Laten we beginnen met een vraag. Vind je dat je beter kan autorijden dan gemiddeld? Waarschijnlijk wel… maar met jou ook 95% van de rest van de mensen. Op basis van simpele statistiek zou dit niet meer dan 50% mogen zijn. Hoe dat komt? We overschatten onszelf snel.
Zoals iedereen denkt beter te kunnen autorijden dan gemiddeld, zo denken de meeste beleggers slimmer te zijn dan gemiddeld. Het overschatten van de eigen capaciteiten leidt al snel tot een gevaar voor de eigen beleggingsportefeuille: je bent teveel met je beleggingen bezig en focust je teveel op een goed rendement. Met een beetje zelfvertrouwen is niets mis op de beurs. Maar als dat vertrouwen doorslaat in overmoed, dan kan dat leiden tot negatieve consequenties.
Nederlandse beleggers hebben vertrouwen
51% van de Nederlandse beleggers vindt dat hij of zij bovengemiddeld verstand heeft van beleggen. Dat is een groep met vaak onrealistische verwachtingen van wat hun beleggingen kunnen opleveren en die denkt te weten hoe de beurs zich beweegt. Maar deze zelfoverschatting kan juist leiden tot het mislopen van rendement. Het is zelfs zo dat de AFM, de toezichthouder financiële markten, beleggers waarschuwt voor overmoed. Beurzen breken record na record en overmoed en angst om de boot te missen liggen op de loer.
Waar komt die overmoed vandaan? En hoe kunnen we ons er als beleggers tegen wapenen? Dat zochten we voor je uit. En het antwoord is misschien simpeler dan je denkt.
Waar komt overmoed vandaan?
We hadden het er al eerder over dat angst en hebzucht belangrijke tegenstanders op de beurs zijn, maar ook overmoed is een niet te onderschatten factor die invloed heeft op ons handelen als beleggers. Overmoed wordt omschreven als ‘het gat tussen onze daadwerkelijke prestaties en wat we denken te presteren’. Een voorbeeld van overmoed is dan ook overschatting van je vermogen om succesvol koersen te voorspellen.
Overmoed komt dan ook niet alleen voor bij beginnende beleggers, ook professionele handelaren en investeringsbankiers kennen overmoed. Overmoed is namelijk gewoon menselijk.
Overmoed bij beleggers ontstaat vooral door de self-serving bias. Dat is een term uit de sociale psychologie. De self-serving bias stelt dat mensen succes toeschrijven aan interne factoren zoals hun eigen capaciteiten of talenten, terwijl ze hun falen aan externe factoren toeschrijven zoals de omstandigheden of fouten van anderen.
Laten we ter illustratie even teruggaan naar de middelbare school. Je hebt een tentamen gemaakt en krijgt nu het resultaat daarvan terug. Als je daar een goed resultaat voor haalt, zal je dit sneller verklaren door je eigen intelligentieof je vermogen om te leren. Maar als jij een onvoldoende haalt, dan zal het eerder afhangen van de slechte vraagstelling, storende of afleidende factoren, of andere externe zaken waar je geen invloed op hebt.
De self-serving bias zorgt ervoor dat je overmoed aanhoudt. Ook in de beleggingswereld. Wanneer je beleggingen het goed doen, en je een mooi rendement behaalt, dan zal dat zelfvertrouwen geven. Doordat je het ‘goed’ doet, vergroot je het vertrouwen in je eigen kunnen, en wanneer je het ‘fout hebt’, en je beleggingen minder waard ziet worden, dan zie je vaak dat er externe factoren worden benoemd. ‘De beurs zat niet mee’, kan zo’n reden zijn.
Meer overmoed is meer verlies
Uit onderzoek blijkt dat hoe actiever beleggers zelf handelen (vanwege hun overmoed), hoe meer ze doorgaans verliezen. Die overmoed ontstaat ook door enkele succesvolle beleggingsbeslissingen. Op het juiste moment instappen kan ervoor zorgen dat koersen snel stijgen. En dat leidt weer tot een mooi rendement. Maar het moment waarop jij inlegt is niet zo van belang, het gaat er meer om dat je je beleggingen de tijd geeft om te renderen en dus meer waard te worden. Maar wordt die tijd ook genomen?
Er blijkt ook een verschil te zijn in de mate van overmoed tussen mannen en vrouwen. Want mannen zijn vaak ook nog overmoediger dan vrouwen op de beurs. Hun zelfvertrouwen zorgt ervoor dat ze meer handelen. Er blijkt dan ook dat de gemiddelde omzet (voor de broker) voor rekeningen geopend door mannen ongeveer 1,5 keer hoger is dan voor rekeningen geopend door vrouwen, en als gevolg daarvan betalen mannen bijna één procent per jaar meer in hogere transactiekosten en daardoor zijn hun netto-opbrengsten veel lager. Deze overmoed van handelende mannen wordt trouwens ook beschreven in ons artikel Vrouwen beleggen beter.
Hoe je overmoed niet de overhand laat nemen
Wat belangrijk is om te weten, is dat de slimste, en meest ervaren, belegger niet altijd de beste beslissingen maakt. Om meesterbelegger Warren Buffett te quoten: ‘You don't need to be a rocket scientist. Investing is not a game where the guy with the 160 IQ beats the guy with 130 IQ’.
‘Investing is not a game where the guy with the 160 IQ beats the guy with 130 IQ’
~Warren Buffett
Kortom, je intelligentie zegt weinig over je vaardigheden als belegger. Wat essentieel is, is rationaliteit. Om die rationaliteit te ondersteunen, en je emoties niet te laten leiden, kun je gelukkig zelf ook actie ondernemen. We geven je daarom nog 4 tips om je overmoed niet de overhand te laten nemen.
1. Kijk van een afstand naar je handelen
Om te voorkomen dat je continu dezelfde beslissingen neemt is het goed om af een toe eens de advocaat van de duivel te spelen. Probeer tegenargumenten te verzinnen tegen de beslissingen die je maakt. Zo maak je uiteindelijk een goede, weloverwogen, beslissing.
2. Maak gebruik van een beleggingsplan
Met een beleggingsplan maak je op een heldere manier inzichtelijk wat je beleggingsdoel is, hoelang je wilt beleggen, welke risico’s je wilt nemen en hoelang je hier mee bezig wilt zijn. Je bepaalt als het ware je strategie. En met een strategie heb je meer kans om te slagen. Vooral omdat een strategie emotioneel handelen tegengaat. Voor overmoedig handelen is geen ruimte in een beleggingsplan.
3. Blijf leren
Kennis is macht. Blijf daarom ook continu bijleren, zeker als je ervoor kiest om te beleggen. Door (financiële) kennis op te doen leer je steeds meer situaties herkennen, en dat helpt je weer om betere keuzes te maken en situaties te identificeren. Overmoed wordt zo sneller de kop ingedrukt. Om onze beleggers daarbij te helpen delen we graag onze kennis via ons Magazine. Door het Magazine te volgen blijf je op de hoogte van alles wat er speelt in de financiële wereld en doe je waardevolle kennis op. Voor emotionele beslissingen bij bijvoorbeeld koersdalingen is dan minder ruimte.
4. Geef de touwtjes uit handen
Als je weet dat je emoties de overhand gaan krijgen op de beurs kan het slim zijn om de touwtjes uit handen te geven. Bij Semmie zorgen we ervoor dat emoties geen invloed hebben op de beleggingsbeslissingen die worden gemaakt. Semmie handelt namelijk volgens een specifieke set van beleggingsoverwegingen die uitgebreid zijn beschreven in ons beleggingsbeleid. In het kort komt het er op neer dat we staan voor duurzaam, periodiek en gespreid beleggen voor de lange termijn. Emoties bepalen hierbij ons handelen niet al houden we natuurlijk wel altijd het sentiment op de beurs in de gaten.
Thomas verdiept zich graag in ingewikkelde beleggingsmaterie. Door zijn creativiteit kan hij een verhaal altijd op de Semmie-manier overbrengen op de lezer: helder, toegankelijk en to-the-point.
