Marktupdate

Op zoek naar een zachte landing

Door Koen Kersten op 02 mei 2022 - leestijd: 8 min
Op zoek naar een zachte landing
Marktupdate

De hoge inflatie bleef ook in april de beurs bezighouden. Centrale banken zijn druk bezig om die inflatie te beteugelen met renteverhogingen. Maar dit gaat de economische groei beïnvloeden. Is het voor de centrale banken mogelijk om de economieën zachtjes te laten landen en de pijn te verzachten?


In het kort:

  • De Amerikaanse centrale bank is van plan om de rente (flink) te verhogen maar moet ervoor waken om de economie niet te snel af te remmen;
  • Europa zit in een lastig parket nu het snel onafhankelijk wil worden van Russische grondstoffen;
  • Het Chinese zerocovidbeleid vraagt veel van de inwoners. Ook de wereldeconomie kan er negatief door beïnvloed worden;
  • Ondanks alle uitdagingen is voor Semmie het glas halfvol. Dat heeft het verleden wel uitgewezen.


Amerikaanse rente naar 3,25%?

Dat de inflatie historisch hoog is, zal niemand zijn ontgaan. Ook de Amerikaanse centrale bank niet. De voorzitter van de Amerikaanse centrale bank, Jerome Powell, hintte dat de Fed erover denkt om de rente te verhogen met 50 basispunten (0,50%). In maart verhoogde de Fed de rente al met 25 basispunten (0,25%). Het zou dan ook voor het eerst sinds 2006 zijn dat de Fed de rente tweemaal op rij verhoogt. Maar ook voor de Fed is het duidelijk dat er iets gedaan moet worden om de hoogste inflatie in 4 decennia te beteugelen.

De algemene consensus is dat het niet blijft bij deze twee renteverhogingen. Economen van de Bank of America verwachten in mei een stijging van de rente van 0,25%, gevolgd door twee stijgingen van 0,5%, en vervolgens verhogingen van 0,25% tot mei 2023 om zo uit te komen op een rente van tussen de 3% en 3,25%.

Nu is het de grote vraag of al die renteverhogingen voldoende zijn om de inflatie in de Verenigde Staten te beteugelen. Wat hierbij belangrijk is, is dat de centrale banken aan willen sturen op een zachte landing van de economie. Het is namelijk zo dat een verhoging van de rente een dempend effect heeft op economische groei. Wanneer de rentes namelijk stijgen, wordt het duurder om geld te lenen waardoor mensen (en bedrijven) minder geld te besteden hebben. Wanneer men minder te besteden heeft, geeft men minder uit en dat remt de economie uiteindelijk af. Daardoor stijgen de prijzen minder snel (of deze dalen zelfs). Dit effect beteugelt uiteindelijk de inflatie.

Hierdoor is de kans wel groot dat de Verenigde Staten in een recessie komt. Er is sprake van een recessie als de economie minstens 2 kwartalen op rij krimpt. Een recessie brengt natuurlijk ook negatieve gevolgen met zich mee. Zo kunnen bedrijven failliet gaan of hun winsten zien dalen, kan de werkloosheid toenemen en kunnen de uitgaven van de overheid stijgen.

De renteverhogingen hebben ook al eerder invloed op de financiële mogelijkheden van de Amerikaanse consument. Zo zijn de hypotheekrentes al flink gestegen de afgelopen tijd.


Ontwikkeling gemiddelde 30-jaars hypotheekrente Verenigde Staten:

Ontwikkeling gemiddelde 30-jaars hypotheekrente Verenigde Staten

Bron: St Louis Fed.


De stijgende rentes en de kans op een recessie hebben natuurlijk een negatief effect op de Amerikaanse economie, maar er zijn ook lichtpunten te zien. De Amerikaanse centrale bank is actief bezig om de crisis te managen en is daar open over. Dat stelt beleggers gerust omdat ze dan eerder weten wat ze wel of niet kunnen verwachten. Ook draait de Amerikaanse economie tot op heden goed. De kwartaalcijfers die de grote (tech)bedrijven afgelopen week publiceerden waren overwegend boven verwachting. Zo steeg het aandeel van het geplaagde Meta (moederbedrijf van Facebook), dat in februari op één dag ruim 26% inleverde op de Amerikaanse beurs, met zo’n 9% nadat bleek dat het eerste kwartaal met een winst van $7,5 miljard dollar was afgesloten.

Voor Netflix en Amazon waren het juist moeilijkere beursmaanden. Netflix zag namelijk in april bijna de helft (47%) van zijn beurswaarde verdampen nadat het liet weten dat het bedrijf voor het eerst sinds 2011 abonnees verloor. Het aandeel Amazon verloor zo’n 14% nadat bekend werd dat het techbedrijf voor het eerst in 7 jaar een kwartaalverlies noteerde. Opmerkelijk hierbij is dat Amazon zelf prima draait. Het verlies ontstond doordat Amazon $7,6 miljard op elektrische autofabrikant Rivian, waar het aandeel in heeft, moest afschrijven. Ondanks dat Amazon zelf sterke cijfers neerzet werd het bedrijf afgestraft.

Deze grote uitslagen maken duidelijk hoe het huidige beurssentiment in elkaar steekt. Er heerst een hoop onzekerheid en dat zorgt voor flinke schommelingen. Goed nieuws wordt beloond maar slecht nieuws wordt meteen afgestraft. Mocht de Amerikaanse centrale bank de inflatiepijn verzachten zonder de economie daarbij abrupt tot stilstand te brengen, dan ligt er wel weer een mooie tijd voor de aandelenmarkten in het verschiet.


Europa zit in een lastig parket

Het is inmiddels alweer 67 dagen nadat Rusland Oekraïne binnenviel. Inmiddels weten we dat het Rusland niet is gelukt om Oekraïne snel in te nemen en het is maar de vraag in hoeverre het Rusland lukt om in het zuiden en oosten stand te houden. Oekraïne is namelijk in staat gebleken om zich (met behulp van vele landen) te verdedigen tegen het Russische geweld.

Ondanks alle gevolgen, en alle sancties, heeft de oorlog weinig directe invloed meer op beurzen en op de koersen. Dat komt vooral omdat (met uitzondering van producten als olie, gas en graan) het directe belang van Rusland en Oekraïne voor de Europese economie vooralsnog beperkt is.

Daarbij staat het Europese continent wel een aantal spannende maanden of misschien wel jaren te wachten. Energie en grondstoffen zijn peperduur, en de verwachting is dat dat ook nog wel even zo blijft. Rusland, de op een na grootste grondstoffenproducten van de wereld, wordt de aankomende maanden fysiek ontkoppeld van Europa. Veel Europese landen stoppen namelijk met de import van Russisch gas, olie en steenkolen. Als alternatief wordt ingezet op een versnelde vergroening van het energieaanbod. Maar dat is niet á la minute geregeld.

Voor het maken van bijvoorbeeld een windmolen zijn ook veel grondstoffen nodig. Om een windmolen te maken is er veel aluminium nodig, en het kost heel veel energie om aluminium te maken. De transitie naar een duurzame maatschappij kost veel energie en vraagt veel van de – toch al schaarse – grondstoffen. De vraag is of dit opgelost kan worden of dat we veel langer dan gewenst met deze hoge grondstofprijzen moeten leven.

De hoge grondstofprijzen zijn de belangrijkste aanjager van de hoge inflatie, maar tot op heden is de Europese Centrale Bank (ECB) een stuk minder bezig met verkrappend monetair beleid. Daarom is de rente op het Europese vasteland nog steeds relatief laag en worden er nog steeds obligaties opgekocht. De inflatieverwachtingen stijgen daardoor nog steeds.

Inmiddels zorgt dit ervoor dat er wordt verwacht dat de hoge inflatie in Europa langer aan zal houden en hoger zal zijn dan de inflatie in de Verenigde Staten. De ECB heeft altijd geroepen dat de hoge inflatie tijdelijk was, en daardoor loopt ze nu achter de feiten aan. Opmerkelijk was dat de president van De Nederlandsche Bank, Klaas Knot, stelde dat de ECB gewoon niet goed is om inflatieniveaus in te schatten en daardoor nu in een lastig parket zit.

Nu hard op de rem trappen (dit betekent het stoppen met kopen van obligaties en snel verhogen van de rente) zorgt voor een benauwde situatie van de economie en niet voor een zachte landing die ook juist in Europa gewenst is. De financiële condities, denk met name aan het verstrekken van leningen, zullen afzwakken. Met de huidige omstandigheden is er dan niet veel voor nodig om een recessie in Europa te verwachten. De ECB zal waarschijnlijk met een tussenoplossing komen. Hierbij wordt de economie wel degelijk voor een deel afgeremd, maar niet in de mate zoals de Fed in de Verenigde staten doet.

Een opsteker voor Europa was nog wel de overwinning van de zittende Franse president Emmanuel Macron. Macron mag nog 5 jaar regeren nadat hij zijn uitdager Marine Le Pen in een tweestrijd versloeg. Voor Europa is daarmee het pro-Europese centrum bestaande uit Frankrijk en Duitsland voorlopig veiliggesteld. Dit zorgt in ieder geval voor een beetje rust op een momenteel hectisch continent.


Corona-aanpak China zorgt voor vraagtekens

De Chinese overheid hanteert al sinds het uitbreken van het coronavirus in het Aziatische land een zerocovidbeleid. Dat betekent dat er bij uitbraken van het virus niet wordt geschroomd om hele wijken (of steden) af te sluiten van de wereld.

"De beste keuze voor China en een zegen voor de wereld." Zo omschreef het Chinese staatspersbureau Xinhua de aanpak die het land hanteert om verspreiding van het coronavirus te voorkomen. Inwoners van Shanghai zijn het daar niet helemaal mee eens. Sinds eind februari zitten de 26 miljoen inwoners namelijk in lockdown en mogen ze hun huis niet uit. Hierdoor neemt ook de frustratie onder de inwoners toe. Zeker nu er amper medische hulp is en de toegang tot eten en drinken gebrekkiger wordt.

Het protest groeit nu ook de bevolking begint in te zien hoe uitzichtloos het beleid is. Het mikpunt van de woede is de regel dat bij elk positief geval in een gebouw de teller weer op nul wordt gezet en er opnieuw een lockdown van 2 weken volgt. Omdat elk appartementsblok duizenden inwoners telt, zien weinigen nog perspectief.

Nu ook het aantal coronagevallen in Beijing toeneemt, ontstaat er de angst dat Beijing hetzelfde lot als Shanghai staat te wachten. Mochten beide miljoenensteden op slot gaan dan heeft dat flinke gevolgen voor de Chinese economie, en de wereldeconomie. Als werknemers niet meer kunnen werken en bedrijven niet meer kunnen produceren dan kan de economie niet meer draaien.

Mede door de aanhoudende coronagevallen en daaropvolgende lockdowns worden de Chinese groeicijfers week na week neerwaarts bijgesteld. De Chinese beurs kende daarbij eind april de grootste terugval in 2 jaar. Ook heeft het beleid gevolgen voor de wereldeconomie. Zo heeft Shanghai de grootste zeehaven ter wereld. Met het sluiten van de stad vrezen internationale vervoerders dat ook het internationale transport vanuit de stad tot stilstand komt.

Wat hierbij niet helpt is dat Chinese zeehavens (waaronder die van Shanghai), nog een flinke container achterstand weg te werken hadden. Sinds het begin van de coronapandemie zijn de vertragingen enorm toegenomen.


Gemiddeld aantal dagen vertraging van levering van zeevracht uit China:

Gemiddeld aantal dagen vertraging van levering van zeevracht uit China

Bron: Bloomberg


Dankzij de dreigende lockdowns is er dan ook een verdere druk op de toeleveringsketens te verwachten. Het voordeel voor China zelf is dat de economische situatie in het land anders is dan de situatie in Westerse landen. De inflatie is laag (deze bevindt zich op zo’n 1,5%) en de werkloosheid loopt op. Daarmee heeft de Chinese centrale bank de mogelijkheid om ruimer monetair beleid te voeren om zo de economie te stimuleren.

Voor de wereldeconomie betekenen de lockdowns wel dat er hoogstwaarschijnlijk minder Chinese goederen worden ontvangen. Nu we leven in een wereld die draait om globalisering leidt een verstoring in de ene tak van de productieketen tot een verstoring in een andere tak. Producenten in Europa en de Verenigde Staten ondervinden daardoor indirect ook de gevolgen van de Chinese lockdowns.

Is alles dan negatief aan de Chinese lockdowns? Nee dat niet. De lockdowns kunnen ook goed nieuws betekenen. De olie- en grondstoffenprijzen zakken namelijk door de dalende vraag uit China. De vraag is wel hoelang deze daling door blijft zetten. Wanneer de lockdowns achter de rug zijn kunnen de prijzen namelijk weer net zo snel omhoog schieten. Dat hebben we namelijk al eerder gezien.


Semmie kijkt vooruit (en blikt terug) in turbulente tijden

De eerste 4 maanden van 2022 waren beleggers niet gunstig gezind. Alle wereldwijde ontwikkelingen zorgen voor een turbulente tijd en het glas lijkt daarbij ook halfleeg in plaats van halfvol. De huidige economische situatie creëert hierbij een voedingsbodem voor onzekerheid en dat is ook terug te zien in de houding van beleggers.

Opgesomd hebben we deze dagen te maken met:

  • Rentestanden die oplopen;
  • De oorlog in Oekraïne die zorgt voor politieke onzekerheid;
  • Een hoge inflatie;
  • Afnemende economische groei;
  • Verkrappend beleid van centrale banken;
  • Negatiever wordend sentiment van ondernemers en consumenten;
  • Een Chinese economie die door de lockdowns onder druk komt te staan; en
  • Een aanhoudende onzekerheid op de energiemarkten.


Terwijl we de afgelopen twee jaar alleen maar het coronavirus hadden waar we ons druk om hoefden te maken. Economieën die toen abrupt tot stilstand kwamen, zijn snel gaan groeien. Ook de oorlog in Oekraïne zorgt voor een uitzonderlijke situatie. Europese landen willen op korte termijn onafhankelijk van Rusland worden en zetten daar vol op in. Daardoor blijven prijzen nog wel even hoog maar uiteindelijk zal ons continent daar wel de (duurzame) vruchten van plukken.

Bij Semmie is het glas dan ook halfvol. Bedrijven presteren nog steeds goed, de economie draait en ondanks dat de rente stijgt gaat dat stapsgewijs in plaats van abrupt. Dat geeft ruimte voor vertrouwen en rust. Want ondanks de hogere rentestanden kiezen beleggers er toch voor om vooral aandelen in de portefeuilles op te nemen. Dit duidt erop dat er nog steeds sprake is van TINA (There Is No Alternative). Obligaties zijn simpelweg niet aantrekkelijk genoeg waardoor aandelen in trek blijven en ook sparen levert te weinig op.

De volatiliteit (de beweeglijkheid van koersen) zal dit jaar een belangrijke rol blijven spelen. Koersen zullen daardoor wat sneller stijgen en dalen dan dat iedereen gewend is. Daardoor is het van belang om als belegger rustig te blijven als het wat minder gaat. Je kunt trouwens ook van de dalende koersen profiteren door wat extra in te leggen. Leidt de huidige situatie op de beurs toch tot wat meer onzekerheid? Kijk dan of periodiek beleggen wat voor je is. Dan leg je gewoon maandelijks een bepaald bedrag in waardoor je niet afhankelijk bent van de grillen van de beurs. Staan de koersen wat lager dan koop je je beleggingen wat goedkoper, staan de koersen wat hoger dan betaal je wat meer. Zo kom je uiteindelijk tot een mooie gemiddelde aankoopprijs.

Beleggen doe je uiteindelijk voor de lange termijn. Je hebt een doel waar je naartoe werkt, en dat doel ligt als het goed is ver in de toekomst. Daarom is het ook goed om ontwikkelingen in perspectief te zien. Hieronder zie je de ontwikkeling van de MSCI All Country World index (ACWI) van de afgelopen 10 jaar. De MSCI ACWI is een index welke bestaat uit ruim 3.000 aandelen uit 48 landen.


Ontwikkeling MSCI ACWI in de afgelopen 10 jaar:

Ontwikkeling MSCI ACWI afgelopen 10 jaar

Bron: Tradingview.com


Ondanks alle uitdagingen is deze index met ruim 117% gestegen in 10 jaar tijd. In die 10 jaar zijn er meerdere dips en onzekere perioden geweest. Maar telkens weer is de index verder gestegen en zijn bedrijven meer waard geworden. Daar houden wij ons bij Semmie dan ook aan vast, al bieden in het verleden behaalde resultaten natuurlijk geen garantie voor de toekomst.

Met vertrouwen kijken we naar de lange termijn, en op de korte termijn houden we de ontwikkelingen scherp in de gaten. Mocht het nodig zijn dat we wijzigingen in onze portefeuilles doorvoeren dan gaan we dat doen en dan laten we dat natuurlijk ook op tijd weten.

Koen Kersten
Koen Kersten

Analyst Asset Management

Alle blogs van Koen Kersten

Koen dompelt zich graag helemaal onder in de wereld van beleggen. Als analist schrijft hij voor Semmie over de marktontwikkelingen. Maar het liefste is hij bezig met het optimaliseren van onze modelportefeuilles.

Ook interessant voor jou?

S

Beleggen met Semmie

Wij beleggen voor jou. Met helder inzicht in onze beleggingskeuzes, één duidelijke fee en eerlijk rendement.

Hoe werkt het