De herfst hangt in de lucht

We hebben kunnen genieten van een mooie nazomer met heerlijke temperaturen. En ook de beurzen waren zonnig gestemd: koersen stegen begin september verder naar nieuwe recordhoogtes. Maar inmiddels bepaalt wisselvalligheid het sentiment en hangt de herfst in de lucht.

De belangrijkste ontwikkelingen van afgelopen maand in het kort:

• Aanhoudende inflatie en een oplopende rente zorgden voor een bewegelijke beursmaand;
• Centrale banken veranderen van koers en bouwen hun steunmaatregelen af;
• Het Chinese vastgoedbedrijf Evergrande staat op omvallen. De vraag is in hoeverre de Chinese regering de helpende hand biedt;
• Wisselvalligheid bepaalt het beurssentiment de aankomende tijd.

Een bewegelijke beursmaand

Er gebeurde veel op de beurzen de afgelopen maand. Van een ‘slow september’ was dan ook geen sprake. Wat het meest in het oog sprong was het koersverloop van onze eigen AEX. Nederlands belangrijkste index wist in de maand september door de 800 punten te breken. Deze mooie mijlpaal is het resultaat van een enorme stijging die is ingezet na de coronacrisis. In zo’n anderhalf jaar tijd steeg de index met 400 punten.

Het is nog interessanter om te kijken naar de ontwikkeling van de AEX GR. De AEX GR is het zusje van de AEX en ziet dividend alsof het meteen weer zou worden geïnvesteerd in het aandeel zelf. Waar de koers van een AEX-aandeel daalt nadat er dividend uitgekeerd wordt, is dit niet het geval bij de AEX GR. Hierdoor stijgt de koers van de AEX minder snel als die van de AEX GR doet.

In 2009 koerste de AEX rond de 245 punten en de AEX GR rond de 613 punten. Op het moment van schrijven staat de AEX net onder de 800 punten (+266%) en de AEX GR op ruim 2.800 punten (+450%!). Een mooi voorbeeld van hoe het herbeleggen van dividend een extra mooi rendement kan opleveren.

Procentuele ontwikkeling AEX & AEX GR sinds 2009:

Bron: Tradingview.com.

De 800 punten is wel een zware hobbel voor de AEX. De index bleef namelijk tegen het niveau aanhikken, een verdere stijging zat er dan ook niet in. De AEX daalde zelfs in september.

Dit gedrag zien we wereldwijd ook terug op andere beurzen. Beurzen wereldwijd, waaronder de Duitse DAX, de Franse CAC 40, de Amerikaanse S&P500, en de beurs van Hongkong, sloten de maand negatief af. Het is even wennen om niet alleen maar groene cijfers te zien. Tot afgelopen maand eindigde elke maand van dit jaar namelijk in het groen.

Wat verder nog opviel afgelopen maand is dat grondstoffen het nog steeds erg goed doen. Dat is positief als je erin belegt, maar minder mooi voor ons als consument. Problemen in verschillende productieketens deden de grondstofprijzen flink stijgen. En daar betalen we als consument uiteindelijk de prijs voor. Kijk maar naar de pomp. Diesel was nog nooit zo duur en benzine nadert de prijs van €2.

De cryptomarkt, wat sowieso al een bewegelijke markt is, had een primeur in september. El Salvador voerde de Bitcoin afgelopen maand in als wettig betaalmiddel. Wat betreft de koers heeft het niet veel opgeleverd. De waarde van één bitcoin is namelijk sinds de invoering gedaald van $53.000 naar ongeveer $42.000. Al heeft het El Salvador daar zelf weinig invloed op gehad. De daling ontstond vooral omdat China aankondigde alle cryptomunten in de ban te doen. De Chinese centrale bank meldde in een verklaring dat aan cryptomunten gerelateerde transacties voortaan worden beschouwd als 'illegale financiële activiteit, met inbegrip van diensten die worden geleverd door uitwisselingen uit het buitenland'. Bitcoin verloor na de aankondiging meer dan 6% van zijn waarde en cryptomunt ethereum zelfs meer dan 10%.

Centrale banken veranderen van koers

Centrale banken wijzigen hun beleid. De flinke steunmaatregelen worden nu toch echt afgebouwd. Nu de werkloosheid en inflatie, wat 2 belangrijke graadmeters zijn voor centrale banken, weer op niveau zijn is het tijd om de steun af te bouwen.

De Europese Centrale Bank (ECB) kondigde op 9 september aan binnenkort haar steunbeleid af te gaan bouwen. Om precies te zijn gaat het om de afbouw van het Pandamic Emergency Purchase Programme (PEPP). Op dit moment wordt er nog zo’n €80 miljard per maand de economie in gepompt. De verwachting is dat dit gaat dalen naar zo’n €60 miljard om vervolgens verder te dalen.

Het is nog geen schokkende ontwikkeling, maar een eerste stap naar beleidsverandering binnen de ECB is gezet. Omdat er nog altijd geen sprake is van eventuele renteverhogingen of afbouw van andere steunprogramma’s reageerden markten neutraal op het nieuws.

Ontwikkeling ECB-rentetarieven in de afgelopen 20 jaar:

Bron: ECB.

De Amerikaanse centrale bank, de Fed, liet wel doorschemeren dat een eventuele renteverhoging er sneller dan verwacht komt. De Fed kondigde aan dat wanneer de economische ontwikkelingen op het huidige tempo zouden doorgaan, tapering (de afbouw van steunmaatregelingen) zou kunnen beginnen na de volgende maandelijkse bijeenkomst in november.

De koerswijzigingen, met een eventuele verhoging van de rente, is iets wat beleggers nauwlettend in de gaten houden. Een stijgende rente heeft namelijk een flinke invloed op de financiële markten. Vooral als de rente snel stijgt. Dat zagen we eind september dan ook gebeuren. De Amerikaanse tienjaarsrente steeg naar het hoogste niveau in 3 maanden, tot 1,54%. Een hogere rente maakt techbedrijven minder aantrekkelijk voor beleggers omdat de toekomstige winsten minder waard worden. En omdat de belangrijkste indices van tegenwoordig veelal worden gedragen door techbedrijven betekent een daling van de koersen van deze techbedrijven automatisch een daling van de indices.

China staat voor een belangrijke keuze

China, dat wordt gezien als ‘de fabriek van de wereld’, neemt een belangrijke positie in als er gekeken wordt naar economische groei op wereldniveau. Omdat de lonen in het Aziatische land zo laag liggen wordt er veel geproduceerd: niet alleen voor de eigen markt maar voor de hele wereld. Zo is er een grote kans dat de kerstboom die bij de Action in de schappen ligt, gemaakt is in China.

Omdat het land zoveel produceert voor andere landen is een vertraging van economische groei op wereldniveau hier eerder te spotten dan elders. Neemt de economische groei wereldwijd af, dan zal de vraag afnemen en ook de Chinese productie. En dat is gebeurd.

De industriële cijfers over de maand augustus daalden naar 5,3%. Dat is het laagste niveau van 2021.Ook de detailhandelsverkopen daalden naar het laagste niveau sinds de uitbraak van het coronavirus. Er was nog steeds sprake van een groei, maar wel van ‘slechts’ 2,5%.

Wat afgelopen maand het meeste aandacht kreeg in China is de penibele situatie van vastgoedbedrijf Evergrande. Begin september meldde Evergrande dat het misschien niet meer aan haar financiële verplichtingen kan voldoen. Beleggers raakten in paniek en zetten hun obligaties in de verkoop, met flinke koersdalingen van het aandeel Evergrande tot gevolg. De daling ging zelfs zo dat de handel werd stilgelegd. In 2021 is de koers van het aandeel inmiddels al met zo’n 80% gedaald.

De koers van het aandeel Evergrande in 2021:

Bron: Tradingview.com.

Hoe kan het komen dat dit bedrijf op omvallen staat? Evergrande ontwikkelt vastgoedprojecten en verkoopt deze aan klanten die normaal betalen voordat het project is afgerond. Ze bouwen dus met geleend geld. En tot voor kort ging dat ze goed af. Evergrande groeide met behulp van grote hoeveelheden geleend geld uit tot de op één na grootste vastgoedontwikkelaar van China.

De groeistrategie van Evergrande is gebaseerd op veel geld lenen, en daar vervolgens mee speculeren op grond van lokale overheden. Dat ging een tijd lang goed: de Chinese economie groeide buitengewoon hard en de vraag naar vastgoed was enorm. Niet alleen omdat mensen van het platteland naar de steden trokken, maar ook omdat vastgoed een aantrekkelijke belegging bleek te zijn.

Het probleem kwam voor Evergrande nadat zij niet genoeg cash meer hadden om leveranciers te betalen. Maar in plaats van te herstructureren zijn ze doorgegaan met het ontwikkelen van vastgoed. Om leveranciers uiteindelijk toch terug te kunnen betalen was er het idee om dat te doen met afgeprijsd vastgoed. In plaats van geld zouden ze betaald worden in appartementen, kantoren, winkelruimtes of parkeergarages. Met kortingen tot wel 50%.

De situatie waarin het vastgoedbedrijf in verzeild was geraakt was al enige tijd verontrustend, maar wat niet meehielp was dat de Chinese regering vorig jaar de teugels aantrok. Om de geëxplodeerde vastgoedprijzen te doen afremmen mochten vastgoedontwikkelaars niet langer eindeloos lenen. Ook moeten ze hun schulden rapporteren bij de overheid. Wat bleek? Evergrande heeft een schuldenberg van ruim €250 miljard en raakt in de problemen. Vooral omdat het de rente op leningen van haar geldschieters amper kon betalen. Wanneer dat nieuws doorsijpelt naar beleggers zet een enorme koersdaling in.

De onzekere situatie zorgt ervoor dat de Chinese regering een belangrijke beslissing moet maken. Laten ze Evergrande omvallen of niet? De inschatting die ze daarbij moeten maken is of er een mogelijk domino-effect optreedt. Gaan er meer (grote) bedrijven omvallen? En zo ja, raakt het land in een economische crisis?

Het is daarbij interessant om te weten dat de Chinese economie voor zo’n 24% uit vastgoed bestaat. Voor China zelf was het altijd een makkelijk touwtje om aan te trekken om de economie te laten groeien. Maar nu lijkt een vastgoedbubbel te barsten. De verwachting is dat de belangen te groot zijn om het probleem te laten escaleren. China zal dit risico hoogstwaarschijnlijk niet willen nemen. Maar deze soap krijgt zeker een vervolg in oktober.

De herfst hangt in de lucht

Verschillende indices staan op recordhoogtes en tegelijkertijd lijken er meerdere bedreigingen voor verdere stijgingen aan de horizon te verschijnen. Net als het weer koelt de beurs af en wordt het allemaal wat wisselvalliger. Leidend is een hoge inflatie waar bedrijven én consumenten last van hebben. Vooral grondstofprijzen dragen hieraan bij. Tanken is bijna nog nooit zo duur geweest en ook de gas-en energierekening loopt enorm snel op. De Europese energieprijzen schoten de afgelopen maand over de hele breedte omhoog. Niet alleen gaan we dit zelf in onze portemonnee voelen, ook het bedrijfsleven krijgt steeds meer last van de hoge elektriciteits- en gasprijzen. Ze gaan noodgedwongen minder produceren en de vrees voor faillissementen groeit.

Het goede nieuws is wel dat deze gevolgen als tijdelijk worden gezien vanwege de uitzonderlijke situaties. Verwacht wordt dat de aankomende tijd de inflatie afzwakt wat voor meer rust gaat zorgen op de financiële markten.

Daarnaast houden beleggers de situatie omtrent vastgoedgigant Evergrande de aankomende tijd nauwlettend in de gaten. Wordt het bedrijf het Lehman Brothers van China? Als het bedrijf omvalt en de Chinese woningmarkt in het slop raakt, kan dat grote gevolgen hebben voor de wereldeconomie. Echter verwachten we dat China dat koste wat het kost wil voorkomen. De belangen zijn namelijk te groot.

Door de ontwikkelingen van afgelopen maand is de beweeglijkheid op financiële markten toegenomen. Waar de koersen zich tot afgelopen maand gestaag omhoog voortbewogen is de volatiliteit (oftewel de opgaande en neerwaartse bewegelijkheid van de koersen) toegenomen. Bij Semmie houden we deze ontwikkelingen natuurlijk nauwlettend in de gaten. Zo zorgen we ervoor dat we kunnen bijsturen wanneer dat nodig is.