Beurzen trekken goede lijn door

Financiële markten in de ban van recordniveaus

De beursrally die eind vorig jaar begon, heeft in januari een mooi vervolg gekregen, resulterend in nieuwe recordhoogtes. Zowel de Amerikaanse S&P 500-index als de Dow Jones-index bereikten afgelopen maand hun hoogste stand ooit. De Europese Euro Stoxx 50 behaalde eveneens het hoogste niveau sinds 2001, mede dankzij de goede prestaties van het Nederlandse bedrijf ASML. Bovendien nadert de Nikkei 225, de belangrijkste aandelenindex van de Japanse beurs, haar recordniveau, terwijl de Nederlandse AEX ook in de buurt komt van haar top uit 2021.

Beleggers zijn opgelucht dat het aangescherpte monetaire beleid van, en de renteverhogingen door, centrale banken de economie niet al te zwaar hebben beïnvloed, terwijl de bedrijfswinsten op peil zijn gebleven. Met verwachte renteverlagingen in het vooruitzicht hebben bedrijven daarnaast nog steeds ruimte om verder te groeien.

S&P 500 verbreekt eigen record uit 2022 vijf dagen op rij

Desalniettemin is het belangrijk om niet enkel blind te staren op de recordniveaus die worden aangetikt. De beursrally is vooral gaande dankzij de goede prestaties van de techbedrijven, die al langere tijd de wind mee hebben. Wanneer de prestaties van die bedrijven tegen gaan vallen, zullen hun negatieve prestaties een negatieve uitwerking op de financiële markten kunnen gaan hebben.

Maar met meerdere indices op recordhoogte, of daar in de buurt, kunnen beleggers spreken van een veelbelovende start van het jaar. Twee cruciale voorwaarden voor het zien van hogere koersen gedurende heel 2024 zijn een dalende inflatie en een sterke economie. En van beide ontwikkelingen is sprake. De inflatie is al langere tijd aan het afnemen en de economie groeit met precies de juiste snelheid. Er is geen sprake van oververhitting of van afkoeling, waardoor economen het huidige scenario ook wel het Goudlokje-scenario noemen. Verwijzend naar het sprookje, toen Goudlokje de derde kom met pap at. Die was precies goed: niet te koud en niet te heet.

Potentiële spelbrekers zijn echter de centrale banken, die de renteniveaus bepalen en het te volgen monetair beleid vaststellen. Economen voorspellen dat de Amerikaanse centrale bank, de Fed, in het tweede kwartaal van 2024 de rente zal verlagen. De inflatie neemt namelijk nog steeds af, wat als een positief signaal wordt beschouwd. Maar ook de arbeidsmarkt, waar nog steeds krapte heerst, moet in overweging worden genomen.

Een sterke arbeidsmarkt wijst op een grote vraag naar arbeidskrachten, wat kan leiden tot hogere lonen. Als de lonen stijgen, hebben aan de ene kant werknemers meer koopkracht, wat de vraag naar goederen en diensten verder kan stimuleren en mogelijk de inflatie kan aanwakkeren. Aan de andere kant zorgen hogere lonen voor hogere kosten die doorberekend worden in de prijzen. Ook dat leidt tot een hogere inflatie.

Werkloosheidspercentage VS blijft stabiel, ondanks verkrappend beleid Fed

Daarom is een voorzichtig beleid van centrale banken gewenst. Hun voornaamste doel is momenteel een zachte landing te bewerkstelligen, waarbij de economie precies met de juiste mate wordt afgeremd. Dit scenario lijkt voorlopig te worden gerealiseerd.

Groen licht voor Bitcoin-ETF’s

Eén van de succesverhalen van 2023 betrof investeerders die dat jaar cryptomunt Bitcoin in hun portefeuille hadden. Na een forse daling vanaf de all-time-high steeg de prijs in 2023 van $38.300 naar ruim $46.000. De gunstige koersontwikkeling werd deels ondersteund door de verdere volwassenwording van de digitale munt, met name in verband met de goedkeuring van de allereerste Bitcoin-ETF’s. ETF’s staan algemeen bekend als eenvoudige en transparante beleggingsinstrumenten die beleggers kunnen benutten. Vooraanstaande ontwikkelaars van deze producten waren dan ook enthousiast om een variant te creëren waarmee beleggers via een ETF in Bitcoin konden investeren. Hierdoor bezitten zij de munt niet zelf, maar kunnen er wel op speculeren.

Uiteindelijk vond de goedkeuring plaats, en kwamen er 11 Bitcoin-ETF’s op de markt. Ondanks dat de toezichthoudende instantie, de SEC, niet bijzonder enthousiast was over het product, heeft zij toch de handel beursgenoteerde bitcoinfondsen goedgekeurd.

Echter, waar vooraf veel enthousiasme heerste en gehoopt werd dat deze goedkeuring zou leiden tot een verdere stijging van de waarde van de munt, leek het eerder op een ‘sell the news’-gebeurtenis. Deze term duidt op het fenomeen waarbij beleggers massaal winst nemen op de dag dat een speculatief nieuwsfeit bekend wordt, resulterend in een koersdaling. Op het moment van goedkeuring handelde Bitcoin rond de $46.000, maar op het moment van schrijven bevindt de koers zich op ongeveer $42.000.

Goedkeuring Bitcoin-ETF’s heeft koers in januari niet gestuwd

Sinds de lancering van de nieuwe ETF’s is er een aanzienlijk kapitaal, zo’n $3.4 miljard, geïnvesteerd in de ETF’s, wat als een succes wordt beschouwd voor de elf partijen die deze ETF’s hebben gelanceerd.

Echter, de totale omvang van de investeringen in de cryptomunt lijkt niet te zijn toegenomen. Deze ontwikkeling wordt toegeschreven aan het fenomeen kannibalisatie. Hierbij zijn er onttrekkingen waar te nemen bij andere producten die minder efficiënt zijn dan een ETF. Met andere woorden: er lijkt niet veel ‘nieuw’ geld te zijn geïnvesteerd in Bitcoin. Een deel van de beleggers bevond zich in een positie waarbij zij tegen minder gunstige voorwaarden hun positie konden verkopen. ETF’s zorgen voor aanzienlijke liquiditeit, wat betekent dat zelfs veel beleggers die al geruime tijd geleden zijn ingestapt, hebben geprofiteerd van de mogelijkheid om gemakkelijk uit te stappen.

Het rommelt bij de Europese Centrale Bank

De Europese Centrale Bank (ECB) heeft voorlopig geen plannen om zijn belangrijkste rentetarief te verlagen. Sinds september blijft de depositorente op 4%, en dit blijft voorlopig zo, zoals recent werd bevestigd tijdens een persconferentie van president Lagarde. Deze aankondiging kwam niet als een verrassing, aangezien analisten hier al grotendeels rekening mee hielden. Hoewel de inflatie de goede kant op gaat, lijkt het behalen van de gewenste doelstelling van een gemiddeld inflatieniveau van 2% op korte termijn niet waarschijnlijk. Om deze reden zal de rente naar verwachting nog wel even op het huidige niveau van 4% blijven.

Opvallender nieuws kwam naar voren met betrekking tot de president van de ECB, Christine Lagarde zelf. Uit de resultaten van een werknemersenquête bleek dat een meerderheid van de medewerkers Lagarde als slecht tot zeer slecht beoordeelt. Lagarde bevindt zich momenteel in het vierde jaar van haar presidentschap en krijgt aanzienlijk minder positieve beoordelingen van haar werknemers in vergelijking met haar voorganger Mario Draghi. Volgens een medewerker was ‘Mario Draghi er voor de ECB, terwijl de ECB er lijkt te zijn voor Christine Lagarde’.

De kritiek op Lagarde richt zich voornamelijk op het feit dat ze te vaak in de schijnwerpers zou staan voor zaken die niets met het monetaire beleid te maken hebben en zelfs buiten haar mandaat vallen. Zo verklaarde ze onlangs dat een terugkeer van de Amerikaanse oud-president Donald Trump in het Witte Huis ‘duidelijk een bedreiging’ zou zijn voor Europa. Hierdoor ontstaat de indruk dat Lagarde de ECB gebruikt voor haar eigen persoonlijke agenda en als een opstapje voor haar verdere carrière. Tijdens een persconferentie om het meest recente rentebesluit toe te lichten, probeerde Lagarde zichzelf weg te zetten als irrelevant voor het beleid, maar kritische vragen over haar functioneren leken haar toch te raken.

Onrust in het Midden-Oosten zorgt voor stijgende (transport)kosten

De spanningen in het Midden-Oosten zijn al geruime tijd hoog. Sinds de aanval van Hamas begin oktober, waarbij honderden burgers werden gedood of gegijzeld, is het weer onrustig in de regio. Israël, gesteund door westerse landen, staat in eerste instantie tegenover het Palestijnse Hamas. Hamas wordt echter gesteund door het ‘As van Verzet‘, bestaande uit Iran, Syrië, Hezbollah, de Houthi’s, de Islamitische Jihad en verschillende milities in Syrië en Irak.

Sinds het uitbreken van de oorlog tussen Israël en Hamas profileren voornamelijk de Jemenitische Houthi-rebellen zich als bondgenoten van de Palestijnen. Met hun raket- en drone-aanvallen op Israël en vrachtschepen in de Rode Zee vormen ze volgens de Verenigde Staten een ‘ernstig internationaal probleem‘.

Het doel van de Houthi’s is naar eigen zeggen Israël te dwingen om de bombardementen op Gaza te stoppen, waarbij inmiddels meer dan 25.000 Palestijnen zijn overleden. De aanvallen van de Houthi’s veroorzaken echter een crisissituatie voor de wereldhandel, doordat ze de populaire zeeroute van containerschepen van Azië naar Europa verstoren. Een containerschip doet gemiddeld 29 dagen over de reis van Shanghai naar Rotterdam via de Rode Zee en het Suezkanaal. Het snelste alternatief, onderlangs Afrika, zorgt voor een toename van 10 tot 39 dagen.

Nu scheepvaartbedrijven na meerdere aanvallen de route massaal vermijden, leidt het gebruik van alternatieve routes tot hogere kosten en vertraagde leveringen.

Als reactie op de aanvallen hebben de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk, samen met een internationale coalitie, meerdere Houthi-locaties aangevallen. Tot nu toe lijkt het de rebellen echter niet te stoppen. Dit heeft tot gevolg dat een van de belangrijkste vaarwegen, waar ongeveer 12% van de totale zeehandel plaatsvindt, door veel gebruikers vermeden zal blijven.

Deze ontwikkeling resulteert in een aanzienlijke stijging van de prijs voor containervervoer. De gevolgen beginnen zich al te manifesteren. Tesla en Volvo hebben aangekondigd dat er vertragingen zijn in productie- en retailketens in het Verenigd Koninkrijk, waarbij ze waarschuwen voor hogere kosten. Rederij Maersk heeft aangekondigd dat de problemen meerdere maanden zullen aanhouden.

Flinke stijging containerprijzen sinds begin 2024

Volgens Yuvraj Narayan, CFO van DP World’s, (een van de grootste beheerders van containerterminals wereldwijd), gaan de hogere containerprijzen gevoeld worden: “De kosten van goederen die vanuit Azië naar Europa komen, zullen aanzienlijk hoger zijn. Europese consumenten zullen daardoor meer moeten gaan betalen voor hun producten.”

Internationale scheepvaart heeft het overigens al moeilijk gehad de afgelopen maanden. Een andere belangrijke zeeroute, via het Panamakanaal, kampt sinds vorig jaar met een aanzienlijke daling van het waterpeil door aanhoudende droogte. Hierdoor kunnen veel minder schepen dan gebruikelijk door de corridor varen. Waar het kanaal normaal gesproken ongeveer 5% van de wereldwijde handelsstromen verwerkt, is het verkeer in noordelijke richting gedaald van de gebruikelijke 90 schepen naar 45 schepen per week. De waterweg is zo verstopt dat autoriteiten veilingen zijn gestart, waarbij bedrijven kunnen bieden op opties om door het kanaal te varen. In november betaalde een Japanse rederij zo’n 4 miljoen dollar om de oversteek te kunnen maken.

India haalt China verder in

In 2024 blijkt China nog niet het jaar van wederopstanding te ervaren. Vorig jaar vertoonden de Chinese aandelenmarkten over de gehele linie aanzienlijke dalingen, en deze trend heeft zich voortgezet in 2024, ondanks het feit dat het land zijn groeidoel van 5,2% over het vierde kwartaal van het voorgaande jaar heeft behaald.

Beleggers blijven echter terughoudend en keren China steeds meer de rug toe. Buitenlandse investeerders maken zich zorgen over de groeiende spanningen tussen China en het westen, evenals over de politieke houding van de Chinezen, die niet strookt met een open economie. Daarnaast vormen het afnemende aantal arbeiders, de deflatie, schulden en een dalend geboortecijfer allemaal uitdagingen waarmee de Chinese economie te maken heeft.

En dan is er ook nog het grote vastgoedprobleem dat met de liquidatie van projectontwikkelaar Evergrande een nieuw hoofdstuk ingaat. Evergrande, de op een na grootste projectontwikkelaar in China, heeft meer dan 300 miljard euro aan schulden en eerdere pogingen om het bedrijf te herstructureren liepen op niets uit.

Nu de rechter Evergrande verplicht heeft om al zijn bezittingen te verkopen om zijn schuldeisers af te betalen, zullen veel bouwprojecten niet afkomen. Dat is funest voor veel Chinezen, die traditiegetrouw veel geld in de woningmarkt steken. Maar ook voor de Chinese economie, omdat de onrust bijdraagt aan het afnemende vertrouwen in de Chinese markt. Met het faillissement van de vastgoedreus komt ook het einde van een turbulente rit van het aandeel. Halverwege 2020 was deze nog 26,63 Hongkongse dollar (€3,15) waard, maar daar is inmiddels niets meer van over.

Koersval Evergrande

Niet alleen het aandeel Evergrande heeft een flinke duikeling gemaakt. Sinds de piek van de Chinese aandelenmarkten in 2021, is er zo’n $6 biljoen aan waarde verdampt. Zolang beleggers geen vertrouwen hebben dat de overheid het tij kan keren, blijven Chinese aandelen het moeilijk hebben.

De politiek bemoeit zich daarom steeds meer met de situatie. Volgens ingewijden vraagt de overheid enerzijds aan banken om dollars te verkopen en hun eigen munteenheid te stimuleren, en anderzijds intervenieert ze om direct aandelenkoersen te ondersteunen. Dit komt mede doordat veel Chinezen ook last hebben van de vertragende economie en lage beurskoersen.

Een land dat juist profiteert van de slechte beursprestaties in China is India. Beleggers zoeken naar alternatieven om in te investeren en komen daarbij uit bij andere interessante opkomende landen. De marktkapitalisatie van de Indiase aandelenbeurs is daardoor recent gegroeid tot de op vier na grootste ter wereld. Deze groei in Indiase aandelen komt voornamelijk door een toename van retailbeleggers, sterke bedrijfscijfers en de positie ten opzichte van China.

Waar de Chinese aandelenmarkt worstelt, floreert de Indiase

De verwachting is dat deze trend zich ook in de komende jaren zal voortzetten. Er wordt verwacht dat de Indiase economie volgend jaar met ongeveer 7% zal groeien, en in de jaren daarna die groei zal overtreffen. Het Zuid-Aziatische land heeft de afgelopen jaren de investeringen in de eigen economie en infrastructuur met bijna een derde verhoogd, waarbij prioriteit werd gegeven aan de aanleg van nieuwe wegen, havens en energiecentrales. Dit, samen met een sterk banksysteem, een jonge beroepsbevolking en gezonde spaarbuffers van huishoudens, is een goede basis voor verdere groei.

China hoeft echter nog niet bang te zijn dat India het land op economisch vlak voorbijstreeft op korte termijn. Het verschil tussen de twee Aziatische economieën is nog steeds massief. De Indiase economie is momenteel bijna $3,5 biljoen waard, waarmee het de vijfde economie ter wereld is. De Chinese economie, de tweede economie ter wereld, is bijna $15 biljoen groter.

Beurzen trekken goede lijn door

De financiële markten zijn positief begonnen aan het nieuwe jaar, na een eveneens positieve afsluiting van het voorgaande beursjaar. Ondanks het gezegde dat het een goed begin het halve werk is, dient in overweging te worden genomen dat de huidige positieve resultaten nog steeds grotendeels worden toegeschreven aan de grote techbedrijven. Wanneer hun koersen dalen of stijgen, zal dit dan ook snel merkbaar zijn in de prestaties van de grote indices.

Zoals eerder aangegeven in onze vooruitblik op beursjaar 2024, dienen beleggers rekening te houden met de gevolgen van de afnemende economische groei, de toenemende volatiliteit van beursgenoteerde beleggingen en hoogstwaarschijnlijk een verandering in het beleid van centrale banken. Grote institutionele beleggers zijn al bezig met het inprijzen van hun verwachtingen, maar net als elke andere belegger beschikken zij niet over een glazen bol.

Om de blootstelling aan de grillen van de beurs te verminderen, is het nog steeds verstandig om periodiek in te leggen. Als het goed gaat, zoals we de afgelopen maanden hebben gezien, profiteer je geleidelijk van koersstijgingen. Bij dalende koersen koop je echter je beleggingen goedkoper in. Op deze manier betaal je een mooie gemiddelde prijs voor je beleggingen en zullen eventuele koersdalingen minder impact hebben op de totale ontwikkeling van de portefeuille.