Waar komt de overmacht van Big Tech op de beurs vandaan?

Techbedrijven als Google, Amazon, Microsoft en Apple behoren na jaren van groei tot de grootste bedrijven ter wereld. Niet alleen qua omzet of invloed maar zeker ook qua beurswaarde. Dankzij een gebrek aan regulering en door slim gebruik te maken van mogelijkheden beheersen ze nu ons dagelijks leven én de beurzen.

Technologie is inmiddels overal

Er is een grote kans dat je dit artikel leest via een browser die is gebouwd door Apple of Google. Als je op je smartphone zit, is het vrijwel zeker dat een van deze twee bedrijven het besturingssysteem waarop je mobiel draait heeft gebouwd. En mocht je klaar zijn met het lezen van dit artikel open je waarschijnlijk even Instagram, Facebook of Twitter om te kijken wat er in de wereld is gebeurd.

Technologie is niet meer weg te denken uit ons leven. Technologie heeft het vermogen om te communiceren en goederen en informatie te vervoeren enorm versneld. Door de snelle groei en ontwikkeling van de technologiesector zijn veel technologiebedrijven uitgegroeid tot de grootste ter wereld. Niet alleen qua omzet of invloed maar ook op de beurs.

Kijkend naar de 10 grootste bedrijven ter wereld qua beurswaarde, zijn er 8 Amerikaans en kunnen ze allemaal, op het Berkshire Hathaway van Warren Buffett na, gecategoriseerd worden als technologiebedrijven:

Top 10 grootste bedrijven ter wereld (qua beurswaarde):

Bron: Companiesmarketcap.com. Peildatum: 7 april 2022.

Wanneer valt een technologiebedrijf in de categorie Big Tech?

Big Tech is de geuzennaam die wordt gebruikt om de allergrootste technologiebedrijven aan te duiden. De meest bekende Big Tech bedrijven zijn Alphabet (moederbedrijf van Google), Apple, Meta (moederbedrijf van Facebook), Amazon en Microsoft, maar er zijn er meer.

Alle technologiebedrijven die als Big Tech worden gecategoriseerd delen de volgende kenmerken:

• Miljoenen mensen gebruiken hun diensten die vooral via het internet worden aangeboden.
• De technologiebedrijven verkregen dominantie in hun respectievelijke vakgebieden omdat ze hun markten en de behoeften van gebruikers begrepen en probeerden producten te leveren die hun klanten tevredenstellen.
• De technologiebedrijven zijn in staat om de economie en de samenleving te beïnvloeden.
• De technologiebedrijven bepalen dankzij hun beleid hoe de samenleving zich ontwikkelt.
• De technologiebedrijven zijn overal ter wereld aanwezig en zoeken continu naar manieren om te groeien.

Hoe hebben technologiebedrijven zo groot kunnen worden?

De Big Tech bedrijven hebben allemaal eenzelfde ontwikkeling doorgemaakt. Allereerst werden ze de grootste in hun specifieke vakgebied. Denk hierbij aan Google voor zoeksystemen, Microsoft voor besturingssystemen, en Amazon voor e-commerce (vooral in de VS). Vervolgens kwam er uitbreiding.

Wat hierbij helpt is het zogenoemde netwerkeffect: hoe meer gebruikers, hoe meer vreugd. Dat is vooral te zien bij de sociale media: hoe meer gebruikers (die je kent), hoe aantrekkelijker het wordt voor nieuwe gebruikers om lid te worden. Want je gaat niet op een sociaal medium zitten als je er niemand kent. Maar ook als je spullen wilt verkopen is het handig als er kopers zijn. Daarom is Amazon (en in Nederland Marktplaats) zo groot.

Dit netwerkeffect heeft dan weer een zogenaamd vliegwieleffect: want hoe meer gebruikers een medium heeft, hoe meer mensen er gebruik van willen maken. Hoe meer kopers ergens zijn, hoe meer verkopers er komen.

En dit zorgt weer voor een natuurlijke monopolisering waarbij het voor concurrenten zo goed als onmogelijk wordt om de concurrentie aan te gaan.

Lees ook: Beleggen in Big Tech: hoe duurzaam is dat?

Maar niet alleen door dit netwerkeffect zijn deze bedrijven zo groot geworden, ook door de vele overnames. In de afgelopen 20 jaar hebben Amazon, Apple, Facebook en Google namelijk meer dan 500 bedrijven overgenomen.

Zo heeft Google alleen al 187 andere bedrijven overgenomen en heeft Facebook ooit Whatsapp en Instagram kunnen kopen voor in totaal $20 miljard dollar. Het lijkt een astronomisch bedrag maar met een omzet van $33 miljard dollar in het vierde kwartaal van 2021 is dit achteraf gezien een fooitje. Zeker voor een bedrijf dat zijn businessmodel laat draaien om de persoonsgegevens van zijn gebruikers.

Een andere verklaring voor de groei van Big Tech is dat niemand ooit een vinger heeft uitgestoken om ze te stoppen. Overheden hebben te laat ingegrepen om te voorkomen dat de Big Tech bedrijven zo machtig konden worden als dat ze nu zijn, ondanks dat daar wetgeving voor is.

Het handhaven van de wetten was tot voor kort uiterst laks, zowel in de Verenigde Staten als in de Europese Unie, waardoor niets de bedrijven tegenhield om enorm door te groeien.

Daarbij lijken boetes al niet eens meer van invloed te zijn op het gedrag van deze bedrijven. Zo legde de Europese Commissie aan Google een boete op van €4,34 miljard euro voor het overtreden van de antitrustregels met zijn mobiele besturingssysteem Android. Voor een bedrijf met een jaaromzet van €115 miljard euro is dat niet meer dan een bekeuring voor een snelheidsovertreding.

Bovendien genieten internetplatforms andere vrijstellingen die "gewone" bedrijven niet hebben, zoals beperkingen op aansprakelijkheid. Als een schoenenwinkel namaakschoenen van Adidas of Nike verkoopt, kunnen de eigenaren van de winkel worden vervolgd. Als een krant schadelijke leugens publiceert, kan hij worden aangeklaagd. Maar als Facebook desinformatie, racisme en gewelddadige inhoud toestaat op het platform, is het daar meestal niet verantwoordelijk voor. De gebruikers zijn daar volgens het bedrijf namelijk verantwoordelijk voor.

Deze macht geeft de Big Tech bedrijven de mogelijkheid om met enorme snelheid door te groeien waarbij alles wat mogelijk tegenstand biedt figuurlijk uit de weg kan worden geruimd.

Ontwikkeling marktwaarde 5 grote Amerikaanse technologieaandelen, cumulatief:

Bron: The Wall Street Journal.

Hoe heeft Big Tech de beurs kunnen overnemen?

De grote technologiebedrijven profiteren van netwerkeffecten, versterkt door slimme algoritmes. En hebben daarom enorm kunnen groeien

Die enorme groei is ook terug te zien op de beurs. Vanwege de enorme groei en de bijbehorende winsten zijn ook de aandelen van deze bedrijven meegestegen. Dat is goed weer te geven aan de hand van de S&P 500: een Amerikaanse index bestaande uit de 500 grootste bedrijven qua beurswaarde.

Deze index valt op te delen in sectoren: van technologie tot industrie en van energie tot telecommunicatie.

Overzicht sectorverdeling S&P 500 in 2009:

Ook al in 2009 was de technologiesector de grootste sector binnen de S&P 500, al was de overmacht toentertijd nog niet zo groot.

Overzicht sectorverdeling S&P 500 in 2022:

In 2022 is de technologiesector toegenomen tot 30%. De sector is daarbij twee keer zo groot als de op een-na-grootste sector: gezondheidszorg.

Een andere belangrijke aanjager van de groei is het enorme lage renteklimaat van de afgelopen jaren. De rente was de laatste jaren hard gedaald doordat centrale banken de economie bleven stimuleren. Dat was goed voor aandelenkoersen en vooral die van snelgroeiende techbedrijven.

Bij een rente van 0% is de waarde van een winst van €100 die je over tien jaar boekt nu ook €100. Als de rente echter stijgt naar 1%, dan daalt de huidige waarde naar (€100 x 0,99¹⁰) = €90,43 euro. Dat maakt nogal wat uit.

De aandelen van technologiebedrijven worden vooral geclassificeerd als groeiaandelen. Dit zijn aandelen van bedrijven waar een snelle en sterke groei verwacht wordt en waarbij de waardering ook gekoppeld is aan toekomstige winsten.

Wat staat Big Tech te wachten de aankomende jaren?

Waar de lage rente zorgt voor wind in de zeilen van de techaandelen, wordt angstvallig gekeken naar mogelijke renteverhogingen. Een hogere rente betekent dat toekomstige winsten van bedrijven teruggerekend naar nu lager uitvallen. Dat effect van die lagere contante waarde is vooral groot bij bedrijven waarvan de winsten sterk stijgen, zoals bij techbedrijven.

Nu de Amerikaanse centrale bank, de Fed, de rente aan het verhogen is, is er paniek onder de beleggers in techaandelen. Sinds de start van het jaar zijn de koersen over het algemeen dan ook (flink) gedaald.

Opmerkelijk hierbij is de daling die Meta (het moederbedrijf van Facebook) heeft moeten doorstaan. Nadat bekend werd dat het aantal gebruikers van Facebook afnam stortte het aandeel ineen. In één dag ging er zo’n 23% van de koers af.

Koersontwikkeling Meta (Facebook) 2017-2022:

Bron: Google Finance.

Als de Big Tech bedrijven blijven presteren, dan blijven de koersen mooi doorstijgen. Maar als er meerdere wolken aan de horizon verschijnen worden beleggers onrustig. Zeker in een klimaat waar meerdere renteverhogingen niet uit te sluiten zijn.

Een tweede grote uitdaging waar de grote technologiebedrijven mee te maken krijgen is dat ze meer en meer onder een vergrootglas komen te liggen. Overnames gaan minder makkelijk of ketsen af en de manier waarop ze hun data verzamelen wordt ingeperkt. Zo heeft het Europees Parlement in februari voor een nieuw wettenpakket gestemd waarmee Europese landen meer kunnen doen tegen machtsmisbruik door grote techbedrijven zoals Google en Facebook.

De nadruk komt te liggen op de bescherming van de gebruiker, wat natuurlijk een goede ontwikkeling is. Want zoals we al eerder in dit artikel hebben geschreven: de grote technologiebedrijven op deze aarde hebben lang genoeg hun eigen gang kunnen gaan.