De invloed die je als belegger hebt om bedrijven duurzamer te maken

Bij duurzaam beleggen denk je al snel aan het uitsluiten van vervuilende bedrijven. Of juist aan het investeren van je geld in organisaties die toewerken naar een betere wereld. Maar er is nog een manier waarop je bedrijven kan ‘dwingen’ tot duurzaamheid: beleggen in een bedrijf om als aandeelhouder met je stem invloed uit te oefenen en zo het bedrijf duurzamer te laten ondernemen.

Maar hoe ver reikt jouw invloed? En hoeveel verandering kan je als individuele belegger nou echt teweegbrengen?

Waarom je als belegger invloed hebt op de bedrijfsvoering

Beleggen doe je natuurlijk om vermogen op te bouwen en een mooi rendement te behalen. Maar, zoals we laatst al leerden van Benjamin Graham (één van de beste beleggers ooit), is het goed om je er bewust van te zijn dat wanneer je belegt, je aandeelhouder wordt van een echt bedrijf, met medewerkers, gebouwen, winsten en schulden.

Wat veel beleggers zich misschien niet realiseren is dat wanneer je aandelen koopt, en daarmee aandeelhouder wordt, je als het ware een ‘stukje’ van het bedrijf in bezit hebt; je bent mede-eigenaar. In welke mate je mede-eigenaar bent, hangt af van hoeveel aandelen je hebt gekocht.

Stel: je hebt 250 aandelen in je bezit en de organisatie geeft er in totaal 1.000 uit. Dan ben je dus voor 25% mede-eigenaar van het bedrijf. Dit is even een simpele rekensom, want in werkelijkheid geeft een bedrijf vaak veel meer aandelen uit. In 2021 stonden er bijvoorbeeld bijna 8 miljard aandelen van Shell uit. Heb je 250 aandelen Shell in bezit? Dan ben je voor 0,000003125% eigenaar. Dit is nogal een verschil.

Als aandeelhouder kan je dus zeker invloed hebben op de bedrijfsvoering. Maar als er miljarden aandelen uit worden gegeven, snap je ook waarom je in je eentje waarschijnlijk geen grote verandering teweeg kan brengen. Vooral grote partijen als vermogensbeheerders en fondsbeheerders hebben dus invloed. Hoe kunnen zij ervoor zorgen dat bedrijven verduurzamen? En heb je als individuele belegger dan helemaal geen invloed?

Wat voor invloed heeft een aandeelhouder?

Om antwoord te krijgen op die vragen, is het goed om te weten wat voor invloed een aandeelhouder precies heeft. Als aandeelhouder kan je op 2 verschillende manieren invloed uitoefenen op het beleid van bedrijven en ze duurzamer laten ondernemen: door voting en engagement.

In de praktijk betekent mede-eigenaar zijn dat je belangrijke documenten, zoals de balans, mag inzien en de aandeelhoudersvergadering mag bijwonen. Op deze vergadering kan je als aandeelhouder stemmen. Het stemrecht is één van de belangrijkste rechten die je als aandeelhouder hebt. En zoals je waarschijnlijk al vermoedde, heet dit voting.

Elk aandeel in je bezit, geeft recht op één stem. Hoe meer aandelen je bezit, hoe meer invloed je dus kan uitoefenen. Aandeelhouders die een groot aandelenbelang vertegenwoordigen, kunnen bovendien een agendapunt toevoegen waar de aandeelhouders vervolgens over kunnen stemmen.

En zeker op het gebied van duurzaamheid is dit belangrijk. Door te stemmen voor agendapunten die bijdragen aan een duurzame bedrijfsvoering en juist tegen agendapunten die duurzaamheid in de weg staan, kan een bedrijf ‘gedwongen’ worden om duurzamer te gaan ondernemen.

In gesprek gaan

De tweede manier waarop je als aandeelhouder invloed hebt heet engagement. Deze Engelse term houdt in dat je in gesprek kan gaan met het bedrijf waar je je geld in investeert. Als kleine particuliere belegger is het helaas vrijwel onmogelijk om met grote bedrijven in gesprek te gaan. Grote investeerders, pensioenfondsen of verzekeraars lukt dit vaak wel, simpelweg omdat ze een groter aandelenbelang hebben.

Door het gesprek aan te gaan kunnen aandeelhouders hun verwachtingen op het gebied van duurzaamheid met het bedrijf delen, zodat die daarin mee kan gaan om de aandeelhouders tevreden te houden.

Is het voor een individuele aandeelhouder dan helemaal onmogelijk om je stem te laten horen en meer duurzaamheid te eisen? Nee dat niet, zeker bij de wat kleinere beursgenoteerde bedrijven is het nog steeds mogelijk om de aandeelhoudersvergadering te bezoeken.

Bovendien zijn er bij die vergaderingen zowel andere aandeelhouders als kritische journalisten aanwezig en zou het zomaar kunnen dat je bij anderen een vuurtje aanwakkert. Want je begrijpt nu dat het als individuele aandeelhouder lastig is om veel invloed uit te oefenen en dit makkelijker wordt als je medestanders hebt.

Deze kan je bijvoorbeeld ook vinden via een beleggingsvereniging zoals VEB. De vereniging riep beursbedrijven eind 2021 op tot betere duurzaamheidsrapportages in haar jaarlijkse speerpuntenbrief. Er is ook de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO). Deze verenigingen kunnen door hun grotere aandelenbelang meer invloed uitoefenen in de vorm van engagement. Je kan ze ook volmacht geven over je stem.

Het is nu duidelijk op welke manier je invloed hebt als belegger. Maar hoe uit zich dit in de praktijk?

Voorbeelden van activistische aandeelhouders

In de media zijn genoeg voorbeelden te vinden van activistische en kritische aandeelhouders. Die streven overigens niet altijd naar een duurzamere bedrijfsvoering. Begin 2022 had investeerder Terry Smith felle kritiek op de ‘duurzaamheidsobsessie’ van Unilever. De multinational zou te veel bezig zijn met het tonen van groene ambities, ten koste van de winst. Terry Smith behoort met zijn Fundsmith Equity Fund tot de top-15 aandeelhouders van Unilever en heeft daardoor behoorlijk wat invloed.

Andersom gebeurt het gelukkig ook. BlackRock, de meest invloedrijke onafhankelijke vermogensbeheerder ter wereld, ziet duurzaamheid en energietransitie als prioriteit, blijkt uit de brief die CEO Larry Fink elk jaar stuurt naar de bedrijven waarin de vermogensbeheerder investeert. “Elk bedrijf en elke branche zal worden getransformeerd door de overgang naar een net-zero wereld. De vraag is: ga jij leiden of word je geleid?”, schrijft hij in de brief van 2022.

Een ander voorbeeld is hedgefonds Bluebell Capital. Deze organisatie voerde actief campagne bij aandeelhouders van grondstoffenhandelaar Glencore om het bedrijf zijn strategie rondom steenkool te laten herzien.

Naast de grote institutionele beleggers zijn er ook voorbeelden van individuele aandeelhouders die zich hebben verenigd en daardoor verandering afdwingen. Het bekendste voorbeeld is waarschijnlijk Follow This, een club van 6.000 aandeelhouders die Shell op een groener pad probeert te krijgen. Elke aandeelhoudersvergadering dient de organisatie een agendapunt en voorstel in rondom het klimaatbeleid, waar vervolgens gestemd over kan worden. Follow This boekt succes, want hun voorstel ontvangt ieder jaar weer meer steun van aandeelhouders. En hoewel Shell aandeelhouders aanmoedigt om tegen te stemmen, scherpt de oliemaatschappij na iedere vergadering toch de doelen aan.

Dit laat zien dat je als aandeelhouder zeker invloed kan uitoefenen op een duurzamere bedrijfsvoering, al sta je als particuliere belegger wel sterker wanneer je je verenigt.

Heb je deze invloed ook als je in een fonds belegt?

Veel beleggers, en zeker de mensen die via Semmie beleggen, investeren hun geld niet in losse aandelen zoals Shell, maar in aandelenfondsen. Kan je dan als belegger nog steeds invloed uitoefenen op een duurzame bedrijfsvoering? Meer dan je waarschijnlijk denkt, al is deze invloed wel indirect.

Deze fondsen hebben namelijk grote bedragen in de bedrijven belegd en zijn dus een grotere mede-eigenaar van het bedrijf dan jij ooit in je eentje had kunnen zijn. Meestal hebben de beheerders van deze fondsen zelfs een ‘plek aan tafel’ tijdens aandeelhoudersvergaderingen. Hun invloed is, zoals we al uitlegden, daarom groter dan jij als individuele aandeelhouder zou hebben.

Als je in een ETF (in plaats van een beleggingsfonds waar actief verschillende aandelen worden aangekocht en verkocht) investeert, vraag je je daarnaast misschien af hoeveel van die invloed het fonds daadwerkelijk inzet. Deze fondsen kijken natuurlijk naar de onderliggende benchmark en investeren niet actief in bepaalde bedrijven vanwege de bedrijfsvoering.

Toch hebben deze passieve fondsen er meer baat bij om de bedrijven te beïnvloeden dan actieve beleggingsfondsen, omdat zij de belegging zullen aanhouden op de lange termijn. Ze hebben er dan ook meer profijt van als ze een bedrijf op een positieve manier beïnvloeden.

Goed om te weten: als belegger in een ETF kan je niet aanwezig zijn bij een aandeelhoudervergadering en meestemmen voor het beleid. De fondsen waar je in belegt hebben namelijk het stemrecht, niet jij. Daarom beleggen we bij Semmie zoveel mogelijk in fondsen die actief hun stemrecht uitoefenen. Door hun grote invloed, kijken we bovendien heel bewust naar hoe deze fondsen stemmen – vooral op het gebied van duurzaamheid.

Verschillende manieren van je geld duurzaam investeren

Er zijn veel verschillende manieren om duurzame beleggingen te selecteren. Bij de manier die we eerder in het artikel beschreven (voting & engagement), blijf je niet weg bij bepaalde bedrijven, maar investeer je er juist in om zo een positieve invloed te kunnen uitoefenen op de duurzame keuzes die een bedrijf maakt.

Misschien wil je je steentje wel bijdragen, maar zie je jezelf niet actief aandeelhoudersvergaderingen bijwonen. Vaak kiezen mensen daarom waar ze hun geld in investeren op basis van de ESG-criteria: Enviroment (het milieu), Social (de mens en maatschappij) en Governance (behoorlijk bestuur). Als een bedrijf het beter dan z’n concurrenten op deze punten doet, wordt het gezien als een duurzame belegging. Een andere, misschien nog wel populairdere manier, is uitsluiting: hierbij sluit je als belegger vervuilende en onethische bedrijven uit.