Stijgende en dalende koersen die elkaar (snel) afwisselen: de beurs kan zich af en toe voordoen als een achtbaan. En dat kan jou als belegger het gevoel geven alsof je een ritje in die achtbaan maakt. Want je rendement zien stijgen of dalen doet altijd wat met je gemoedstoestand.
In het kort:
- Blij worden van stijgende koersen en frustratie voelen als de koersen (snel) dalen: het zijn geen vreemde gevoelens voor beleggers;
- Beleggers gaan fases door die gelijk zijn aan de ontwikkeling van de koersen: we voelen positieve emoties bij stijgende koersen en negatieve emoties bij dalende koersen;
- Door die fases te herkennen, en het hoofd koel te houden, zorg je ervoor dat je op de korte termijn geen verkeerde beslissingen maakt die uiteindelijk ten koste gaan van je rendement op de lange termijn.
De achtbaan die beleggen kan zijn
Er hoeft maar wat onzekerheid in de markt te sluipen en de koersen kunnen (flink) dalen. Kijk maar naar het recente omvallen van Silicon Valley Bank, een Amerikaanse bank. Twijfels over de kredietwaardigheid van de bank zorgden ervoor dat er een ware bankrun ontstond: klanten haalden massaal hun geld weg bij de bank waarna deze omviel. Deze angst sloeg over naar de financiële markten en beleggers krijgen flashbacks naar de bankencrisis van 2008, toen de financiële sector instortte.
Daar staat natuurlijk tegenover, dat koersen ook flink kunnen stijgen. In het begin van het jaar zagen we een ware beursrally ontstaan nadat er positieve inflatiecijfers naar buiten kwamen en professionele beleggers het gevoel kregen dat de rentes niet zo snel meer hoefden te stijgen.
Hoe de koersen zich ontwikkelen, en wat je daarbij voelt, wordt ook wel de achtbaan van beleggen genoemd. Beleggen kent namelijk, net als een achtbaan, ups en downs. Het is daarbij een normaal fenomeen dat je gemoedstoestand wordt beïnvloed door die ontwikkeling van de koersen. Je hebt namelijk een deel van je geld geïnvesteerd en wilt dan ook de beste (financiële) keuzes maken. Daarnaast heb je ook nog eens geen invloed op wat er met je geld gebeurt.
Maar dat betekent niet dat je geen waarde kan hechten aan hoe de koersen zich ontwikkelen. Het tegendeel is zelfs waar: hoe de koersen bewegen en wat je daarbij voelt, heeft de neiging om dezelfde richting op te bewegen. Ga maar na. Word je ook niet optimistischer wanneer je beleggingen meer waard worden? En word je ook niet defensiever als je de koersen ziet dalen en je beleggingen juist minder waard worden?
Deze achtbaan heeft een aantal stadia. hoop, opwinding, angst en wanhoop. Wanneer je die fases leert herkennen, maak je niet op de korte termijn de verkeerde keuzes die je rendement op de lange termijn schaden. We leggen de fases één voor één uit.

De eerste fase: hoop
De eerste fase, hoop, wordt gekenmerkt door een gevoel van optimisme. Wanneer de economie zich goed ontwikkelt of er positief nieuws naar buiten komt, stijgen koersen en worden je beleggingen meer waard. Check je je rendement, dan doet dit je gemoedstoestand waarschijnlijk goed: want deze neemt toe. Als belegger is daardoor de kans groot dat je snel geïnspireerd raakt en de overtuiging krijgt dat je (extra) moet profiteren van die stijging. Je wordt meegezogen in de euforie van stijgende koersen.
Veel beleggers leggen daardoor — soms meer dan verantwoord is — geld in omdat de koersen mooie resultaten laten zien. Deze fase is vaak het begin van een bull market, waarbij de koersen voor een langere tijd stijgen en waardoor beleggers hebberig worden: ze streven naar nog meer rendement op korte termijn.
De tweede fase: opwinding
De tweede fase, opwinding, bouwt voort op de hoopfase en ontstaat als beleggers zelfverzekerder en nog optimistischer worden over de ontwikkelingen op de beurs: de rendementen zijn flink toegenomen. Vooral beleggers die zelf beleggen kunnen overmoedig worden en gaan geloven dat ze precies weten welke aandelen ze moeten kiezen. Koersen blijven maar stijgen en dat nodigt uit om meer risico te nemen dan verantwoord is. Dit stadium wordt vaak geassocieerd met een bubbel, waarbij de aandelenkoersen zijn gestegen tot onhoudbare niveaus. De euforie van de snel stijgende koersen laat iedereen de nieuwe Warren Buffett doen lijken.
De derde fase: angst
Koersen kunnen niet oneindig stijgen, ze dalen natuurlijk ook. En dat gaat ten koste van het gemaakte rendement. Daardoor sluipt er angst in de markt. Beleggers worden risicomijdend en verkopen vaak hun beleggingen om een (flink) verlies te proberen te voorkomen. Deze fase wordt vaak geassocieerd met een bear market, waarin de aandelenkoersen flink kunnen dalen.De gemoedstoestand is volledig omgeslagen en in plaats van het positieve ritje omhoog gaat het ritje naar beneden en kan je angstiger worden. Want wat als je mooi behaalde rendement volledig verdampt?
De vierde fase: wanhoop
De laatste fase, wanhoop, wordt gekenmerkt door een gemoedstoestand waarin je beleggen even niet meer kan zien zitten. Wanneer koersen flink zijn gedaald en het rendement een flinke knauw heeft gekregen, kan je als belegger het gevoel krijgen dat beleggen niets voor jou is en je je verliezen nooit meer goed gaat maken. De kans is groot dat je er dan over denkt om je beleggingen te verkopen en eieren voor je geld te kiezen. Maar deze fase biedt juist ook kansen, omdat koersen flink zijn gedaald en je dus meer beleggingen krijgt voor hetzelfde bedrag. Wanneer het dieptepunt van de markt is bereikt, en de koersen weer beginnen aan te trekken zie je vaak dat de wanhoopfase overgaat in de hoopfase en het proces weer opnieuw begint.
Hoe houd je het hoofd koel?
De koersontwikkelingen kunnen dus flink van invloed zijn op hoe jij je gedraagt als belegger, en op de juiste manier hiermee omgaan kan een flinke uitdaging zijn. Toch zijn er enkele strategieën die je kunnen helpen om de juiste beslissingen te maken. Die delen we graag:
- Zorg voor een plan
Een duidelijk (beleggings)plan dient als leidraad voor het bereiken van jouw financiële doelen. Je weet waarvoor je belegt, welk rendement reëel is en wanneer je jouw doel wilt bereiken. Door het plan te volgen en stoïcijns te blijven beleggen in goede en slechte tijden, zul je sneller je doel bereiken. - Blijf op de hoogte
Zet af een toe eens het financiële nieuws aan, of lees eens wat vaker de Marktupdates in ons Magazine. Als je op de hoogte bent van de ontwikkelingen in de wereld, dan leer je meer over de redenen achter de koersbewegingen. Waarom vindt er een plotselinge stijging plaats? Of waarom dalen de koersen flink? Als je beter begrijpt wat er gebeurt en waarom het gebeurt, word je minder snel verrast. - Spreid je beleggingen (in de tijd)
Bij een goede spreiding beleg je in verschillende financiële instrumenten, sectoren, geografische gebieden of leg je op verschillende momenten geld in. Door op deze manier te beleggen, verminder je het risico dat je loopt. Ook word je minder afhankelijk van de ontwikkeling van één enkele manier van beleggen of van één enkel moment van inleggen. Door periodiek een bedrag te investeren ben je niet afhankelijk van dat juiste instapmoment. Door de ontwikkelingen op de beurs koop je de ene maand je beleggingen wat goedkoper en de andere maand wat duurder in. Zo zorg je voor een mooie gemiddelde aankoopprijs. Periodiek beleggen geeft vrijheid en flexibiliteit. - Focus je op de lange termijn
Op de korte termijn bewegen koersen alle kanten op en als je de ontwikkelingen continue bij wilt houden, kan dit stressvol zijn. Kijk daarom ook niet te vaak naar de ontwikkelingen van je rendement. Dit kan onnodige stress en angst veroorzaken. Het is beter om tweewekelijks of maandelijks je beleggingen te bekijken. Zo voorkom je dat je je laat meeslepen door de dagelijkse koersschommelingen.