De invloed van Amerikaanse presidenten op de financiële markten

Door Thomas van der Lee op 14 oktober 2024, leestijd: 6 minuten

De discussie over de invloed van het Witte Huis op de financiële markten is een terugkerend thema, vooral in de aanloop naar presidentsverkiezingen. Het beleid van de president op het gebied van belastingen, vrijstellingen en reguleringen wordt altijd gespiegeld aan de (toekomstige) prestaties op de beurs. Maar in hoeverre bepalen presidenten daadwerkelijk het lot van Wall Street en dus ook van jouw beleggingen?

In het kort:
  • Hoewel presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten vaak worden gezien als bepalend voor de richting van de financiële markten, hebben presidenten in werkelijkheid beperkte directe invloed vanwege wetgevende obstakels, de onafhankelijkheid van beleidsbepalende instituten en mondiale economische krachten.
  • Specifieke sectoren kunnen echter wel beïnvloed worden door presidentieel beleid, maar langetermijntrends en economische cycli spelen een grotere rol in de algehele marktprestaties.
  • Als belegger is het slim om verder te kijken dan verkiezingsretoriek en je te richten op fundamentele economische factoren en langetermijnontwikkelingen voor het maken van beslissingen. Op korte termijn kunnen markten fluctueren door emoties, maar op lange termijn wordt altijd de werkelijke waarde van bedrijven weerspiegelt.

De Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn een van de grootste evenementen van dit jaar. Ruim honderdvijftig miljoen stemmers kiezen hun volgende president voor de aankomende vier jaar.

De huidige verkiezingen draaien vooral om thema’s zoals inflatie, immigratie, gezondheidszorg en abortus—onderwerpen waar beide presidentskandidaten hun eigen plannen voor hebben. Maar naast deze maatschappelijke thema’s krijgen ook economische thema’s veel aandacht. De Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn daardoor meer dan alleen een strijd om het Witte Huis; ze vormen een economische krachtmeting. En hoe de grootste economie ter wereld gevormd gaat worden heeft invloed op beurzen wereldwijd.

De S&P 500: de barometer voor de Amerikaanse economie

Elke vier jaar laait de discussie weer op: hoe zullen de Amerikaanse presidentsverkiezingen de financiële markten beïnvloeden? Met de S&P 500 als graadmeter voor de Amerikaanse economie, kijken beleggers vooral naar hoe deze index reageert op de plannen van de nieuwe president.

In verkiezingstijd neemt de belangstelling toe voor de vraag of de economische prestaties onder een president een indicatie zijn van diens effectiviteit en toekomstig beleid. De gegevens van de S&P 500 worden hierbij vaak gebruikt om te beoordelen hoe de markten onder verschillende presidenten hebben gepresteerd. Dit maakt het mogelijk om historische trends te analyseren en te begrijpen of en hoe toekomstig presidentieel beleid de aandelenmarkt kan gaan beïnvloeden.

Een analyse van de rendementen van de S&P 500 sinds 1957 toont aan dat de markten onder zowel Democratische als Republikeinse presidenten zijn gestegen, zij het met verschillen. Onder Democratische presidenten werd een gemiddeld jaarlijks rendement van 9,3% behaald, terwijl onder Republikeinse presidenten een gemiddeld jaarlijks rendement van 10,2% werd behaald.

Als we inzoomen op de S&P 500 onder de verschillende presidenten, zien we dat onder Obama en Clinton procentueel de grootste stijgingen zijn neergezet. Eisenhower (in zijn eerste termijn), Trump en Reagan (in zijn tweede termijn) volgen op de voet. De grootste verliezen werden tijdens de ambtsperiodes van Bush behaald. Het zat hem echter niet mee: Bush erfde de gevolgen van de internetzeepbel, die de recessie van 2001 veroorzaakte. De neergang werd verergerd door de terreuraanslagen van 11 september in datzelfde jaar.

Procentuele ontwikkeling S&P500 onder verschillende presidenten

De cijfers tonen aan dat er grote verschillen zijn tussen de prestaties van de S&P 500 onder verschillende presidenten, maar overhaaste conclusies zijn echter niet op hun plaats. Externe factoren, zoals wereldwijde economische cycli en technologische ontwikkelingen, spelen namelijk vaak een grotere rol dan presidentieel beleid.

Presidentieel beleid is slechts een radartje in het grote geheel

Presidenten hebben beperkte directe invloed op de economie en financiële markten om verschillende redenen. Ten eerste zijn er wetgevende obstakels. Belangrijke veranderingen in economisch beleid moeten goedgekeurd worden door het Congres. De Tax Cuts and Jobs Act van 2017 is een goed voorbeeld; deze wet onderging uitgebreide onderhandelingen en wijzigingen voordat deze werd doorgevoerd.

Ten tweede spelen onafhankelijke instituties, zoals de Amerikaanse centrale bank (de Fed), een cruciale rol in de ontwikkeling van de economie. Deze instellingen zijn ontworpen om onafhankelijk te opereren van de politiek, zodat ze besluiten kunnen nemen op basis van economische gegevens en lange-termijnprognoses, in plaats van korte-termijn politieke belangen. De Fed bijvoorbeeld, bepaalt het monetair beleid en is verantwoordelijk voor het handhaven van prijsstabiliteit en werkgelegenheid. Fed-voorzitter Jerome Powell benadrukte dit belang door te stellen: “We baseren onze beslissingen op data en economische prognoses, niet op politieke druk.” Deze onafhankelijkheid zorgt ervoor dat de president niet direct het economisch beleid kan beïnvloeden.

Ten derde hebben wereldwijde economische krachten steeds meer invloed. In een geglobaliseerde economie hebben internationale gebeurtenissen, zoals de financiële crisis van 2008 of meer recent, de coronacrisis, vaak een grotere impact dan binnenlands beleid. Deze externe factoren kunnen de invloed van presidentiële beslissingen op de markten aanzienlijk overschaduwen.

“We baseren onze beslissingen op data en economische prognoses, niet op politieke druk.”

Presidentiële invloed op sectorontwikkelingen

Hoewel de algemene ontwikkeling van de financiële markten niet sterk samenhangt met presidentiële cycli, kunnen specifieke sectoren wel degelijk worden beïnvloed door beleidsveranderingen, op een positieve en negatieve manier.

De energiesector is hier een duidelijk voorbeeld van. Analyse door S&P Global Market Intelligence laat zien dat energieaandelen sinds 1983 gemiddeld 6,5% beter presteerden onder Democratische administraties, mogelijk door overheidsinvesteringen in groene energie en striktere milieuregels die innovatie en duurzame groei stimuleren.

In de gezondheidszorgsector zien we vaak verhoogde volatiliteit na Democratische overwinningen, vooral in de farmaceutische industrie. Democraten zijn doorgaans voorstanders van hervormingen in de gezondheidszorg, zoals het verlagen van medicijnprijzen, het uitbreiden van toegang tot zorg en het versterken van reguleringen voor farmaceutische bedrijven. Dit kan zorgen voor onzekerheid in de markt, omdat strengere regelgeving of prijscontroles de winstmarges van farmaceutische bedrijven kunnen beïnvloeden.

Na de verkiezing van Obama in 2008 daalde de S&P 500 Pharmaceuticals Index met zo’n 7% in de week na de verkiezingen, wat de gevoeligheid van deze sector voor politieke veranderingen benadrukt.

S&P 500 Pharmaceuticals Index rondom Obama’s verkiezing

Ook de defensie-industrie toont duidelijke correlaties met presidentieel beleid. Historisch gezien neigen Republikeinse presidenten naar hogere defensie-uitgaven, wat zichtbaar is in de marktprestaties. Tussen 2017 en 2020 steeg de S&P 500 Aerospace & Defense Index met 70%, vergeleken met 55% voor de brede S&P 500, wat de mogelijke impact van presidentieel beleid op specifieke sectoren illustreert.

Langetermijntrends en economische cycli

Ondanks de focus op presidentiële invloed, tonen lange-termijnanalyses aan dat economische cycli en innovatie een grotere rol spelen in marktprestaties. Een uitgebreide studie van Dimensional Fund Advisors, die 96 jaar aan marktdata analyseerde, concludeerde dat de correlatie tussen presidentiële partijen en marktrendement statistisch insignificant was na correctie voor economische factoren.

De tech-boom van de jaren ’90 en het daaropvolgende barsten van de internetzeepbel illustreren dit punt verder. Deze significante marktbewegingen overspanden zowel Republikeinse als Democratische ambtstermijnen werden voornamelijk gedreven door technologische innovatie en marktspeculatie: presidentieel beleid had hier geen invloed op.

Implicaties voor beleggers

In een tijd van toenemende politieke polarisatie blijft een objectieve benadering van de ontwikkeling van de financiële markten cruciaal. Door de complexe interactie tussen presidentieel beleid, wetgevende processen, beleid van centrale banken, en globale economische krachten te begrijpen, kun je als belegger beter geïnformeerde keuzes maken die verder reiken dan de vierjaarlijkse cyclus van presidentsverkiezingen.

Hoewel presidenten invloed hebben op economisch beleid, blijkt uit onderzoek dat hun directe impact op de financiële markten vaak wordt overschat. Als belegger doe je er dan ook goed aan om verder te kijken dan de Amerikaanse verkiezingsretoriek en je te richten op fundamentele economische factoren, globale trends, en lange-termijnontwikkelingen.

Benjamin Graham, een van de grootste beleggers aller tijden, biedt hiervoor tijdloos advies: “In the short run, the market is a voting machine but in the long run, it is a weighing machine.”

“In the short run, the market is a voting machine but in the long run, it is a weighing machine.”

Op de korte termijn wordt de markt vaak gedreven door emoties en populariteit, waardoor financiële markten flink kunnen schommelen. Op de lange termijn reflecteert de markt echter de werkelijke waarde van bedrijven. En meer dan het beleid van wie er ook aan de macht komt, zijn het uiteindelijk de prestaties van bedrijven zelf die de richting van de markt op de lange termijn bepalen.

Wil je meer weten over de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2024? Neem dan een kijkje op onze speciale themapagina.