Nu december ook achter ons ligt, kunnen we terugblikken op een positief beleggingsjaar. Eentje waarin de puzzelstukjes op hun plek vielen. Zo pakte het beleid van centrale banken goed uit en daalde de inflatie, maar kwamen de economieën niet tot stilstand. Doordat er geen grote onverwachte gebeurtenissen plaatsvonden, behielden beleggers het vertrouwen in goede resultaten. En die resultaten zijn er gekomen.
De maand december in het kort:
- De ontwikkelingen op de beurzen in december zorgden voor een passend slot. De koersen stegen verder, waardoor voornamelijk de beleggers die het hele afgelopen jaar hadden belegd, een mooi rendement behaalden in 2023;
- Echter bleek niet elke (institutionele) belegger vertrouwen te hebben in het afgelopen beleggingsjaar; een recordinstroom in geldmarktfondsen belichaamde de onzekerheid over de effectiviteit van het beleid van centrale banken;
- Maar met een afnemende inflatie, verwachte renteverlagingen en afkoelende economieën lijkt 2024 op dezelfde voet door te kunnen gaan als waarop 2023 is geëindigd.
(Bijna) alles steeg in waarde
Afgelopen maand zorgde voor een passend slot van het jaar, dat positief afgesloten werd voor beleggers. Bijna alle beleggingscategorieën zijn in waarde gestegen. Of je nu in aandelen, obligaties, private markten, goud, of zelfs in bitcoin belegde: het werd meer waard. De positieve resultaten van het begin van het jaar werden gevolgd door een zijwaartse beweging in de zomer, een periode waarin de koersen amper van hun plek kwamen. Dankzij een heuse eindejaarsrally zien we nu echter mooie plussen op de borden.
Aan deze stijgingen liggen meerdere oorzaken ten grondslag. Allereerst zien we dat het beleid van centrale banken zijn vruchten heeft afgeworpen. Het verhogen van de rentes en het verkrappen van het monetaire beleid hebben geleid tot een afname van het geld dat in omloop is. Dit heeft een rem gezet op de inflatie, die dan ook in 2023 (flink) is afgenomen. Let hierbij wel op: dit betekent niet dat de prijzen dalen, maar dat ze minder snel toenemen.
Daarbij worden voor volgend jaar meerdere rentedalingen verwacht, en dus ook door beleggers ingepland. Zij kijken namelijk altijd vooruit. De Amerikaanse centrale bank, de Fed, lijkt voorlopig in te zetten op drie renteverlagingen van 0,25%, maar de markten gaan uit van zes verlagingen voor volgend jaar. Zij zien de inflatie dalen en de werkloosheid oplopen, een teken dat de economie verder afkoelt. De markten lijken hierdoor nu van het optimale scenario uit te gaan, waarbij de Fed nog vaker de rente gaat verlagen dan nu al verwacht wordt.
De verwachtingen van de Fed vinden we terug in de Dot Plot (pagina 4). De Dot Plot is een visuele weergave van de verwachtingen van individuele leden van de Federal Reserve over de toekomstige rentetarieven. Elk punt op de Plot vertegenwoordigt de voorspelling van een beleidsmaker over waar de rente waarschijnlijk zal zijn op bepaalde tijdstippen in de toekomst. Door die verwachtingen samen te voegen, wordt er een consensusbeeld van de verwachte rentekoers gevormd.
Wat de Fed Dot Plot interessant maakt, is dat je niet alleen de algemene trend kunt aflezen, maar ook het verschil in de meningen van de verschillende Fed-leden. Sommigen denken dat de rente hoger moet zijn, terwijl anderen geloven dat een lagere rente beter zou zijn. Dit kan beïnvloed worden door verschillende economische factoren zoals werkloosheid, inflatie en economische groei.
Naast de positieve ontwikkelingen op het gebied van rente en inflatie zijn beleggers enthousiast over de ontwikkelingen die Artificial Intelligence ons gaat brengen. We schreven hier het afgelopen jaar dan ook al meerdere keren over. De grote tech bedrijven hebben flink geprofiteerd van de ontwikkelingen op dit gebied en de verwachting is dat ze dit ook nog wel even zullen blijven doen. En aangezien Big Tech momenteel voor een groot deel de richting van de beurzen bepalen, zijn positieve ontwikkelingen op dit vlak ook positief voor de beurs.
In 2023 daalden de grondstofprijzen over het algemeen. Dit was mede de reden voor de daling van de hoge inflatie. De onrust die uitbrak tijdens de oorlog in Oekraïne, alsmede de naweeën van de coronacrisis, zorgden ervoor dat grondstofprijzen naar historisch hoge niveaus stegen in 2022. In 2023 daalden de prijzen naar normalere niveaus, wat natuurlijk mede de hoge inflatie deed laten dalen.
De iShares Diversified Commodity Swap UCITS ETF, een ETF die de prestaties van een index volgt die een indirecte blootstelling aan grondstoffen biedt, staat dit jaar ruim 12% in de min. Deze index volgt de ontwikkelingen van onder andere de goudprijs, olieprijs, koperprijs, zilverprijs, maar ook die van aluminium, sojabonen en palmolie.
Waar zo’n beetje alles steeg, daalden de grondstoffen marktbreed in waarde
Twee grondstoffen die in 2023 wel goed presteerden waren goud en uranium. De goudprijs steeg afgelopen maand naar een recordhoogte, onder ander door de dalende rentes en de onrust in het Midden-Oosten.
De stijging van de uraniumprijs komt aan de ene kant door productieproblemen op verschillende locaties, maar aan de andere kant ook door de toenemende interesse van meerdere landen om weer kerncentrales te gaan bouwen. Deze duurzame energiebron is een steeds vaker genoemd alternatief voor olie en gas, en ook tijdens de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen was het een belangrijk verkiezingsonderwerp.
De uraniumprijs schoot het afgelopen jaar omhoog
Veel beleggers verrast door de positieve ontwikkelingen
De positieve ontwikkelingen op de beurs, werden echter niet door alle beleggers verwacht. Uit onderzoek van Bank of America bleek dat er door beleggers in 2023 een recordbedrag in geldmarktfondsen is gestort: $1,3 biljoen dollar, ruim boven de $152 miljard die zijn weg vond naar de wereldwijde aandelenmarkt.
Geldmarktfondsen zijn beleggingsinstrumenten die een vorm van korte-termijn investeringen bieden met een laag risico. Ze investeren in relatief veilige, kortlopende schulden, zoals staats- en bedrijfsobligaties met een korte looptijd. Deze fondsen bieden een hoge liquiditeit en stabiliteit, waardoor beleggers snel toegang hebben tot hun geld. Geldmarktfondsen fungeren vaak als een tijdelijke opslagplaats voor cash in afwachting van andere beleggingsmogelijkheden.
De cijfers illustreren hoe de aandelenrally van dit jaar de meeste beleggers heeft verrast na een somber 2022. Deze ontwikkeling zou ook kunnen betekenen dat er nog veel geld aan de zijlijn staat, wachtend om in aandelen en obligaties te worden geïnvesteerd in het nieuwe jaar, als de verwachtingen van centrale banken verder uitkomen. Volgens Emmanuel Cau, strateeg bij Barclays is er in 2023 “[Een] aanzienlijk geldbedrag beschikbaar onder beleggers om te investeren in aandelen, mocht het scenario van renteverlagingen/een zachte landing uitkomen.”
Resultaten klimaatconferentie COP28 hoopgevend
Klimaatconferentie COP28 is inmiddels achter de rug en deed al voor aanvang van de conferentie de wenkbrauwen fronzen vanwege de keuze van de locatie: Dubai. Het feit dat de Verenigde Arabische Emiraten nog steeds aanzienlijke inkomsten genereren uit fossiele brandstoffen, deed twijfels rijzen over hun directe belang bij het maken van ingrijpende afspraken om het gebruik van deze brandstoffen aanzienlijk te verminderen.
En met meer dan 100.000 geregistreerde bezoekers van over de hele wereld, waren er evenzoveel verschillende meningen. Desondanks is het hoopgevend dat er resultaten zijn geboekt. Voor het eerst in de geschiedenis is er een akkoord bereikt om het gebruik van fossiele brandstoffen af te bouwen, met als doel de gestelde klimaatdoelen voor 2050 te behalen. Concreet houdt het akkoord in dat landen in de komende twee jaar ambitieuze emissiedoelstellingen moeten vaststellen om de mondiale opwarming te beperken tot 1,5 graad boven het pre-industriële niveau.
Wereldwijde gemiddelde temperatuur blijft stijgen
Het sluiten van het akkoord ging niet zonder slag of stoot. De Europese Unie, Latijns-Amerika, de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk wilden strengere regels voor het verminderen van het gebruik van fossiele brandstoffen. De olie- en gas producerende landen wilden juist zo weinig mogelijk regels.
Het gesloten akkoord wordt gezien als een stap vooruit, maar er moeten nog meer maatregelen komen om de wereldwijde temperatuurstijging tegen te gaan. De uitstoot van broeikasgassen blijft toenemen, onder andere door de hoge productie van olie en gas. Om de doelstellingen van het klimaatakkoord te behalen, moet de uitstoot in 2030 met 43% dalen. Maar zelfs als landen zich aan hun beloftes houden, wordt verwacht dat de temperatuur met zo’n 2.5 á 2.9 °C zal stijgen in 2050 ten opzichte van de gemiddelde wereldwijde temperatuur voordat de industriële revolutie losbarstte.
Japan verwelkomt hogere inflatie met open armen
Inflatie is doorgaans een fenomeen dat westerse landen liever willen beheersen. Echter, in Japan is de situatie ingewikkelder. Het land staat al geruime tijd voor de uitdaging van een tegenvallende economische groei en daardoor een lage inflatie. Het stimuleren van de economie leek een bijna onmogelijke taak, waardoor de Japanse centrale bank tot op heden vasthoudt aan beleid om de economie te stimuleren.
Ook in december heeft de Japanse centrale bank aangekondigd vast te houden aan een negatieve rente. Deze strategie heeft vooral tot doel financiële instellingen aan te moedigen meer kapitaal in de economie te injecteren en zo economische activiteit te bevorderen. Gouverneur Kazuo Ueda heeft aangegeven dat het inflatiedoel binnen bereik is, maar de voorzichtigheid wordt gehandhaafd bij het versoepelen van het ruime monetaire beleid, om er zeker van te zijn dat de economische omstandigheden daadwerkelijk zijn verbeterd. De inflatie bedroeg in november 2,8% op jaarbasis, wat vergelijkbaar is met de cijfers in Europa en de Verenigde Staten. In januari bedroeg de piekinflatie in Japan echter 4,4%, terwijl de andere twee respectievelijk ruim 10% en 9% behaalden aan het eind van 2022.
Weinig beweging in Japans inflatiepercentage
Wat betreft de financiële markten is vooral de Japanse yen aanzienlijk in waarde gedaald ten opzichte van andere valuta. Sinds het begin van 2022 is de euro met ongeveer 20% in waarde gestegen ten opzichte van de Japanse yen. Desondanks heeft de Japanse Nikkei hiervan kunnen profiteren; de index, gemeten in Japanse yen, laat een rendement van meer dan 30% zien voor het jaar 2023 en is daarmee een van de best presterende indices van het afgelopen jaar.
De puzzelstukjes vielen op hun plek
Samengevat ontwikkelde december, maar vooral 2023, zich positief voor beleggers, ondanks alle uitdagingen. Doordat de puzzelstukjes op hun plek vielen, werd door het jaar heen een klimaat geschapen waarin aandelen én obligaties konden floreren. Daarbij werd wederom duidelijk dat beleggen een aangelegenheid is voor iemand met een lange adem. Beleggers die hun cash aan de zijlijn hielden, liepen het afgelopen jaar een mooi rendement mis, al weet natuurlijk niemand van tevoren hoe de beurzen zich zullen gaan ontwikkelen.
Voor 2024 wordt aanvankelijk verwacht dat de huidige trend zich doorzet: met een afnemende inflatie, verwachte renteverlagingen en een afnemende economische activiteit lijken de ingrediënten voor een goed begin van 2024 aanwezig te zijn. Beleggers gaan zodoende vol vertrouwen het nieuwe jaar in.
| Portefeuille: | Bruto rendement december | Bruto rendement 2023 |
|---|---|---|
| Solid – defensief: | 3,06% | 9,33% |
| Solid – neutraal: | 3,21% | 12,04% |
| Solid – offensief: | 3,38% | 14,71% |
| Solid – zeer offensief: | 3,13% | 17,47% |
| Smart – defensief*: | 2,79% | 6,40% |
| Smart- neutraal*: | 2,89% | 6,42% |
| Smart – offensief*: | 2,99% | 6,43% |
| Smart – zeer offensief*: | 3,13% | 6,48% |
| Sustainable – defensief: | 3,59% | 10,26% |
| Sustainable – neutraal: | 4,11% | 12,36% |
| Sustainable – offensief: | 4,58% | 14,50% |
| Sustainable – zeer offensief: | 5,31% | 17,07% |
* Getoonde rendementen Smart portefeuille zijn sinds introductie van portefeuille in oktober 2023
