Verscheidene onderzoeken wijzen uit dat het met het pensioenbewustzijn van Nederlanders slecht gesteld is, zelfs nu het onderwerp actueler is dan ooit. Met het ingaan van de nieuwe pensioenwet worden individuele keuzes belangrijker. En de keuzes die je nu (niet) maakt, hebben een impact op het uiteindelijke bedrag in je pensioenpot.
In deze editie van Money Talks spreken we daarom met Erik de Haan, een onafhankelijke financiële adviseur die is aangesloten bij Semmie, over de rol die communicatie speelt in het vergroten van het pensioenbewustzijn en waarom het zo belangrijk is om inzichtelijk te krijgen hoe jouw pensioen ervoor staat.
Als financieel adviseur en eigenaar van adviesbureau Multimediair, is Erik de Haan een onafhankelijke professionele partner voor bedrijven, ondernemers en DGA’s op het gebied van inkomens- en pensioenvraagstukken.
In zijn rol spreekt hij met zowel veel werkgevers als medewerkers over het pensioen. In zijn optiek zijn mensen ondanks negatieve associaties wel degelijk geïnteresseerd in pensioenen, mits het onderwerp relevant en tastbaar wordt gemaakt.
De klant staat (niet) centraal
“Allereerst moet er opgebokst worden tegen de negatieve associaties rondom pensioenen en de financiële sector in het algemeen. Er heerst, zeker sinds de woekerpolissen, veel apathie. De sector verdiende in het verleden immers geen schoonheidsprijs.
Het is ook een van de redenen dat ik in 2007 de keuze heb gemaakt om voor mezelf te beginnen. Dit deed ik door financieel adviesbureau Multimediair over te nemen. Op dat moment werkte ik als leidinggevende bij een bekende bank in het vakgebied verzekeringen. Dat was een mooie baan, maar de klant stond lang niet altijd centraal en dat miste ik.
Zo was ik van mening dat we afscheid moesten nemen van provisies en bonussen bij pensioenregelingen en AOV’s, maar daar stond men niet achter. Dat had natuurlijk helemaal niets met de klant te maken. Bij Multimediair zijn we daarom vrijwel meteen afgestapt van dit soort provisies. De wetgeving volgde al snel: tegenwoordig mag een intermediair geen provisie meer ontvangen wanneer hij jou doorverwijst naar een verzekeraar, beleggingsinstelling of bank.
De negatieve associatie met financiën is ontstaan omdat de klant decennialang niet centraal heeft gestaan bij financiële instanties. Dat is enorm schadelijk, bijvoorbeeld bij mijn specialisme: pensioen.”
"Toegankelijkheid rondom pensioen is de sleutel tot actie; het opleidingsniveau en de grootte van het vermogen maakt hierbij niet uit."
Toegankelijkheid sleutel in pensioencommunicatie
“Persoonlijk heb ik veel affiniteit met het onderwerp, omdat het gericht is op lange termijn relaties. Maar ik spreek vaak medewerkers die geen vertrouwen hebben in hun pensioenvoorziening. Zo ontstaat er desinteresse rondom het onderwerp. Communicatie speelt daarom een essentiële rol, en toegankelijkheid is hierin de sleutel.
Het opleidingsniveau en de grootte van het vermogen maakt hierbij niet uit. Ik voer gesprekken met (bijna) analfabeten, maar ook met mensen met een Rembrandt aan de muur en drie panden voor de verhuur. Zelfs als mensen een financiële achtergrond hebben, merk je twijfel. Bij iedereen spelen de vragen: waar doe ik goed aan en is het pensioen dat ik straks ontvang, voldoende om mijn levensstijl voort te zetten?
70% van je laatstverdiende loon is een veelgehoorde maatstaf, maar dat halen maar weinig mensen. Ik ben daarnaast geen fan van deze maatstaf, omdat het niets zegt over kosten. Er is eigenlijk alleen sprake van een pensioentekort, ook wel pensioengat genoemd, als je niet voldoende inkomen hebt ten opzichte van je kosten.
Wanneer wij ingeschakeld worden door werkgevers, gaan we daar daarom in 1-op-1 gesprekken met medewerkers dieper op in.”
De rol van werkgevers
“Een groot deel van de Nederlanders in loondienst zijn aangesloten bij een pensioenvoorziening via hun werkgever. Veel werkgevers die ik spreek hebben de misvatting dat hun medewerkers niet geïnteresseerd zijn in pensioen. Dat is natuurlijk treurig wanneer je veel geld uitgeeft aan deze arbeidsvoorwaarde. Deze werkgevers geven bijvoorbeeld aan dat hun medewerkers niet eens inloggen in hun persoonlijke omgeving. Dit is echter een duidelijk teken dat de communicatie niet in orde is.
Bij onze klanten logt uiteindelijk zo’n 90% in om veranderingen door te voeren, bijvoorbeeld om hun beleggersprofiel aan te passen. Het geheim daarin ligt dus in de toegankelijkheid. ‘Ingewikkeld’ is een label dat we zelf met z’n allen aan pensioen hebben gegeven. Sommige pensioenfondsen en verzekeraars zijn doorgeslagen in het ingewikkeld maken van pensioeninformatie. Kijk bijvoorbeeld naar het ABP, het pensioenfonds voor overheid en onderwijs; die heeft op het oog een redelijk recht toe, recht aan pensioenvoorziening. Het pensioenreglement is echter 190 pagina’s lang. Bij het downloaden denken mensen dan al snel: ‘Daar ga ik niet aan beginnen’.”
"Pas als je kijkt naar de volledige financiële situatie kun je antwoord geven op de vraag die bij iedereen speelt: of het pensioen straks voldoende is."
Uitgebreider en duurder staat niet gelijk aan beter
“Wij maken gebruik van een software-oplossing die neurowetenschap toepast in tekst, afbeeldingen en iconen en waarmee op eenvoudige wijze een financieel plaatje kan worden geschetst. In het verleden hebben wij veel duurdere en uitgebreidere financiële planningstools uitgeprobeerd, maar dit zorgt voor ingewikkelde en overweldigende rapporten die niet aanzetten tot actie. Voor 95% van de mensen is op een toegankelijke manier inzicht krijgen in de financiën voldoende.
Tijdens een 1-op-1 gesprek kijken we met medewerkers niet alleen naar het pensioen, maar naar de volledige financiële situatie. Pas dan kun je namelijk antwoord geven op de vraag die bij iedereen speelt: of het pensioen straks voldoende is. Als dit niet het geval is, kan ik in zo’n gesprek meteen op de mogelijkheden wijzen. Een lijfrenterekening openen of beleggen bij Semmie, behoren daar bijvoorbeeld onder.
Het financiële inzicht is de manier om het bewustzijn rondom pensioen te vergroten. Voor veel mensen zijn financiën nou eenmaal een abstract onderwerp. Door informatie toe te passen op de eigen financiële situatie, toon je de relevantie aan en wordt het veel tastbaarder.”
Een miljoen in de pensioenpot
“Wie de mogelijkheid niet via z’n werkgever krijgt en zelf meer inzicht wil krijgen in de inkomsten én uitgaven na pensionering, kan gebruikmaken van de Pensioenschijf-van-vijf. Deze online tool van voorlichtingsinstituut Nibud geeft aan de hand van jouw antwoorden een overzicht van je inkomen straks en je verwachte uitgaven. Zo zie je in één oogopslag of je inkomen je kosten zullen dekken en of er dus wel of geen sprake is van een pensioengat.
Het is belangrijk om in actie te komen, omdat veel mensen niet realiseren hoeveel geld er eigenlijk in hun pensioenpot zit als ze op het punt staan om met pensioen te gaan. Wanneer je een (huwelijks)partner hebt, kan de waarde van het gezamenlijke pensioen al snel oplopen tot een miljoen euro. Met deze kennis is het vreemd dat we er niet meer mee bezig zijn. Waarom geven mensen wel veel gewicht aan een hypotheek, maar niet aan een pensioen, terwijl de hypotheek veelal om een lager bedrag gaat?
Je merkt dat de vele publicaties rondom de nieuwe pensioenwet en eerder dekkingsgraad problematieken, wel mensen aan het denken zet. De interesse is toegenomen. Wat mij opvalt, is dat ook jonge mensen steeds meer belangstelling tonen. Het feit dat je meer over pensioenen leest in de kranten, helpt om bewustzijn te creëren. Maar alleen bewustzijn is niet genoeg. Om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland later voldoende pensioen heeft, zal er uit deze bewustzijn actie moeten voortvloeien.
Dat betekent: het pensioen tastbaar en concreet maken door inzicht te creëren in je financiële situatie. Dat is niet alleen makkelijker je denkt, maar door het grote bedrag in je pensioenpot ook belangrijker dan je wellicht had ingeschat.
Naar mijn mening ligt er echter niet alleen werk in het verschiet voor Nederlandse werkenden, maar zeker ook voor werkgevers en pensioenaanbieders. Laten we allen het pensioen op waarde schatten.”
Over dit interview
In onze interviews laten we verschillende mensen aan het woord. Dat kunnen experts uit de beleggingswereld zijn, maar ook mensen die praten over (hun) financiën en beleggingsdoelen. We waarderen het dat Erik de Haan zonder tegenprestatie aan het interview heeft meegewerkt. Zijn standpunt is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies. Semmie staat dan ook niet in voor de juistheid, volledigheid en actualiteit van de geboden informatie door Erik. Beleggen kent altijd risico’s.
