Na enkele onrustige zomermaanden lijken de financiële markten de rust weer terug te hebben gevonden. De renteverlaging door de Amerikaanse centrale bank, in navolging van andere centrale banken, had een positief effect op de financiële markten: deze hebben hun weg omhoog weer gevonden.
De maand september in het kort:
- De Amerikaanse centrale bank heeft voor het eerst in vier jaar de rente verlaagd met 0,50%, deze daling werd positief ontvangen door beleggers.
- De poging van het Italiaanse UniCredit om het Duitse Commerzbank over te nemen leidt tot politieke spanningen tussen Italië en Duitsland.
- De goudprijs blijft stijgen en breekt meermaals records. Voornamelijk geopolitieke onrust en toenemende vraag uit Azië heeft de goudprijs alleen al dit jaar met 30% doen stijgen.
- Het conflict in het Midden-Oosten escaleert verder nu Israël Hezbollah ontmantelt. De ontwikkelingen hebben vooralsnog weinig invloed op de financiële markten en de olieprijs.
Amerikaanse centrale bank verlaagt de rente voor het eerst in vier jaar
Na een lange periode van speculatie over of het zou gebeuren en zo ja, met hoeveel, was het afgelopen maand zover: de Fed heeft voor het eerst in ruim vier jaar de basisrente verlaagd en volgt daarmee het voorbeeld van andere centrale banken. In de afgelopen drie maanden hebben centrale banken wereldwijd 28 renteverlagingen doorgevoerd. Dit is het hoogste aantal renteverlagingen sinds het tweede kwartaal van 2020, toen de wereld in de greep was van het coronavirus.
Ook de Amerikaanse centrale bank heeft de eerste stap naar een lagere rente gezet: de basisrente zal met 0,50% dalen. Nu de eerste verlaging een feit is, wordt verwacht dat de Fed in de komende maanden verdere verlagingen zal doorvoeren. Ook voor 2025 en 2026 zullen er naar verwachting nog enkele verlagingen volgen.
Fed laat rente met 0,50% dalen
De reden dat de Fed is begonnen met renteverlagingen is dat de inflatie vrijwel onder controle is en de Amerikaanse arbeidsmarkt wat extra steun kan gebruiken. Waar de financiële markten aanvankelijk gemengd reageerden, stegen ze de dag na de bekendmaking aanzienlijk.
Dat de Fed de rente nu met 0,50% verlaagd is toch opvallend te noemen. Een half procent lijkt weinig, maar is qua beleid voor centrale banken een grote stap. Vaak markeren dit soort verlagingen het begin van een recessie. De vooruitzichten voor de Amerikaanse economie zijn echter relatief positief. Consumentenbestedingen blijven sterk, en ook bedrijfsinvesteringen blijven op niveau. De Fed zal de inflatieontwikkeling scherp in de gaten houden, terwijl de situatie op de arbeidsmarkt ook belangrijk blijft. Voorlopig lijkt het waarschijnlijk dat de Fed bij komende rentevergaderingen telkens met 0,25% zal verlagen. Mocht de arbeidsmarkt snel verslechteren, dan zou dit de weg vrijmaken voor een extra verlaging van 0,50%.
Onrust binnen de Europese bankensector
Opmerkelijk nieuws in het Europese bankenlandschap. Het Italiaanse UniCredit verwierf op 11 september een belang van 9% in het Duitse Commerzbank, en is op die manier bezig om de Duitse bank in te lijven.
Deze stap heeft voor flink wat opschudding gezorgd in Duitsland. Het gebeurde namelijk kort nadat de Duitse staat aankondigde 4,5% van haar belang in Commerzbank van de hand te doen. Dit belang is volledig door UniCredit overgenomen, zonder dat de Duitse overheid op de hoogte was van het doel van de Italianen.
Deze opmerkelijke stap past binnen de bredere discussie over consolidatie in de Europese bankensector. Waar in de Verenigde Staten enkele zeer grote banken domineren, heeft Europa vaak meerdere kleinere banken per land. Eerdere overnamepogingen strandden dan ook vaak door politieke inmenging of (lokale) regelgeving. UniCredit, dat op de beurs flink beter presteert dan Commerzbank, ziet duidelijk synergievoordelen in deze transactie, wat deze zet begrijpelijk maakt.
Aandeel UniCredit presteert significant beter dan rivalen
De actie van UniCredit sluit aan bij de conclusies van het recent gepubliceerde Draghi-rapport, dat stelt dat het gebrek aan investeringen in Europa deels komt door het ontbreken van grote Europese kredietverstrekkers. Zo heeft het Amerikaanse JPMorgan Chase een grotere marktkapitalisatie dan de tien grootste Europese banken samen. In de bankensector is schaal van belang, omdat het risicospreiding en schaalvoordelen mogelijk maakt: banken kunnen efficiënter te werk gaan.
Op 23 september werd bekend dat UniCredit haar belang in Commerzbank zelfs had vergroot naar 21%. Dit leidde tot verontwaardiging binnen de Duitse politiek, waarbij bondskanselier Olaf Scholz sprak van een ‘vijandige overname.’ De Duitse regering nam duidelijk stelling tegen de deal, terwijl de Italiaanse minister van Buitenlandse Zaken benadrukte dat UniCredits acties legitiem waren.
De volgende dag werd Bettina Orlopp, momenteel CFO van Commerzbank, aangekondigd als tijdelijke CEO van de Duitse bank, na het vertrek van de vorige CEO vlak voor UniCredits inmenging. Volgens ingewijden is Orlopp vastberaden om een overname door UniCredit te blokkeren.
De eerste ontmoeting tussen beide partijen heeft inmiddels plaatsgevonden, maar de uitkomst blijft hoogst onzeker. De Duitse staat, die nog in bezit is van 12% van de aandelen van Commerzbank, is tegen verdere verkoop van aandelen aan UniCredit en heeft aangegeven niet mee te werken aan de overname. Duitsland heeft echter weinig juridische middelen om UniCredit te stoppen, aangezien de bank valt onder Europese regelgeving. Toch zal politiek verzet vanuit Duitsland naar verwachting hevig blijven, gezien de angst dat een Italiaanse bank, met een discutabel financieel verleden, een Duitse bank inlijft.
Goud blinkt uit in 2024
Waar de ene belegger goud compleet links laat liggen, beschouwt de ander het edelmetaal als een aantrekkelijke beleggingscategorie. Goud wordt door velen gezien als een stabiele investering, vooral in tijden van crisis, wanneer het fungeert als ‘veilige haven’.
Historisch gezien presteert goud in deze periodes het beste, maar van die ‘slechte’ tijden lijkt momenteel geen sprake te zijn, terwijl de goudprijs toch records blijft breken.
Een van de belangrijkste factoren die de recente vraag naar goud drijft, is de verhouding tussen rente en inflatie. Wanneer de rente op obligaties lager is dan de inflatie, wordt het minder aantrekkelijk om geld uit te lenen. In zulke omstandigheden presteert goud vaak beter, omdat het een aantrekkelijk alternatief vormt.
Goudprijs blijft stijging doorzetten
Daarnaast spelen de oorlog in Oekraïne en de daaropvolgende sancties tegen Rusland een belangrijke rol in de stijging van de goudprijs. De uitsluiting van Rusland van de handel in dollars heeft de kwetsbaarheid van afhankelijkheid van één valuta onderstreept. Hoewel de dollar vaak als stabiele reserve wordt gezien, hebben de Amerikaanse sancties centrale banken in andere landen aangemoedigd om hun reserves te spreiden, en niet meer voornamelijk afhankelijk te zijn van de Amerikaanse dollar.
Ook speelt China een steeds grotere rol op de goudmarkt. Niet alleen door de staat, die door de handelsoorlog met de Verenigde Staten minder afhankelijk wil zijn van de dollar, als door de bevolking. De liefde voor goud maakt al lange tijd deel uit van de Chinese cultuur. Het edelmetaal geniet grote populariteit, zowel als cadeau als belegging.
Conflict Midden-Oosten bereikt nieuw kookpunt
Het conflict in het Midden-Oosten is een nieuwe fase ingegaan nu Israël heeft besloten om het Libanese Hezbollah (strategisch) te ontmantelen.
De escalatie begon met een unieke aanval op de communicatiemiddelen van Hezbollah, waarbij in korte tijd duizenden mobiele piepers tot ontploffing werden gebracht. Israël had explosief materiaal in deze piepers verborgen, dat op afstand werd geactiveerd. De volgende dag, op 18 september, gebeurde hetzelfde met walkietalkies.
Met deze acties behaalde Israël meerdere (strategische) doelen: ze leidden tot het overlijden van verschillende Hezbollah-strijders en beperkten de communicatiemogelijkheden van de organisatie. Mobiele telefoons zijn relatief eenvoudig af te luisteren, terwijl de aangevallen communicatiemiddelen als veiliger werden beschouwd. Psychologisch heeft deze aanval ook impact; de lange voorbereidingstijd en de onverwachte aanval roept vragen op over welke andere strategieën Israël in petto heeft.
De echte klap voor Hezbollah volgde echter op 27 september, toen een reeks aan bombardementen in Libanon een groot deel van de top, waaronder leider Hassan Nasrallah, uitschakelde.
Israël stelt dat een van de belangrijkste redenen voor deze aanvallen is om de gevechten in het noorden van het land te beëindigen, zodat haar eigen burgers kunnen terugkeren naar hun huizen. Het land lijkt geen andere oplossing te overwegen, mede door de langdurige raketaanvallen van Hezbollah op het noorden van Israël.
Hoewel de geopolitieke spanningen toenemen, lijkt het conflict voorlopig weinig invloed te hebben op de financiële markten. Beleggers tonen momenteel weinig belangstelling voor de situatie, en zelfs de olieprijs blijft stabiel, ondanks de gebruikelijke invloed van onrust in het Midden-Oosten op de prijs van het zwarte goud.
Olieprijs blijft ondanks toenemende onrust stabiel
De conclusie is daardoor helder: zolang verdere escalatie (zoals een totale oorlog in de regio) uitblijft, zal de impact op de financiële markten beperkt blijven. Ook de olieprijs zal naar verwachting geen grote schommelingen vertonen, mede door de toenemende zorgen over een verzwakkende wereldeconomie. Bovendien heeft Saoedi-Arabië aangekondigd minder waarde te hechten aan de olieprijs en de productie zelfs te verhogen. Dit alles beïnvloedt de vraag- en aanbodverhouding en drukt de prijzen verder omlaag.
Daling zet deur open voor stijging
Nu de zomermaanden officieel achter ons liggen, kunnen we ons opmaken voor de laatste maanden van het (beleggings)jaar, waarin de Amerikaanse presidentsverkiezingen plaatsvinden, veel centrale banken belangrijke rentebesluiten nemen en er in veel gebieden geopolitieke onrust heerst.
Dat september in het groen is afgesloten is voor beleggers dan weer een opsteker: het is namelijk historisch gezien de veruit de slechtste beursmaand van het jaar. Beleggers zullen de aankomende tijd vooral de Amerikaanse cijfers op het gebied van inflatie en de werkloosheid in de gaten houden. Wanneer die volgens verwachting zijn, zal de Amerikaanse centrale bank de rente verder gaan verlagen, wat de economie en financiële markten ten goede zal komen.
Ook zullen de oplopende spanningen in het Midden-Oosten goed in de gaten worden gehouden. Wanneer het conflict escaleert en meerdere landen zich ermee gaan bemoeien, kan het toch zijn dat de financiële markten en de olieprijs volatieler worden vanwege de toenemende onzekerheid.
Portefeuille: | Bruto rendement september | Bruto rendement 2024 (YTD) |
---|---|---|
Solid – defensief: | 1,29% | 7,58% |
Solid – neutraal: | 1,38% | 10,58% |
Solid – offensief: | 1,49% | 13,60% |
Solid – zeer offensief: | 1,63% | 18,09% |
Smart – defensief: | 0,98% | 6,29% |
Smart – neutraal: | 1,03% | 8,49% |
Smart – offensief: | 1,12% | 10,71% |
Smart – zeer offensief: | 1,19% | 14,06% |
Sustainable – defensief: | 1,45% | 5,98% |
Sustainable – neutraal: | 1,62% | 7,95% |
Sustainable – offensief: | 1,79% | 10,00% |
Sustainable – zeer offensief: | 2,05% | 13,03% |