Minder rendement dankzij de zomertijd?

Elk jaar, in het laatste weekend van maart verzetten we de klok, de zomertijd gaat dan namelijk in. Wat standaard bij de zomertijd hoort is een verstoring van ons bioritme. De klok wordt namelijk een uur vooruit gezet. Dat uurtje slaap minder zou zelfs schadelijk zijn voor ons welzijn. Maar niet alleen heeft ons lichaam er last van, de zomertijd is ook van invloed op ons rendement.

De zomertijd

Moet de klok nou een uur vooruit of achteruit? Het blijft een lastige kwestie (tip: in het vóórjaar gaat de klok een uur vóóruit). Ook straks om klokslag 2 is het weer zover: de zomertijd gaat in. De reden hiervoor is om te voorkomen dat het in het holst van de nacht al licht wordt. Zonder zomertijd zou het bijvoorbeeld eind juni al om 03:30 licht worden en om 21:30 al donker. Door de klok een uurtje vooruit te zetten wordt het later licht en donker. De meeste mensen slapen toch nog om 03:30.

Geheel indiscutabel is de zomertijd niet, vandaar dat er ook veel gepraat wordt over afschaffing ervan: het zou de biologische klok van mens en dier verstoren en niet meer van deze tijd zijn. Ook heeft de overgang van de wintertijd naar de zomertijd invloed op ons risicogedrag. De week na de tijdsaanpassing vinden er bijvoorbeeld in de Verenigde Staten 6% meer dodelijke verkeersongelukken plaats dan gemiddeld. Uit Zweeds onderzoek uit 2008 bleek dat dat er in de eerste week na de tijdsovergang meer mensen kampen met een hartinfarct. Deense onderzoekers vonden een stijging van 11% in het aantal depressies in de 10 weken nadat de klok vooruit is gezet en op de eerste maandag na het vooruitzetten van de klok blijkt er een flinke toename te zijn in het aantal werkongelukken, vergeleken met alle andere maandagen.

Maar niet iedereen ziet de zomertijd als een negatief iets. De zomertijd heeft ook belangrijke voordelen op het gebied van gezondheid en energiebesparing. Een uurtje extra licht ’s avonds betekent een uurtje langer extra de mogelijkheid om buiten te sporten. En dankzij dat uurtje extra licht hoeven de lampen ’s avonds ook niet aan. Dat bespaart het gemiddelde huishouden in Nederland toch maar even €26.

De beurs op maandag

Als belegger is er nog een reden om niet helemaal blij te worden van de zomertijd: de verschuiving zorgt ervoor dat er een grotere kans is dat de aandelenmarkten de maandag na het ingaan van de zomertijd slechter presteren. Dat is althans de uitkomst van een studie die enkele jaren geleden verscheen in het tijdschrift American Economic Review. Uit de studie bleek dat het rendement op de aandelenmarkten over de hele wereld onder het gemiddelde ligt op de eerste maandag nadat de zomertijd in is gegaan.

Aangezien deze mindere dag het resultaat is van talloze individuele beslissingen van beleggers, is het natuurlijk onmogelijk om te achterhalen wat de collectieve achterliggende gedachte daarvoor is. De auteurs van het onderzoek zijn van mening dat de boosdoeners de bekende "effecten van veranderingen in het slaappatroon op beoordelingsvermogen, angst, reactietijd en probleemoplossing" zijn.

Koersen dalen natuurlijk niet altijd op de maandag na zomertijd. Maar het doet het vaker wel dan niet: in feite genoeg om statistici met een betrouwbaarheidsniveau van 95% tevreden te stellen. Oftewel: er is sprake van een significant effect en toeval kan worden uitgesloten.

Professionele beleggers zijn ook maar mensen

De zomertijd blijkt ook van invloed te zijn op het gedrag van de professionelere belegger. Er is gekeken naar het gedrag van het aandeel van een beursgenoteerd bedrijf dat net overgenomen is of gaat fuseren. Wat blijkt? Wanneer het nieuws naar buiten komt stijgt het aandeel gemiddeld 10% na de aankondiging. Dit is goed nieuws voor de aandeelhouders.

Maar wanneer het nieuws naar buiten komt dat het bedrijf wordt overgenomen in het weekend van, of op de maandag na, de ingang van de zomertijd blijkt het aandeel met gemiddeld 12,5% te stijgen. Een significante stijging.

Het onderzoek sluit variabelen als bedrijfsgrootte en het lekken en geruchten uit. Het verschil in stijging wordt daarom toegeschreven aan het verstoorde slaappatroon van de belegger. Daardoor reageren ze overdreven op de informatie waarover ze op korte termijn beschikken. Met voldoende bewijs dat beleggers relatief sterkere stemmingswisselingen en meer risicogedrag ervaren wanneer hun biologische klok wordt verstoord, lijkt het erop dat de zomertijd beleggers ertoe aanzet de aandelenkoersen van overnamekandidaten naar extremere waarden te duwen.

De zomertijd dan maar afschaffen?

Dat zit er niet in. Het Europees Parlement, dat erover moet beslissen, komt er niet uit en daarom is het voorstel tijdelijk afschoten. Verschillende landen willen meer weten over de effecten van zo’n maatregel. Totdat er een definitief besluit wordt genomen moeten we maar accepteren dat het collectieve aangepaste slaappatroon de beurs de eerste maandag na het ingaan van de zomertijd hoogstwaarschijnlijk gaat beïnvloeden.

De beste manier om zelf als belegger te voorkomen dat je emotie en gevoel de overhand te nemen is om je te houden aan je vooropgestelde beleggingsplan. Een beleggingsplan is een plan dat als leidraad dient voor het bereiken van jouw financiële doelen. Wie kiest om te beleggen verwacht natuurlijk een mooi resultaat. Maar beleggen is meer dan alleen naar het rendement kijken. Het is ook kijken naar hoelang je wilt beleggen, hoeveel je wilt beleggen en welk doel je voor ogen hebt.

Doordat je weet wat je wilt bereiken, en hoe je het wilt bereiken, maak je niet snel overhaaste beslissingen. Dus mochten de beurzen de maandag na het ingaan van de zomertijd dalen, raak dan ook niet in paniek. Dat hoort er nu eenmaal bij. Als je dat accepteert slaap je ’s avonds meteen een stuk rustiger. Als de zomertijd je niet wakker houdt…