Je grootste tegenstanders op de beurs: angst en hebzucht

Geld dat op een spaarrekening staat, staat stil. En het wordt door de stijgende inflatie ook nog eens minder waard. Wie wat geld over heeft gaat vaak op zoek naar rendement, en dus naar de beurs. Dat hebben we bij Semmie ook gezien: veel nieuwe beleggers hebben we de afgelopen tijd mogen verwelkomen.

Als belegger, en dan vooral als beginnende belegger, is het vaak moeilijk om je op de beurs te begeven zonder gebruik te maken van emoties. We zijn allemaal mensen en we hebben allemaal emoties, maar die emoties kunnen wel in de weg staan van slimme beleggingskeuzes en een mooi rendement.

Angst en hebzucht

Er zijn 2 emoties die het meest van invloed kunnen zijn op je beleggingsgedrag; namelijk angst en hebzucht. Op de beurs ben je ze dan ook liever kwijt dan rijk. Wanneer koersen in korte tijd omhoog zijn geschoten (vaak zonder goede reden) denkt de belegger dat hij nog meer kan verdienen en verkoopt dus niet (hebzucht). Als de beleggingen dan weer dalen, is hij bang om nog meer te verliezen en verkoopt hij juist wel (angst). Dat schiet niet op.

Natuurlijk heb je altijd wel een beetje angst en hebzucht nodig op de beurs. Anders zou je niet gaan beleggen, en wat je zou gaan beleggen zou je dan in de meest risicovolle beleggingen steken. Je hebt geen angst om het te verliezen. Maar hoe kan je beide emoties onder controle krijgen en je er niet te veel door laten leiden?

Het gevaar van hebzucht op de beurs

Als het een tijd goed gaat op de beurs, trekt dat veel nieuwkomers aan en wordt beleggen ook populairder. Dat hebben we ook het afgelopen jaar gezien. Het aantal beleggende Nederlanders steeg met 160.000 tot 1,6 miljoen. Een hoop van hen zoekt een goede toevoeging naast sparen, maar er zitten er ook een aantal tussen die zich laten leiden door hebzucht. Veel nieuwe beleggers beginnen namelijk met het idee om zo snel mogelijk rijk worden.

Zo’n 20 jaar geleden was er misschien wel sprake van het hoogtepunt van hebzucht op de beurs. Toen was er sprake van de internetbubbel. Iemand hoefde het maar over dotcom (.com) te hebben en beleggers stonden in de rij. De opstapeling van internet-gerelateerde bedrijven die naar de beurs gingen, waarvan vele start-ups waren, bereikte een koortsachtige hoogte. Beleggers stonden in de rij om te investeren in die nieuwe bedrijven die vaak geen noemenswaardige prestaties hadden geleverd.

World Online werd in Nederland de belichaming van hoe verkeerd het kan aflopen. De wat oudere belegger kan zich nog zeker wel het moment bij de beursgang herinneren waar oprichtster Nina Brink met 2 duimen in de lucht glimlachend in de camera keek. World Online, het bedrijf van Nina Brink, had de grootste internetprovider van Europa moeten worden. Vrijdag 17 maart 2000 vond de beursgang plaats en één aandeel World Online was zo’n €50 waard. Drie dagen later ging het al mis, de verkooporders stroomden binnen, en de koers van het aandeel daalde met tientallen procenten in enkele weken tijd. Drie weken na de introductie was de koers gehalveerd en noteerde het aandeel €19,25.

Niet alleen beleggers waren hebzuchtig in deze zaak en dachten te profiteren, ook mevrouw Brink maakte zich schuldig aan dit gedrag. Maanden voor de beursgang had zij namelijk al haar eigen aandelen verkocht voor zo’n €6 per stuk en verdiende daar miljoenen mee.

Maar ook buiten World Online om kenmerkte de internetbubbel een tijd waarin beleggers buitengewoon hebzuchtig waren. Prijzen van (aandelen)koersen schoten onhoudbaar omhoog en zoals het altijd eindigt met een bubbel barstte deze ook.

De fictieve belegger Gordon Gekko in de film Wall Street sprak ooit de woorden: "hebzucht is goed." Maar deze manier van snel rijk proberen te worden maakt het echter moeilijk om een gedisciplineerd beleggingsplan voor de lange termijn te blijven volgen. Juist in tijden waarin de wereld wordt gedomineerd door hebzucht is het cruciaal om kalm te blijven en vast te houden aan de basisprincipes van beleggen, zoals het handhaven van een langetermijnhorizon, periodiek beleggen en het negeren van de kudde, of de kudde nu koopt of verkoopt.

'Be fearful when others are greedy and be greedy when others are fearful'

~Warren Buffett

Een les van een meesterbelegger

Een voorbeeld van succesvol beleggen voor de lange termijn is Warren Buffett, die de internetbubbel grotendeels negeerde en het laatst lachte om degenen die zeiden dat hij het bij het verkeerde eind had. 'Be fearful when others are greedy and be greedy when others are fearful' is dan ook een van zijn meest bekende uitspraken. Het idee erachter: denk tegenovergesteld van de kudde. Als iedereen enthousiast is over een bepaalde belegging, dan wordt het tijd om te verkopen. Als niemand in wil stappen, dan moet je juist het lef hebben om dat wel te doen. Het is overigens een beleggingsstrategie voor de lange termijn. De moeilijkheid van deze strategie is het in bedwang houden van je zenuwen en je hebzucht niet de overhand laten krijgen, want op korte termijn kan het lijken dat het verkeerd uitpakt.

Het gevaar van angst op de beurs

Net zoals dat de belegger overweldigd kan raken door hebzucht, kan hij ook bezwijken voor angst. Wanneer de beurs langdurig in het rood staat, en koersen dalen, worden beleggers bang voor verdere verliezen en beginnen ze te verkopen. Dit leidt tot het selffulfilling effect dat koersen verder dalen. Er is een naam voor wat er gebeurt als beleggers kopen of verkopen, alleen maar omdat iedereen het doet: kuddegedrag.

Net zoals hebzucht de markt domineert tijdens een bubbel, overheerst de angst na het knappen van die bubbel. Om verliezen te beperken, verkopen beleggers snel hun beleggingen en daardoor maken ze verlies.

Het is al duizend keer gezegd maar angst is en blijft een slechte raadgever. Zeker op de beurs omdat het leidt tot beslissingen die je later vaak betreurt. Wie ervoor kiest om zijn beleggingen te verkopen wanneer de koersen flink dalen, is meestal te laat om de schade te beperken. Wie vervolgens besluit om opnieuw in te stappen wanneer de koersen zijn gestegen is vaak weer te laat. Per saldo was het een beter idee geweest om je beleggingen met rust laten. Omdat het timen van de markt zo’n beetje onmogelijk is, voor de beginnende belegger maar ook voor de doorgewinterde belegger.

Realiseer je daarnaast ook dat verlies pas echt verlies wordt als je besluit om beleggingen te verkopen.

Hoe ga je hebzucht en angst tegen?

Op de beurs is het heel verleidelijk om je door je emoties te laten leiden. Een plotselinge koersexplosie van een bepaalde belegging kan je toch het gevoel geven geeft je toch dat gevoel dat je er ook in moet gaan beleggen. Het is succesvol, want het maakt een enorme groei door. Realiseer je wel dat door deze stijging die belegging vaak te duur is geworden voor wat het daadwerkelijk waard is en hoogstwaarschijnlijk binnenkort weer een daling zal doormaken. Dit overkwam bijvoorbeeld laadpalenfabrikant Fastned recent.

Om de hebzucht tegen te gaan is het daarom van belang dat je je langetermijndoel blijft volgen. Ook al is het moeilijk om jezelf hieraan te herinneren wanneer het lijkt alsof iedereen om je heen profiteert van een trend of koersexplosie en jij die misloopt.

Bij Semmie doen we in dat soort gevallen een paar stappen terug en blijven we naar het gehele plaatje kijken. Een slimme aanpak is om een gespreide portefeuille te onderhouden voor de lange termijn. Dit biedt de meest aantrekkelijke afweging tussen het maximaliseren van het rendement en het minimaliseren van het risico.

Periodiek beleggen is daarnaast een goede manier om de schommelingen op de beurs op te vangen, zonder dat je je door angst laat leiden. Het juiste moment vinden om (weer) te beginnen met beleggen is zo goed als onmogelijk. Je hebt namelijk geen glazen bol dus je weet niet hoe de koersen zich gaan ontwikkelen. Kies je voor één enkel instapmoment dan kan dat goed gaan, maar de kans is bijna net zo groot dat de koersen gaan dalen. Door periodiek te beleggen spreid je je instapmoment, betaal je een mooie gemiddelde aankoopprijs en minimaliseer je het risico van een verkeerde timing.