Na een lange tijd van daling vonden de koersen in juli weer hun weg omhoog. Van een hittegolf was net geen sprake maar net als de temperaturen stegen ook de beurskoersen: juli werd positief afgesloten.
Is dit een voorbode van wat we voor de rest van het jaar kunnen verwachten? Dat is het hoogstwaarschijnlijk niet, want er blijft helaas een hoop onzeker in de (financiële) wereld.
De maand juli in het kort:
- Amerikaanse bedrijven hebben tot op heden weinig last van het mindere economische klimaat.
- De Fed heeft wederom de rente verhoogd: dit keer met 0,75%. De financiële markten reageerden daar positief op.
- Europa probeert de dreigende gascrisis te voorkomen door vrijwillig minder gas te verbruiken. Of dat gaat lukken nu de gaskraan vanuit Rusland verder wordt dichtgedraaid, is de vraag.
- Opkomende markten profiteren van de gestegen grondstofprijzen. Maar de dure dollar kan deze markten in de problemen brengen.
Amerikaanse bedrijven presteren over het algemeen goed
We zitten middenin het cijferseizoen. Dat is de periode waarin de meeste beursgenoteerde bedrijven hun resultaten over de afgelopen periode bekendmaken. Dit kan van het afgelopen kwartaal zijn, of van de afgelopen 6 maanden. Bedrijven delen hun financiële boeken met de wereld en laten zien hoe ze het de afgelopen maanden hebben gedaan. Ze leggen in detail uit of ze hun doelstellingen hebben behaald, waarom wel of waarom niet, en delen hun verwachtingen voor de aankomende periode.
In deze hectische tijd is het belangrijk om in te zien of de beursgenoteerde bedrijven aan hun verwachtingen hebben voldaan en kunnen blijven voldoen. Als ze bijvoorbeeld economische tegenspoed verwachten, of niet aan de verwachtingen kunnen voldoen, dan haken beleggers af.
Tot op heden zijn de cijfers gematigd positief. Zo’n driekwart van de bedrijven die hun cijfers hebben gepresenteerd, presteerden boven verwachting. Maar de toekomst is minder rooskleurig: bedrijven stellen hun verwachtingen naar beneden bij en verwachten een aantal moeilijke maanden tegemoet te gaan.
De hoge inflatie en het afnemende consumentenvertrouwen beginnen hun sporen na te laten. Zo heeft de Amerikaanse supermarktketen Walmart gewaarschuwd dat de hoge prijzen voor voedsel en brandstof voor terughoudendheid onder consumenten zorgt en verwacht daarom dat de winst dit jaar lager uitvalt. Het is de tweede tegenvaller voor het bedrijf, nadat het halverwege mei al niet aan de verwachtingen van analisten kon voldoen. Het aandeel werd wederom ‘afgestraft’.
Koersontwikkeling aandeel Walmart in 2022:
Vooral de structureel hoge inflatie blijft zorgen baren: consumenten blijven hun hand op de knip houden. Aanvankelijk leek de inflatie te dalen, maar de cijfers die in juni naar buiten kwamen, kwamen toch weer als een verrassing. De inflatie in de Verenigde Staten steeg naar 9,1% en was daarmee hoger dan verwacht. Voorheen werd de hoge inflatie voor een groot gedeelte opgehangen aan de alsmaar stijgende energieprijzen, nu blijkt dat de hoge inflatie structureler is en niet snel gaat zakken. Daarom gaat in de Verenigde Staten de Amerikaanse centrale bank, de Fed, door met het verhogen van de rente. De renteverhoging van 0,75% brengt de rente in de Verenigde Staten naar 2,50%.
Inmiddels worden de financiële markten erg nerveus van het tempo waarin de renteverhogingen worden doorgevoerd. Met name omdat de kans op een recessie steeds groter lijkt te worden. De verhitte huizenmarkt is afgekoeld, consumenten- en producentenvertrouwen dalen en bedrijfsactiviteiten verminderen.
Doet dat de Fed van beleid veranderen? Nee. De centrale bank is volgens analisten bereid een recessie te forceren als dat nodig is om de sterk gestegen inflatie de kop in te drukken. Het is even door de zure appel heen bijten om vervolgens sterker uit de huidige crisis te komen.
Niet alleen de Fed is druk bezig om de inflatie te bestrijden, ook de Amerikaanse president Biden probeert zijn steentje bij te dragen. Al een lange tijd is de president bezig om grote olieproducenten als Saoedi-Arabië meer olie op te laten pompen om de olieprijzen te laten dalen. Daarvoor maakte hij een opmerkelijke draai. Waar hij tijdens zijn verkiezingscampagne nog zei dat Saoedi-Arabië als een ‘paria’ behandeld moest worden vanwege de moord op de kritische journalist Jamal Khashoggi, heeft hij nu de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman (die akkoord ging met de moord op Khashoggi) nodig.
Sinds de Russische invasie van Oekraïne en de daaropvolgende energiecrisis is de machtsbalans veranderd. Door Saoedi-Arabië meer olie op te laten pompen zou de olieprijs kunnen dalen, en dat is goed voor de rest van de wereld.
Biden kwam echter van een koude kermis thuis: de Saoedi’s zijn niet ingegaan op zijn verzoek en Biden ging met lege handen naar huis.
Europeanen moeten op zoek naar een dikke trui
Ondanks dat het nog hoogzomer is, wordt er al gevreesd voor de winter die eraan zit te komen. Dat komt omdat de spanningen rondom de gasleveranties blijven oplopen. Eind juli kondigde het Russische aardgasbedrijf Gazprom aan nog maar 33 miljoen kubieke meter gas door de Nord Stream1-pijplijn te transporteren. Dat is ongeveer 20% van de normale capaciteit. Het bedrijf geeft hiervoor als reden dat er nog onderhoudswerkzaamheden zijn, waardoor ze niet gebruik kunnen maken van de volledige capaciteit. Europese autoriteiten twijfelen echter aan deze verklaring: ze gaan ervan uit dat Poetin nu toch echt de Europese gaskraan helemaal aan het dichtdraaien is.
En daarmee staat het gasverhaal weer helemaal op scherp. Nadat de pijpleiding 10 dagen stil had gelegen in verband met onderhoud, ging deze tot geruststelling van financiële markten aanvankelijk gewoon weer open.
Maar met het verder dichtdraaien van de pijplijn zijn de gasprijzen weer verder opgelopen. De kans dat we weer teruggaan naar het niveau van maart, waar de top werd neergezet, lijkt daarmee realistisch.
Ontwikkeling gasprijs 2021 – 2022:
Wanneer de toevoer volledig wordt stopgezet is de verwachting dat de prijzen alleen maar nog harder zullen stijgen. Het Internationaal Monetair Fonds becijferde dat een reductie van de gastoevoer van 70% op de korte termijn nog op te vangen is.
Aan de ene kant is er door de Europese landen een akkoord gesloten om minder gas te gebruiken. Aan de andere kant wordt Europa minder afhankelijk van Russisch aardgas doordat vloeibaar gas geïmporteerd wordt.
Wordt de Russische gaskraan volledig dichtgedraaid, dan zullen we dit op economisch vlak merken. De Nederlandse economie zal met zo’n 1 á 2% krimpen. De economieën van sommige landen in centraal- en oost Europa kunnen zelfs met zo’n 6% gaan krimpen. Ook Italië komt in de buurt van dat percentage. Dit komt voornamelijk doordat Italië veel gas gebruikt om elektriciteit op te wekken. En dat terwijl het land al te maken heeft met een ander groot probleem: politieke instabiliteit.
Bijna 18 maanden geleden werd Mario Draghi gevraagd om het land als premier door de uitdagingen van de coronapandemie te leiden. Zijn komst werd breedgedragen gevierd, mede doordat Draghi zijn sporen al had verdiend als president van de Europese Centrale Bank (ECB). Hier sprak hij de beroemde woorden: ‘Whatever it takes’ uit. Hiermee bedoelde Draghi dat de ECB alles in het werk zou stellen om de euro te redden, en geen taboes kent alles het gaat om het inzetten van onconventionele middelen.
Het coronavirus is inmiddels min of meer verslagen, maar voor Italië lijkt er opnieuw een lastige periode aan te komen. En dit keer is er geen Mario Draghi om het land er doorheen te slepen: hij diende zijn ontslag in. De aanleiding van het opstappen was de onvoldoende steun voor zijn hervormingsplannen binnen de coalitie.
Beleggers reageerden negatief op het nieuws. De Italiaanse beurs, de Borsa Italiana, daalde met 2,7% bij de bekendmaking van het vertrek. Ook de Italiaanse rente steeg aanvankelijk verder, maar deze krabbelde al snel weer terug.
Niet alleen voor de toekomst van Italië, maar ook voor de rest van Europa is dit een lastige situatie. Met het aanstellen van Draghi was er hoop dat Italië flinke hervormingen kon doorvoeren, waardoor het op de langere termijn de status van zorgenkindje kon ontgroeien. Ook werd Draghi gezien als stabiele partner voor de Europese Unie, mede door zijn eerdere optreden bij de ECB. Daarnaast is er politiek gezien veel onzekerheid. Rechtse partijen doen het in de peilingen relatief goed. En met een vijfsterrenbeweging die steeds radicaler lijkt te worden, is een Italië die zich van Europa wil afsluiten geen gekke gedachte.
Niet alleen Italië staat voor een flinke uitdaging, ook Duitsland heeft het moeilijk. Duitsland is namelijk een van de landen die het hardst geraakt wordt als Rusland besluit geen gas meer te exporteren naar de rest van Europa. Voor Duitsland kan de afsluiting leiden tot een economische krimp van bijna 3%.
De hoge inflatie en de tekorten op de markt zorgen nu al voor verslechterende economische vooruitzichten. De IFO-index, een index die een beeld geeft van het vertrouwen van Duitse ondernemers in de economie, is gezakt naar niveaus die we niet meer hebben gezien sinds de uitbraak van het coronavirus. Een Europese recessie lijkt daarmee aanstaande. En dat terwijl we ons nu vooral zorgen maken over hoge inflatie, en de centrale bank op de rem van economische groei trapt met renteverhogingen. De kans dat later dit jaar de discussie oplaait om de rente alweer te verlagen wordt dan ook steeds groter.
Opkomende markten profiteren van hogere grondstofprijzen
Opkomende markten hebben het evenals de andere markten lastig dit jaar. Maar het verschil tussen de prestaties van de verscheidende markten is groot. Een aantal markten putten winst uit grondstoffen. De gestegen grondstofprijzen zorgen ervoor dat een aantal landen het een stuk beter doen: Brazilië, Nigeria en Saudi-Arabië profiteren flink. Maar ook Chili. Chili is de grootste producent van lithium, een grondstof die belangrijk is voor de productie van batterijen voor elektrische auto’s. De MSCI Chile Index staat dit jaar meer dan 10% in de plus. Ter vergelijking: de S&P 500, de index die de 500 grootste Amerikaanse bedrijven bevat, staat dit jaar tot op heden ruim 16% in de min.
Procentuele koersontwikkeling MSCI Chile index versus S&P 500 in 2022:
Alle ballen op de opkomende markten dan? Dat dan ook weer niet. De algemene tendens is dat het risicovol blijft om in deze landen te investeren. Het risico blijft groot, doordat opkomende markten te maken hebben met verslechterende economieën en last hebben van de stijgende dollar. Die dure dollar is sowieso een doorn in het oog. Omdat opkomende markten vaak lenen in dollars, worden de leningen relatief gezien duurder ten opzichte van de lokale valuta. En anderzijds is men vaak afhankelijk van veel importgoederen. En ook hier is de handelsvaluta vaak de dollar, waardoor ook via die manier de kosten verder stijgen.
Ook China heeft het niet makkelijk in 2022. De gepubliceerde cijfers over de Chinese economie zijn bijvoorbeeld bijzonder te noemen. Door de lockdownmaatregelen heeft de economie weer een grote klap gekregen. In 30 jaar heeft China slechts één keer eerder negatieve groei gerapporteerd: begin 2020 tijdens de corona-uitbraak. Maar in het tweede kwartaal van 2022 is de economie wederom gekrompen.
Een vervelend bericht vanuit de tweede economie van de wereld voor financiële markten. Desondanks is het positief om te zien dat de economie nog steeds veerkrachtig is. Inmiddels is een groot aantal restricties opgeheven en de economische cijfers veren direct mee terug omhoog. De verwachting is dan ook dat de economische groei snel weer terug gaat keren.
Wat is onze visie?
De zomerse temperaturen en het mooie weer hebben ons verwend in juli, net als de beurskoersen. Voor augustus en de rest van het jaar is het nog steeds onzeker wat we kunnen verwachten. Analisten zijn niet positief en vooral de kans op een recessie en een afkoeling van de economie kan angst doen inboezemen.
Is dat een reële gedachte? Niet echt. In de grafiek hieronder is de ontwikkeling van de S&P 500 in de afgelopen 35 jaar weergegeven. Daarbij zijn ook de periodes wanneer er een recessie plaatsvond zichtbaar (in het grijs). Ondanks dat de koersen tijdelijk dalen, vindt er ook vaak een krachtig herstel plaats. En dat geeft vertrouwen: want mochten de koersen verder dalen, dan is er een grote kans op herstel. Al zijn in het verleden behaalde resultaten natuurlijk nooit een garantie voor de toekomst.
Koersontwikkeling S&P 500 tijdens recessies:
Desondanks blijven het turbulente tijden. Dat merken we in het dagelijkse leven, maar ook op de beurs. De koersstijgingen die we in juli hebben gezien, kunnen zomaar teniet worden gedaan in augustus. Maar ook kunnen de koersen verder doorstijgen als blijkt dat er een positieve doorbraak is in de oorlog in Oekraïne, of wanneer de Russische gaskraan open wordt gedraaid.
Wat we wel weten, is dat de beweeglijkheid van de koersen nog even zal aanhouden en inmiddels ook al begint te wennen, al hebben we liever een beurs die rustig omhoog voortkabbelt. Voor particuliere beleggers is er nog steeds het devies om rustig te blijven en niet teveel de focus op de korte termijn te houden. Beleggen doe je namelijk voor de lange termijn, en negatieve korte termijnontwikkelingen bieden juist ook kansen: kans om op een lager punt in te stappen en te profiteren van de koersstijgingen die gaan komen.
Wanneer de koersen dan gaan stijgen? Dat weten we niet. Ze worden namelijk nooit van tevoren aangekondigd. Je wilt ze echter niet missen.
