November was na oktober de tweede opeenvolgende maand dat de beurzen stegen. Veel beleggers zien het glas als halfvol: berichten over een naderende recessie, energietekorten of risico’s op geopolitiek gebied leggen ze naast zich neer. Na een lange periode met voornamelijk negatief nieuws, ligt de focus nu op de positieve ontwikkelingen.
In het kort:
- De inflatie is in de Verenigde Staten en Europa aan een daling begonnen. Die berichten stemden beleggers tevreden;
- Europa heeft voor de korte termijn zijn zaakjes goed voor elkaar, maar voor de lange termijn heerst er op veel gebieden onzekerheid.
- De protesten in China tegen het zero-covid beleid nemen snel in omvang toe. Het beleid zorgt niet alleen voor onrust onder de bevolking, ook de economie en de aandelenkoersen lijden eronder.
- Slechtnieuwsberichten hebben niet meer zo’n grote impact op de koersen als dat ze eerder dit jaar hadden en het sentiment op de beurs is dan ook wat positiever geworden.
Inflatie begint aan daling in de Verenigde Staten
Het belangrijkste nieuws van de afgelopen maand op beleggingsvlak was de verrassende flinke daling van de Amerikaanse inflatie. De jaar-op-jaar inflatie daalde namelijk van 8,2% in september naar 7,7% in oktober, terwijl er een inflatiepercentage van 8% door analisten werd verwacht. Beleggers reageerden vervolgens enthousiast. Ze zien dat het huidige beleid van de Amerikaanse centrale bank zijn vruchten begint af te werpen en dat daarom ook de rente minder agressief en minder snel verhoogd hoeft te worden.
Doordat de inflatie begint te dalen nu de rentes zijn verhoogd, is het wel belangrijk om in de gaten te houden wat de invloed van die stijgende rentes is op de economie. Economen zijn het er in ieder geval over eens dat de verwachte groei van het bruto binnenlands product (bbp) voor 2023 een stuk lager gaat zijn dan eerder dit jaar werd verwacht. Dit zien we ook duidelijk terug aan het afnemende vertrouwen onder inkoopmanagers, maar ook aan het afnemende consumentenvertrouwen.
Ontwikkeling Amerikaans consumentenvertrouwen 2014 – 2022:
Of de Verenigde Staten een recessie weet te ontlopen, is nog niet helemaal duidelijk. Maar de kans is wel groot dat meerdere Europese landen, waaronder Nederland, volgend jaar in een recessie belanden.
Uitslag Amerikaanse verkiezingen goed voor beurzen
In Amerika vonden afgelopen maand de tussentijdse verkiezingen, de midterms, plaats. Dit zijn verkiezingen waarbij nieuwe leden voor de Senaat en het Huis van Afgevaardigden (het equivalent van de Amerikaanse Eerste en Tweede Kamer) werden gekozen.
Waar men eerst rekening hield met een forse overwinning voor de Republikeinen, bleek na het tellen van de stemmen dat de uitslag redelijk in balans was. De Democraten wisten de meerderheid in de Senaat te behouden en de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden. Voor president Joe Biden is dit een redelijke opsteker. Een grote winst voor de Republikeinen, die wel werd verwacht, had het voor Biden vrijwel onmogelijk gemaakt om in het tweede deel van zijn ambtstermijn nog plannen uit te voeren waar goedkeuring voor nodig is.
Vooral voor de Republikeinen zal de uitslag aankomen als een flinke klap. De hoge inflatie en verslechterde economische situatie zouden een ideale kweekbodem moeten zijn geweest voor ontevredenheid onder de Amerikaanse inwoners, en om tegen de huidige politieke macht te stemmen. Maar de Republikeinen wisten hier niet van te profiteren.
Een groot deel van het verlies wordt toegeschreven aan het feit dat Amerikaanse stemmers ‘klaar zijn’ met ex-president Donald Trump en zijn aanhangers. Veel Trump-aanhangers die verkiesbaar waren, werden verslagen door hun Democratische rivalen. En dan heeft hij zichzelf ook nog kandidaat gesteld voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2024.
Ondanks dat de uitslag van de huidige tussentijdse verkiezingen nog niet helemaal vaststaat, is al wel duidelijk dat de politieke macht verdeeld is. En dat is goed nieuws voor de beurzen. Een verdeelde politieke macht vergroot de kans op een patstelling en beperkt wetgevende actie ten nadele van bedrijven. Zodoende nemen de risico’s af, en dat doet beurzen altijd goed.
Gevreesde winter in Europa breekt aan
Niet lang geleden vreesden analisten nog voor een diepe Europese recessie. En zoals we eerder in deze Marktupdate al stelden, is de kans groot dat die recessie er ook komt. Maar hoogstwaarschijnlijk wel minder diep dan vooraf werd verwacht. Politieke spanning tussen Europese lidstaten, hoge gasprijzen en een hoge inflatie deden de toekomst somber doen inzien, maar door steun vanuit lokale overheden en dalende energieprijzen zijn de economische vooruitzichten iets rooskleuriger geworden.
Waar analisten nu positiever zijn over de economische ontwikkelingen op korte termijn, ziet men nu vooral op de langere termijn (ijs)beren op de weg. Voor de winter van 2022/2023 konden de gasreserves goed gevuld worden, maar voor volgend jaar wordt dit lastiger. Een Europees gastekort voor volgende winter dreigt nu al.
Als de energieprijzen structureel hoog blijven, blijft ook de inflatie langdurig hoog. Dit zorgt ervoor dat de Europese Centrale Bank (ECB) in een spagaat terecht kan komen, omdat aan de ene kant het verhogen van de rente de economie verder onder druk zet, maar aan de andere kant de langdurige hoge inflatie ook de koopkracht uitholt.
In de tussentijd lukt het de EU-leiders niet om eensgezind te worden hoe de uitdagingen op de energiemarkt moeten worden aangepakt. Zo werd een voorgesteld prijsplafond voor gas door de Poolse minister van klimaat en milieu weggezet als ‘grap’.
Tot nu toe is er wel overeenstemming bereikt over een vrijwillig besparingsdoel van 15% voor gasverbruik en een extra belasting voor energiebedrijven die profiteren van de hoge gasprijs. In december praten de Europese landen verder in de hoop er ook volgende winter warm bij te kunnen zitten.
Risico’s voor financiële stabiliteit op Europese markten
De ECB had het druk afgelopen maand, want ze kwam ook met een waarschuwing voor instabiliteit op de financiële markten. Hierbij wijst de centrale bank naar de hoge inflatie, krappere leenvoorwaarden en verslechterende economische situatie. De bijbehorende onzekerheid heeft weerslag op de financiële markten. Koersen staan al heel 2022 onder druk en een hoge beweeglijkheid kenmerkt het huidige beursklimaat. Dit heeft tot gevolg dat beleggers die met een hefboom handelen snel in de problemen kunnen raken. Dit gebeurde bijvoorbeeld bij de pensioenfondsen in Engeland, die door plannen van de Engelse regering dreigden om te vallen door een snel oplopende rente.
Ondanks de instabiliteit op de financiële markten is het vrijwel zeker dat de ECB de rente blijft verhogen. Volgens president Lagarde heeft inflatie in Europa, in tegenstelling tot in de Verenigde Staten, nog niet eens gepiekt.
Al lijkt het daar wel op: Nederlandse inflatiecijfers van november duiden op een flinke daling van de inflatie. In oktober kenden we nog een inflatiepercentage van 16,8%; in november was deze gedaald naar 11,2%.
Ten grondslag aan de daling ligt vooral de gedaalde energieprijs. In oktober was energie nog 100% duurder dan een jaar eerder, in november was dit ‘slechts’ 40%. Daartegenover staat wel dat de prijs van voeding is gestegen.
Ontwikkeling Nederlandse inflatie 2017- 2022:
Een nieuwe renteverhoging van 0,50% of 0,75% is aannemelijk, maar wat de centrale bank daarna gaat doen is voor iedereen nog een groot vraagteken. “De energieprijzen zijn een te onzeker component om een betrouwbare voorspelling te doen”, aldus Lagarde. Ook de president van De Nederlandsche Bank, Klaas Knot, was weinig positief tegenover ons eigen kabinet. ‘’Het is echter verre van zeker dat een milde recessie voldoende zal zijn om de hoge inflatie te beteugelen.’’ Het lijkt er dus op dat centrale bankiers het inperken van inflatie verkiezen boven het vermijden van een recessie en de daar bijhorende onrust op de financiële markten.
Chinezen komen in opstand tegen maatregelen
Waar bijna de hele wereld problemen heeft met de hoge inflatie speelt die in China totaal niet. De huidige inflatie is daar zo’n 2,17%. In China heeft men echter andere problemen die het dagelijkse beeld bepalen: het uiterst strenge coronabeleid van de Chinese overheid zorgt voor steeds meer onrust in het land. Demonstranten staan al dagenlang tegenover de politie, die met geweld de protesten probeert neer te slaan.
De druppel die de emmer deed overlopen was een grote brand in een Chinees appartementencomplex waar meer dan 10 mensen bij omkwamen. De door China ingestelde lockdownmaatregelen maakten het onmogelijk voor bewoners om op tijd weg te komen. Ook konden reddingswerkers niet op tijd aanwezig zijn, omdat er vele hekken rondom het gebouw geplaatst waren.
Deze aanpak is onderdeel van het Chinese zero-covid beleid dat Chinese inwoners forceert om binnen te blijven bij een lokale corona-uitbraak. Staatsmedia geven ondertussen aan dat deze aanpak wetenschappelijk gezien de beste aanpak is, maar dat valt nog te bezien. Zo’n 90% van de Chinezen is ingeënt dus uiteindelijke groepsimmuniteit zou geen probleem moeten zijn. Echter is het Chinese vaccin maar voor 50% doeltreffend. Daarbij duurt het nog maanden voordat er een beter Chinees vaccin op de markt komt.
Ondertussen groeit de onrust onder de bevolking. Vooral omdat China de laatste dagen recordaantallen coronabesmettingen telt. De lockdowns hebben hierbij niet alleen een negatieve uitwerking op het sentiment onder de lokale bevolking, maar ook op de economie: deze blijft maar kwakkelen. Dit is duidelijk terug te zien als er wordt gekeken naar de Chinese aandelen, die het toch al moeilijk hebben de laatste maanden. De grootste aandelenindex van China, de Shanghai Stock Exchange, laat in 2022 dan ook een negatief beeld zien.
De ontwikkeling van de Chinese Shanghai Composite index in 2022:
De maatschappelijke onrust in China zorgt er ook voor dat de prijs van olie flink is gedaald. Eind vorige maand was een vat Brent olie nog $133,12 waard, op 29 november was de prijs gezakt naar $80,77. Dat is de laagste prijs in 2022. De problemen in China tasten de risicobereidheid van investeerders aan en zorgen voor onzekere vooruitzichten voor de energievraag. China is daarnaast de grootste olie-importeur ter wereld en de vele lockdowns doen de vraag vanuit het Aziatische land naar olie dalen.
De prijsontwikkeling van een vat Brent olie in 2022:
Het beleggingsbeleid van Semmie
Bij Semmie staan we voor duurzaam, periodiek en gespreid beleggen voor de lange termijn. Je bouwt vermogen op door (periodiek) geld te storten op je beleggingsrekening. Door te kiezen voor een brede spreiding in onze beleggingsfondsen trachten we om het risico dat je bij beleggen loopt te minimaliseren.
Rusland maakt zich op voor de boycot
Waar voor veel Nederlanders 5 december een feestdag is, moet er in Moskou op die dag een slechte sfeer hangen. Althans, dat is de intentie van EU-landen die een boycot op Russische olie invoeren. Met economische sancties willen de EU-landen Rusland dwingen om te stoppen met de oorlog die het voert in Oekraïne.
Vanaf 5 december mogen EU-landen geen Russische olie meer importeren en vanaf 5 februari wordt de import verboden van producten die zijn gemaakt van Russische olie, waaronder diesel. Met deze boycot intensiveert de economische oorlogsvoering tussen het Westen en Rusland. Buiten dat Russische olie niet meer gekocht mag worden, mogen transporten ook niet meer worden verzekerd door Europese partijen, tenzij het om een vastgestelde prijs gaat (price cap).
Wat bijzonder is, is dat vrijwel niemand kan zeggen hoeveel impact de sancties gaan hebben en wie er onder gaat leiden. Rusland heeft al veel sancties (de huidige maatregelen vallen alweer in het achtste sanctiepakket) goed weten te omzeilen door hun grondstoffen af te zetten naar andere landen, zoals China en India. Via deze landen worden de grondstoffen dan weer voor een hogere prijs aan Europese landen verkocht.
Toch lijken deze maatregelen een grote invloed te kunnen hebben op de olieprijs. Rusland is namelijk goed voor zo’n 10% van de wereldproductie. Maar het is van belang hoe de OPEC-landen gaan reageren. Als die de productie verhogen, zal de invloed op de olieprijs beperkt blijven.
Maar het feit dat Saudi-Arabië (de grootste olieproducent ter wereld) eerder dit jaar de productie verlaagde terwijl het Witte Huis juist aandrong dit niet te doen, schept weinig vertrouwen. De kans is dan ook groot dat we later dit jaar aan de pomp weer meer gaan betalen.
Het optimisme wint terrein
Nu we in de laatste maand van het jaar terecht zijn gekomen, kunnen we al voorzichtig de balans van 2022 opmaken. En die is helaas niet zo gunstig als we gehoopt hadden. De hoge energieprijzen, de oorlog in Oekraïne en de hoge inflatie hebben het beeld van 2022 bepaald. Maar de koersen zijn de afgelopen twee maanden in zijn algemeenheid gestegen en misschien staat er nog wel een eindejaarsrally voor de deur.
De positieve ontwikkelingen zorgen er wel voor dat onder beleggers het optimisme terrein wint en dat ze over het algemeen het glas als halfvol zien. De inflatie lijkt in de Verenigde Staten en Europa over de piek heen te zijn en de negatieve berichten over een naderende recessie, structureel hogere prijzen en blijvende geopolitieke spanningen verdwijnen naar de achtergrond.
Beleggen blijft daardoor nog een goede manier om rendement te behalen, zeker omdat de inflatie voor een langere tijd gezien nog hoog blijft. De rentes stijgen, maar niet zo snel en hard meer als voorheen.
Bij Semmie blijven we in de tussentijd de ontwikkelingen op de financiële markten goed in de gaten houden en sturen bij wanneer dit nodig is.
Koen dompelt zich graag helemaal onder in de wereld van beleggen. Als analist schrijft hij voor Semmie over de marktontwikkelingen. Maar het liefste is hij bezig met het optimaliseren van onze modelportefeuilles.
