Insights

Hoe Black Friday de consument, de economie en de beurs beïnvloedt

Door Thomas van der Lee op 30 november 2020 - leestijd: 7 min
Hoe Black Friday de consument, de economie en de beurs beïnvloedt
Insights

Het is vandaag weer Black Friday: de dag waarop we tegen flinke kortingen alles wat ons hartje begeert kunnen kopen: van boormachines tot wasmachines, en van laptops tot televisies. Ongeacht of we het echt nodig hebben of dat het een impulsaankoop is: de afgeprijsde artikelen trekken ons naar de winkels.

Black Friday is overgewaaid uit de Verenigde Staten. Daar wordt deze dag beschouwd als het begin van het seizoen voor de kerstinkopen. Maar ook in ons land geniet deze dag flinke populariteit: steeds meer bedrijven doen hier namelijk aan mee en bieden hun koopwaar aan voor flink lagere prijzen dan normaal.

Wie kent de beelden van lange rijen mensen, die zich tijdens de opening naar binnen wurmen om zo de beste koopjes te scoren, niet? Maar of dat dit jaar ook zo gaat is de vraag. Dankzij het coronavirus vindt een groot deel van de verkopen online plaats en spreiden de grote ketens hun acties over een langere periode.

Desondanks blijft deze dag een belangrijke graadmeter. Het koopgedrag van de consument in deze periode wordt gezien als een belangrijke indicator voor het consumentenvertrouwen en de gezondheid van de economie. Hoe dat zit leggen we verderop uit.


Hoe is Black Friday eigenlijk ontstaan?

Black Friday was oorspronkelijk de term die werd gebruikt om de ineenstorting van de Amerikaanse aandelenmarkt van 1869 te beschrijven, toen de Amerikaanse beleggers Jay Gould en James Fisk bijna een economische crisis veroorzaakten na een mislukte poging om de goudmarkt te veroveren. Black Friday zoals wij het kennen ontstond echter in de jaren veertig van de vorige eeuw om Amerikanen de dag na Thanksgiving naar de winkels te lokken. Ze hadden toch vrij. Black Friday kreeg zo z’n bijnaam omdat bedrijven verwachtten genoeg te verkopen om ze 'in het zwart' (of winstgevend) te laten zijn voor het boekjaar.

Een andere theorie stelt dat de naam Black Friday verwijst naar de enorme verkeersdrukte op de bewuste vrijdag. Zwarte vrijdag drukt de extreme drukte op de weg uit, een beetje zoals Zwarte zaterdag bij ons doet in de zomervakantie.


Black Friday als marketingtool

Pas in de jaren tachtig begonnen retailers de dag te gebruiken als een echte marketingtool. Dat heeft ertoe geleid dat het de meest populaire winkeldag is die we inmiddels kennen. Niet alleen in de Verenigde Staten is dit zo, ook in ons land wordt Black Friday langzaamaan een traditie. Uit onderzoek van PwC blijkt dat namelijk in Nederland ruim 64% geïnteresseerd is in Black Friday en 20% verwacht sowieso om aankopen te doen. Een stijging ten opzichte van eerdere jaren.

In combinatie met Cyber Monday (de maandag na Thanksgiving) die de online verkoop van producten stimuleert, wordt deze koopperiode door sommige analisten gezien als een maatstaf voor economische welvaart. Heeft de consument vertrouwen om uitgaven te doen of houdt deze liever de hand op de knip? Die maatstaf in combinatie met het vertrouwen van de consument worden gebruikt om de prestaties van de aandelenmarkten te voorspellen.


Welke invloed heeft Black Friday?

Of je Black Friday nu wilt zien als marketinggimmick of als nuttige indicator, het is interessant om te kijken wat zo’n dag teweeg kan brengen. Om daar een antwoord op te vinden kijken we naar de invloed van Black Friday op de consumentenuitgaven, op de economie én op de beurs.


De invloed van Black Friday op consumentenuitgaven

Het lijdt geen twijfel dat Black Friday ervoor zorgt dat we meer uitgeven. In een groot aantal landen wordt het evenement gepromoot als dé kans om geld te besparen op een breed scala aan producten. De alsmaar groeiende media-aandacht voor het evenement zorgt ervoor dat je je als koopjesjager gewillig naar de aanbiedingen laat leiden om de beste deals te scoren.

Uit Adobe Analytics-gegevens blijkt dat er in 2018 $6,22 miljard online is uitgegeven in de VS alleen al, een stijging van 23,6% ten opzichte van het voorgaande jaar. Ook in Nederland stijgt het uitgavenpatroon. Vorig jaar verwachtte consumenten om gemiddeld €230 uit te geven. Dat is een stijging van 14% ten opzichte van het jaar ervoor, toen men verwachtte gemiddeld €202 uit te geven.


De invloed van Black Friday op de economie

De invloed van Black Friday op de economie is meer discutabel. Sommige analisten stellen dat de vele consumentenuitgaves ervoor zorgen de economie positief wordt gestimuleerd omdat er meer geld in omloop is. En in tijden van recessie is dat meer dan welkom.

Maar anderen zeggen dat de invloed van de uitgaven die tijdens Black Friday gedaan worden verwaarloosbaar is, omdat er alleen op korte termijn een positief effect is. De Amerikaanse detailhandel zag namelijk de verkoopcijfers kelderen nadat de kortingsperiode was afgelopen.

Als winkels echter besluiten om de kortingsperiode te verlengen, zoals Walmart nu doet, kunnen de winstmarges worden uitgehold. Minder winst leidt tot minder kunnen uitgeven.

En dit kan weer kan leiden tot gedwongen ontslagen en meer werkloosheid. Dit heeft ook op de overheid een negatieve impact. Ze ontvangen minder inkomstenbelasting en zijn juist meer kwijt aan sociale zekerheid.

Ook het ontslagen personeel draagt bij aan die hogere werkloosheid. Het inkomen dat ze hadden toen ze werkzaam waren is niet meer reëel. De eerste 2 maanden na ontslag is een uitkering 75% van het laatstverdiende dagloon (althans hier in Nederland). Vanaf maand 3 bedraagt deze 70%. Als er minder inkomsten zijn kan je logischerwijs minder besteden en ook daarom wordt de economie weer geraakt.

Dit zijn factoren die de recessie, waar we nu inzetten, alleen maar versterken.


De invloed van Black Friday op de beurs

Het is niet eenvoudig om te bepalen wat de invloed van Black Friday op de beurs is. Het klinkt misschien logisch dat de aandelen van retailers zoals Apple en Amazon stijgen als de bedrijven aan de verkoopverwachtingen voldoen.

Maar als er minder wordt verkocht dan verwacht, kan dat wijzen op een slecht consumentenvertrouwen en een kwetsbare economie, wat beleggers reden geeft om short te gaan. En zelfs als een bedrijf goede cijfers neerzet vanwege goede verkopen, heeft deze prestatie geen invloed op de winstgevendheid of de algehele financiële gezondheid van dat bedrijf in zijn geheel. Het kan namelijk een momentopname zijn.


Heeft Black Friday een positief effect op de beurs?

Om te kijken of Black Friday een positief effect heeft op de beurs is het slim om te onderzoeken wat de impact van eerdere Black Fridays was op de financiële markten. Zodoende is het mogelijk om een trend te spotten en eventueel voorspellingen te doen voor de toekomst.

Terwijl de geschiedenis van Black Friday begint met de catastrofale beurscrash van 1869, heeft de moderne versie van Black Friday ervoor gezorgd dat retailaandelen sterke rendementen hebben behaald rond de Black Friday-periode. Dit kan worden waargenomen in de S&P 500, een van de meest belangrijke indices van Amerika, waar gegevens over een tijdsbestek van 10 jaar een rendement van 5% laten zien voor retailaandelen, vergeleken met gemiddeld 3% over een periode van een week voor Black Friday tot een week erna.


Ontwikkeling S&P 500 rondom Black Friday-periodes:

De Black Friday-periodes 2014-2019 zijn omcirkeld in de bovenstaande S&P 500-grafiek. Hoewel deze gegevens suggereren dat de detailhandel het in deze periode goed doet blijft het geen garantie voor de toekomst.


Wat als je je Black Friday geld zou beleggen?

Natuurlijk houden we je niet tegen om een nieuwe grasmaaier of airfryer te kopen. Maar vraag je wel af of je het echt nodig hebt. Heb je echt iets nodig ter vervanging en kan je een goede deal scoren, dan is het mooi meegenomen. Maar anders kan je er misschien over nadenken om het geld, dat je niet uit hoeft te geven, te beleggen. Dat kan je met een kleine investering op de lange termijn namelijk een mooi rendement opleveren.

Zelfs al beleg je alleen het bedrag dat je anders met Black Friday zou uitgeven, kan je mooie stappen maken. Dan bouw je onbewust aan je financiële toekomst! En daar heb je veel langer plezier van, dan van je impulsaankopen!

Thomas van der Lee
Thomas van der Lee

Content Director

Alle blogs van Thomas van der Lee

Thomas verdiept zich graag in ingewikkelde beleggingsmaterie. Door zijn creativiteit kan hij een verhaal altijd op de Semmie-manier overbrengen op de lezer: helder, toegankelijk en to-the-point.

S

Beleggen met Semmie

Wij beleggen voor jou. Met helder inzicht in onze beleggingskeuzes, één duidelijke fee en eerlijk rendement.

Hoe werkt het