Grondstoffen raken op, de zeespiegel stijgt, de aarde warmt op en het wantrouwen in het beleid van grote bedrijven stijgt: het is slechts een greep uit de redenen waarom het streven naar een duurzame wereld steeds populairder wordt.
In het kielzog van deze groeiende populariteit maakt ook duurzaam beleggen een enorme groei door. Maar deze populariteit is niet van alle tijden. Lang werd namelijk aangenomen dat duurzaam beleggen ten koste ging van het rendement. Doordat niet in alle bedrijven belegd kon worden zou een belegger minder keuze hebben. En de duurzame maatregelen die bedrijven doorvoerden zouden ten koste gaan van de winst, en dus rendement voor de belegger kosten.
Duurzaam beleggen met een goed rendement werd daarom vaak omschreven als mythe. Met de steeds harder wordende roep naar een duurzamere wereld zou je denken dat er inmiddels stappen de juiste richting in zijn genomen. Maar is dit ook zo?
In het kort:
De ontwikkelingen vorig jaar rondom de coronacrisis en de lage olieprijs zorgden ervoor dat de bedrijfsvoeringen en beurskoersen werden opgeschud. De overgang naar een duurzame wereld waar zo naar wordt gewenst kreeg opeens een enorme vlucht.
Zo kwam uitgerekend oliemaatschappij BP niet lang geleden met het nieuws dat ze verwachten dat de groei van de vraag naar olie definitief voorbij is. In hun jaarlijkse ‘Energy Outlook’ beschreef de gigant hoe ze verwachten dat de toekomst zich gaat ontwikkelen op het gebied van (duurzame) energie. En dat ze daar zelf vol instappen.
Ook de Nederlands-Britse oliemaatschappij Shell gaat het voorbeeld van concurrent BP volgen. Met een herstructurering wil het concern de kosten van het produceren van olie en gas met 40% verlagen, om op die manier geld te besparen. Zo kan het bedrijf haar activiteiten herzien en zich meer concentreren op de transitie naar duurzame energie.
En ook in de vliegtuigbranche zie je deze overgang. Zo kreeg nationale trots KLM staatssteun, maar wel met een belangrijke voorwaarde: het moet duurzamer. En niet alleen in de oliesector of de vliegtuigbranche horen we dit geluid, in het post-coronatijdperk moeten alle bedrijven zo snel mogelijk verduurzamen.
Een goede ontwikkeling zou je denken, zeker voor de (Semmie) belegger die duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan. En dat worden er steeds meer. Maar duurzaamheid is meer dan alleen kijken naar de invloed van bedrijven en ondernemingen op het milieu. Er zijn namelijk meerdere factoren die bepalen of er echt wel sprake is van duurzaamheid; factoren die snel over het hoofd worden gezien.
Duurzaamheid is een breed begrip en daarom heeft het ook vaak meerdere betekenissen. Zo worden termen als groen, sustainable, milieu of ecologisch voor duurzaam aangezien. En dat is niet helemaal fout, maar het begrip is breder dan dat.
Duurzaamheid gaat namelijk ook over hoe we met elkaar omgaan (de sociale aspecten) en hoe de bedrijfsvoering van een onderneming in elkaar steekt. Of een bedrijf bijvoorbeeld goed voor zijn medewerkers zorgt en of er geen sprake is van corruptie ook onderwerpen die bijdragen aan het begrip duurzaamheid.
En dan is er nog duurzaam beleggen. Ook daar worden meerdere betekenissen aangegeven. Simpel gezegd is duurzaam beleggen een vorm van beleggen waarbij je als belegger de gevolgen voor mens en milieu meeweegt. Duurzaam beleggen werkt daarom hetzelfde als ‘traditioneel’ beleggen. Alleen worden de ondernemingen waarin belegd kan worden, wel geselecteerd op duurzaamheidscriteria: de zogenaamde ESG-factoren.
De internationale standaard voor duurzaam beleggen is een goede ESG-score. Hierbij worden bedrijven beoordeeld op hun inzet voor Environment (het milieu), Social (de mens en maatschappij) en Governance (behoorlijk bestuur).
Van bedrijven wordt verwacht dat ze een milieubeleid voeren om vervuiling tegen te gaan en grondstoffen zo effectief mogelijk te gebruiken. Maar ook dat ze zorgen voor eerlijke lonen en veilige werkomstandigheden. En een bestuursvorm die bijvoorbeeld corruptie en belangenverstrengeling tegengaat. Doet een bedrijf het op deze drie vlakken beter dan zijn concurrenten, dan telt het als een duurzame belegging.
Als je duurzaamheid belangrijk vindt als belegger, wil je logischerwijs niet in sterk vervuilende bedrijven investeren die veel CO2 uitstoten. Deze zijn slecht voor het klimaat. Je belegt ook niet in bedrijven die gebruik maken van kinderarbeid, of in de wapenindustrie, of de tabaksindustrie en ook niet in instellingen met een onduidelijke en niet transparante aansturing van het bestuur.
Maar de algemene aanname is wel dat beleggen in duurzame bedrijven ten koste gaat van het rendement, omdat er een stevig prijskaartje hangt aan duurzame en verantwoordelijke bedrijfsvoering. De rendementen in de wapen- en tabaksindustrie zijn bijvoorbeeld doorgaans aan de hoge kant en dus kan een dergelijk streven je geld kosten als je als belegger die investeringen uitsluit. Maar kost het je ook daadwerkelijk rendement als je alleen investeert in duurzame ondernemingen? Dat zochten we uit.
Er is zeer veel onderzoek gedaan naar de rendementen van duurzame ondernemingen en duurzame beleggingsfondsen, met overwegende positieve resultaten.
Onderzoekers Clark, Feiner en Viehs hebben in 2015 een overkoepelend onderzoek gedaan. Gebruikmakend van ruim 200 bronnen zoals wetenschappelijke studies, boeken en krantenartikelen, vonden ze dat in 80% van de geanalyseerde studies bleek dat er een positief verband is tussen een duurzame bedrijfsvoering en de aandelenkoers. Acteert een bedrijf duurzaam, dan draagt dit op een positieve manier bij aan de aandelenkoers, en verhoogt dit het rendement.
Maar niet alleen het aandelenrendement wordt positief beïnvloed, ook de prestaties van het bedrijf zelf. Want in ruim 88% van de onderzochte studies komt naar voren dat de implementatie van duurzaamheid in de bedrijfsvoering resulteert in betere (financiële) prestaties van de bedrijven.
Ook een studie in opdracht van de Deutsche Bank in 2012 concludeert dat er in een grote meerderheid van de gevallen een positieve relatie is tussen duurzaamheid en aandelenrendement, zowel voor individuele aandelen als voor duurzaamheidsfondsen.
En dan is er nog wetenschappelijk onderzoek uit eigen land. De Universiteit van Maastricht in combinatie met NN IP deed onderzoek naar het verband tussen de verschillende ESG-factoren en hun invloed op de beleggingsresultaten. Hieruit blijkt dat ondernemingen die hun duurzaamheidsbeleid verbeteren, gemiddeld genomen ook een beter rendement op hun aandelen laten zien. Overigens was ook een conclusie dat bedrijven die heel duurzaam zijn, wel in sommige gevallen een minder rendement lieten zien. Dat kan wellicht komen doordat er relatief veel uitgaven zijn om aan de ESG-criteria te voldoen. Deze uitgaven drukken weer de winstgevendheid van de bedrijven. En dat doet de koers niet goed.
Uit een onderzoek van Harvard blijkt ook weer dat duurzaam beleggen meer oplevert dan niet-duurzaam beleggen. De Amerikaanse universiteit onderzocht 180 bedrijven in een tijdsspanne van 18 jaar. Hun conclusie: de beleggingsrendementen en financiële resultaten van ondernemingen die duurzaamheid in de bedrijfsstrategie en -cultuur hadden ingevoerd, waren aanzienlijk beter dan hun tegenhangers die dat niet deden. Het jaarlijks verschil met de niet-duurzame bedrijven kwam uit op 4,8%.
Duurzaam beleggen kan dus behalve een duurzame wereld, ook gewoon een aantrekkelijk rendement opleveren. Maar om tastbaar te krijgen hoe groot dat rendement is, duiken we dieper de cijfers in.
We zouden geen vermogensbeheerder zijn als we niet keken naar de ontwikkeling van een van de meest bekende duurzame indices, de MSCI KLD 400 Social Index, in vergelijking met de alom bekende S&P 500. Beide indices zijn namelijk gericht op de Amerikaanse markt en volgen min of meer hetzelfde patroon: beide bestaan uit grote Amerikaanse beursgenoteerde bedrijven waarbij de MSCI KLD 400 Social Index bestaat uit de 400 beursgenoteerde Amerikaanse bedrijven die het hoogst scoren op ESG-criteria. Bedrijven die zich bezighouden met alcohol, tabak, vuurwapens, gokken, kernenergie en militaire wapens worden automatisch uitgesloten.
Gemiddeld jaarlijks rendement:
Bron: UBS Sustainable Investing Handbook.
Sinds het ontstaan heeft de MSCI KLD 400 Social Index de S&P 500 cumulatief verslagen. Het gemiddeld jaarlijks rendement tot 2018 van de S&P 500 was 10.8%. Dit van zijn duurzame tegenhanger 11.2%. Dat lijkt een klein verschil. Maar als je dit via rendement-op-rendement op blijft tellen dan krijg je uiteindelijk grote verschillen.
Stel je belegt €100 in de S&P 500 met een jaarlijks rendement van 10.8%. Na 28 jaar is deze €100 uiteindelijk €1.766 waard geworden. Doe je precies hetzelfde, alleen dan bij de MSCI KLD 400 Social index. Dan is je €100 na 28 jaar €1.954 waard geworden. Een miniem verschil van 0,4% zorgt al voor een uiteindelijk verschil in rendement van een kleine €200. Let er wel op dat deze rendementen in het verleden zijn behaald, en dus geen garantie voor de toekomst bieden. Maar het rendement-op-rendement effect bewijst ook hier weer zijn kracht.
Wanneer we kijken naar bovenstaande onderzoeken, kost duurzaam beleggen je geen rendement. Het kan zelfs lonen om te beleggen in bedrijven die duurzaamheid serieus nemen. Uit meerdere onderzoeken blijkt dat bedrijven die zich bezighouden met duurzaamheid niet per se inleveren op rendement. De duurzame activiteiten van een onderneming beïnvloeden de financiële resultaten en de rendementen positief.
De aanname dat duurzaam beleggen duur is gaat ook niet op. De kostenpost die een bedrijf heeft om duurzaam te ondernemen hoeft geen negatief rendement te hebben op de bedrijfswinst. Wel blijkt dat bedrijven die volledig inzetten op duurzaamheid een iets minder rendement behalen. Maar zoals elk nadeel zijn voordeel heeft zien we graag ook hier het positieve van in. Want de investeringen die gedaan worden betalen zich over de lange termijn uit.
Een simpel voorbeeld is energie-efficiëntie. Door efficiënter met energie om te gaan, kan een onderneming zijn energierekening en zodoende de kosten van bedrijfsvoering verminderen, en reduceert daarbij tegelijkertijd zijn negatieve impact op het milieu. En zo zijn er nog meer voorbeelden te vinden waarop duurzaam ondernemen positief kan bijdragen aan de winst van de onderneming.
Een duurzame toekomst is iets om naar te streven. Het wordt nog mooier als het financieel rendement kan opleveren. Als belegger is het goed om te weten dat deze twee ook heel goed kunnen samengaan.
Thomas verdiept zich graag in ingewikkelde beleggingsmaterie. Door zijn creativiteit kan hij een verhaal altijd op de Semmie-manier overbrengen op de lezer: helder, toegankelijk en to-the-point.
Wij beleggen voor jou. Met helder inzicht in onze beleggingskeuzes, één duidelijke fee en eerlijk rendement.
Hoe werkt het