Amerika neemt de wereld over

Februari begon goed voor de beurzen, maar de langzaam stijgende rente bracht een hoop onzekerheid met zich mee. In deze marktupdate bespreken we de overmacht van de Verenigde Staten, Amsterdam dat na de Brexit alles in zich heeft om de financiële hoofdstad van Europa te worden en hoe particuliere beleggers de afgelopen maand voor opschudding op de financiële markten zorgden.

Amerika neemt de wereld over

’s Werelds meest bekende en misschien wel meest gebruikte index is de MSCI All Country World Index. Deze index wordt onderhouden door Morgan Stanley Capital International (MSCI) en bestaat uit ongeveer 3.000 bedrijven uit 23 ontwikkelde landen en 26 opkomende markten.

Doordat de index bestaat uit aandelen van zoveel bedrijven, wordt hij ook wel gezien als maatstaf van de wereldwijde economische ontwikkeling. Gaat het wereldwijd goed met de (beursgenoteerde) bedrijven, dan zal de index stijgen, gaat het minder, dan zal de index mee dalen.

Een index, zoals de MSCI All Country World Index, wordt gebruikt als benchmark. Dit betekent dat bijvoorbeeld vermogensbeheerders maar ook pensioenfondsen en beleggingsfondsen de index gebruiken als maatstaf om de prestaties van hun eigen portefeuilles te meten. Zo kan je zien of de vermogensbeheerder of het fonds goed presteert of niet.

Wat belangrijk is als je een index als benchmark gebruikt, is dat je eigen portefeuille er min of meer hetzelfde is opgebouwd: appels vergelijk je namelijk ook niet met peren. Dat betekent dat de vermogensbeheerders of fondsen min of meer dezelfde verhouding in hun portefeuilles moeten hebben als de index: alleen dan kan je zien of je het beter doet dan de maatstaf.

Alleen is er iets speciaals met de MSCI All Country World Index aan de hand: ondanks dat deze index bestaat uit 3.000 bedrijven, uit in totaal bijna 50 landen, is één land oververtegenwoordigd: de Verenigde Staten. De MSCI All Country World Index bestaat inmiddels voor ruim 57% uit Amerikaanse bedrijven. Japan en China volgen met respectievelijk zo'n 6,7% en 5,5%.

De Verenigde Staten heeft deze overmacht de laatste jaren langzaamaan weten te bemachtigen en de afgelopen maand werd dit hoogtepunt bereikt. Vooral de stijgende koersen van Amerikaanse technologiebedrijven hebben ervoor gezorgd dat de overmacht van de VS binnen deze belangrijke index groot is. De Verenigde Staten neemt zo langzaamaan de wereld index over, waardoor je je kunt afvragen of de index nog wel een juiste weerspiegeling is van de financiële markten.

Ook heerst er het gevaar van een gebrek aan spreiding onder beleggers en fondsen. Spreiding is een slimme manier om het risico dat je bij beleggen loopt te minimaliseren. Door te beleggen in verschillende financiële instrumenten, sectoren, geografische gebieden en andere categorieën, spreid je het risico dat je loopt. Gaat het bijvoorbeeld in het ene land iets minder, dan zal het in het andere land misschien iets beter gaan.

Toegegeven, de VS heeft de grootste economie ter wereld, maar desondanks is deze verdeling risicovol. Breekt er crisis uit in het land dan kunnen de gevolgen zich als een olievlek over de financiële markten verspreiden.

Amsterdam wordt de financiële hoofdstad van Europa

Een interessante ontwikkeling uit eigen land, want Amsterdam heeft alles in zich om de financiële hoofdstad van Europa te gaan worden. Twee maanden na het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie wordt Amsterdam gezien als opvolger van de Britse hoofdstad.

Al jaren geleden was er een plan om van Amsterdam het financiële centrum van Europa te maken. Maar dat plan flopte. De Brexit lijkt er echter voor te zorgen dat Amsterdam toch op weg is om op Europa’s belangrijkste financiële centrum te worden.

In januari haalde Amsterdam de Engelse hoofdstad in als grootste handelscentrum voor aandelen (gemeten naar de waarde van de handel). Via de Amsterdamse beurs en Amsterdamse vestigingen van Britse handelsbeurzen Cboe en Turquoise werd in januari gemiddeld $11,5 miljard per dag aan aandelen verhandeld. Dat bedrag was 4 keer zo hoog als in december. Ter vergelijking: in januari viel het handelsvolume in Londen juist terug tot ‘nog maar’ $8,6 miljard.

Deze shift, en de groeiende status van Amsterdam als belangrijk financieel centrum, was een direct gevolg van de Brexit: Europese aandelen mogen, sinds het aflopen van de Brexit-overgangstermijn op 1 januari, niet meer in Londen worden verhandeld. Volgens de AFM verloopt inmiddels zo’n 30% van de aandelenhandel in de Europese Unie via Amsterdam. Terwijl dit voorheen nog maar 5 á 10% was.

Ook de verdere onzekerheid die de Brexit met zich meebrengt staat aan de basis van de financiële verhuizing: ondanks dat er inmiddels een handelsakkoord is tussen de Europese Unie en het Verenigde Koninkrijk, is daarin niets voor de financiële sector geregeld. Aangezien beleggers en bedrijven niet van onzekerheid houden kiezen velen eieren voor hun geld en kiezen daarvoor voor Amsterdam om toch de Europese markt te kunnen bedienen.

Ook de handel in CO₂-emissierechten is als gevolg van de Brexit verhuisd van Londen naar Amsterdam. Dit is een business waarin dagelijks meer dan één miljard euro in omgaat. De Brexit heeft de Londense handel in Europese emissierechten duurder en lastiger gemaakt, en daardoor werd gezocht naar een interessant alternatief, en die werd gevonden in Amsterdam.

Grote implicaties op de Nederlandse maatschappij zal deze verschuiving in eerste instantie niet hebben is de verwachting. Handel op de beurs vindt tegenwoordig vooral digitaal plaats. Daardoor zullen er weinig Britten meeverhuizen naar Amsterdam. Desondanks levert de nieuwe status Amsterdam honderden nieuwe banen op.

Wat wel positief is, is dat de nieuwe positie van Amsterdam als financiële hoofdstad nieuwe bedrijven aantrekt. Fintechbedrijven of andere bedrijven in de financiële sector willen dicht bij het vuur zitten, en de status van belastingparadijs, soepele wet- en regelgeving én de kennis van de Engelse taal spelen Amsterdam en Nederland in de kaart. Daardoor neemt de internationale concurrentiekracht van onze hoofdstad toe.

Particuliere beleggers testen de markt

Verplicht thuiszitten, geld niet uit kunnen geven en de beurs als speelbal zien: het zijn ingrediënten voor wilde beursspeculatie. En dat hebben we de afgelopen maand gezien. Particuliere beleggers spanden samen om zo koersen van enkele onbekende en/of onvruchtbare aandelen omhoog te stuwen. Zo vlogen de koersen van bioscoopketen AMC, techbedrijf Nokia en vastgoedbedrijf Unibail Rodamco omhoog door investeringen van kleine beleggers. Maar het aandeel dat het meeste stof deed opwaaien was het aandeel Gamestop.

Mocht je niet bekend zijn met het verhaal: de koers van GameStop, een Amerikaans bedrijf waar je terechtkunt voor videospellen, explodeerde in zeer korte tijd. Een groep particuliere beleggers werkte samen en kocht massaal aandelen van het noodlijdende bedrijf. In een periode van 5 dagen steeg het aandeel van $17 naar $500 waarna de koers weer implodeerde tot $200. Vervolgens steeg de koers weer naar $400. Het aandeel werd een stuiterbal van particuliere beleggers die het opnamen tegen de gevestigde orde.

Wat was de reden voor deze wilde rit? Hedgefondsen gingen short op het aandeel GameStop. Dit betekent dat zij inspeelden op een verwachte daling van het aandeel, en daar dan geld aan konden verdienen.

Als een bedrijf (of belegger) short gaat verkoopt deze als het ware geleende aandelen die ze niet zelf bezitten. Op deze manier hoopt men te profiteren van een daling van de beurskoers. Het bedrijf of de belegger gaat er dan van uit dat het aandeel in waarde daalt en kan via deze strategie inspelen op deze waardedaling.

Omdat de aandelen geleend zijn moeten deze op een gegeven moment weer worden teruggeven. Dit doen ze door het aandeel terug te kopen. Is de koers dan gestegen, dan maakt de shorter verlies. De shorter heeft ook de verplichting om het aandeel terug te kopen. En juist doordat een groep particuliere beleggers de koers had laten exploderen moest de shorter het aandeel tegen een enorme prijs terugkopen.

De situatie was echter zo speciaal dat de Amerikaanse beurswaakhond SEC (Securities and Exchange Commission) de hele situatie nu onderzoekt en dat een aantal brokers (partijen waar je als particuliere belegger kunt handelen) de handel in GameStop aan banden legden. Slecht nieuws voor de particuliere belegger die daardoor niet meer kon handelen in het aandeel.

Deze aanval van de particuliere beleggers op de markt heeft veel stof doen opwaaien. Zo heeft het Amerikaanse congres al enkele hoofdrolspelers in deze soap opgeroepen om te getuigen over hun rol. Wat de uitkomst daarvan is, en of de financiële markten niet te kwetsbaar zijn is iets wat de toekomst gaat uitwijzen.

Wat wel duidelijk is, is dat dit soort excessen bijna altijd slecht aflopen en daardoor uiteindelijk potentieel grote verliezen met zich kunnen meebrengen voor een grote groep beleggers. Dat blijkt ook wel uit de huidige stand van het aandeel GameStop: was je als particuliere belegger ingestapt tijdens de hausse dan maak je een wilde rit door. Zo'n beetje de hele maand februari koerste het aandeel rond de $45. Door een tweede opleving van het aandeel is het nu ongeveer $100 waard.

De excessen van de afgelopen maand leren ons weer dat het risicovol is om op de beurs op korte termijn veel geld te willen verdienen. Met een beleggingshorizon van ten minste 5 jaar is beleggen misschien iets minder spannend, maar je slaapt ’s nachts wel rustiger.