Zo gaat het kabinet je koopkracht repareren

Vorig jaar kwam het demissionaire kabinet er nog mee weg om een Miljoenennota te presenteren zonder grootse plannen erin. Dat is dit jaar wel anders, want dankzij de oorlog in Oekraïne hebben we hoge energieprijzen en door de enorme koopkrachtdaling is het alle hens aan dek. En dat is terug te zien in het beleid: er wordt in totaal zo’n €22 miljard gereserveerd om de historische duikeling van de koopkracht te dempen.

In de Miljoenennota voor volgend jaar staan vooral de hogere toeslagen en lagere lasten centraal. Voor beleggers verandert er in eerste instantie niet veel, al zijn er wel wijzigingen in de vermogensbelasting en het heffingsvrij vermogen die invloed kunnen hebben.

In het kort:

• Dit jaar kunnen we al een extraatje verwachten dankzij het ingestelde prijsplafond voor energie. De maatregel gaat officieel gelden vanaf 1 januari 2023, vanaf november kan men al een lager maandbedrag aanvragen. Een aantal bestaande regelingen die dit jaar zijn ingevoerd, zoals een lagere benzineaccijns en de energietoeslag voor lagere inkomens, blijven bestaan.
• Het minimumloon gaat volgend jaar in één keer met 10% omhoog. En omdat het minimumloon gekoppeld is aan uitkeringen als de AOW, gaan ook gepensioneerden er flink op vooruit.
• Het kabinet gaat meer werken promoten. Dat doen ze onder andere door de arbeidskorting te verhogen en de loonbelasting te verlagen.
• De vermogensbelasting in box 3 stijgt stapsgewijs van 31% naar 34%. Hierdoor stijgt de belasting die wordt geheven op het rendement dat wordt behaald bij sparen en beleggen. Daar staat tegenover dat ook het heffingsvrije vermogen stijgt.

Extra koopkrachtreparatie al in 2022

In de Miljoenennota staan traditiegetrouw de verwachte ontwikkelingen, belangrijkste plannen en keuzes van het kabinet voor het komende jaar. Maar de ontwikkelingen op de energiemarkt hebben het kabinet ertoe aangezet om nu al actie te ondernemen. Zo wordt vanaf 1 november een prijsplafond voor energie ingesteld en tuigt het kabinet een noodfonds op, dat moet voorkomen dat mensen met betalingsproblemen in de winter worden afgesloten van energie.

Een prijsplafond voor energie werkt eenvoudig. Zo wordt bij een prijsplafond een maximumprijs ingevoerd voor gas en/of stroom. Dus ongeacht wat de energieleveranciers hebben betaald, ze mogen niet meer vragen dan een vastgestelde, lagere prijs die ligt op het niveau van januari van dit jaar. Die prijs is €1,45 voor een kuub (m³) gas en €0,40 per kWh elektriciteit, inclusief overheidsheffingen. De overheid betaalt vervolgens het verschil. De extra kosten voor de overheid voor deze compensatie worden geraamd op zo’n €5 tot 15 miljard.

Aan deze maatregel hangen wel voorwaarden. Zo wordt er uitgegaan van gemiddeld energieverbruik. Dat ligt op de 1.200m³ gas en 2.900 kWh stroom per jaar. Gebruik je meer? Dan betaal je wel de ‘hoofdprijs’. Zo maakt de overheid het meteen aantrekkelijk om zuinig om te gaan met energie. Deze maatregel zou een huishouden dat niet boven die drempel uitkomt zo’n €2.280 per jaar schelen.

Daarnaast worden vrijwel alle maatregelen die dit jaar al zijn ingevoerd om de gevolgen van de gestegen energieprijzen te verzachten, volgend jaar verlengd. Dat betekent dat er een korting komt op de energiebelasting en dat we in ieder geval tot 1 juli 2023 minder betalen voor een liter benzine (17 cent) en voor een liter diesel (11 cent). Daar bovenop ontvangen de lagere inkomens ook volgend jaar een energietoeslag van €1.300 waarvan zelfs €500 dit jaar al uitgekeerd kan worden indien dit nodig is. Komt een huishouden toch in problemen en kan het de rekeningen niet meer betalen, dan mag deze door energiebedrijven niet worden afgesloten.

Bovenop al deze energiemaatregelen zijn er ook verhogingen in toeslagen. Volgend jaar stijgen zowel de huurtoeslag (met €16,94 per maand) als de zorgtoeslag (met zo’n €34 per maand). Ook het kindgebonden budget (een bijdrage voor ouders in de kosten voor kinderen tot 18 jaar) stijgt en uitwonende studenten kunnen rekenen op €165 extra per maand.

Minimumloon gaat omhoog: ook goed nieuws voor gepensioneerden

Het minimumloon gaat ook omhoog vanaf 1 januari. Het plan lag er al om het minimumloon te verhogen met drie stappen van 2,5% naar 7,5%, maar het kabinet zet er vaart achter: per 1 januari 2023 stijgt het minimumloon in één klap met 10%. Dit is ook goed nieuws voor gepensioneerden, aangezien de AOW (en ook de bijstand) met 10% wordt verhoogd. De hoogte daarvan is namelijk gekoppeld aan het minimumloon.

Meer werken gaat lonen

Het kabinet gaat werken meer lonen. Daarmee willen ze de middenklasse ondersteunen en tegelijkertijd prikkelen om meer te werken. Allereerst gaat de inkomstenbelasting (de belasting die wordt geheven in box 1) omlaag.

In box 1 wordt het inkomen uit werk en woning belast. Deze box is onderverdeeld in twee belastingschijven. Voor 2022 gelden deze cijfers:

• Voor de de eerste schijf (een belastbaar inkomen tot €69.399) geldt een tarief van 37,07% en
• Voor de tweede schijf (een belastbaar inkomen vanaf €69.399) geldt een tarief van 49,50%.

Voor 2023 worden de volgende wijzigingen doorgevoerd:

• Voor de de eerste schijf (een belastbaar inkomen tot €73.071) geldt een tarief van 36,93% en
• Voor de tweede schijf (een belastbaar inkomen vanaf €73.071) geldt een tarief van 49,50%.

Daarnaast gaat de arbeidskorting omhoog. De arbeidskorting is een belastingvoordeel voor werkenden, ongeacht of je in loondienst werkt of zzp’er bent, en is afhankelijk van het inkomen. Het belastingvoordeel via arbeidskorting wordt in 2023 iets groter, waardoor werken aantrekkelijker wordt. Voor dit extra voordeel hoef je zelf niets te doen. Je werkgever houdt rekening met de arbeidskorting bij het inhouden van de loonheffing. Als zelfstandig ondernemer zorgt de Belastingdienst ervoor dat de arbeidskorting wordt verrekend nadat je je belastingaangifte hebt gedaan. Volgens berekeningen van de overheid zouden werkenden met een inkomen tot €115.000, er hierdoor netto met €500 op vooruitgaan.

Vermogensbelasting stijgt, maar het heffingsvrije vermogen ook

Iemand moet de rekening betalen voor dit pakket. Het kabinet gaat daarom de belasting voor vermogenden en bedrijven langzaamaan verhogen. Voor vermogenden doen ze dit door het box 3-tarief stapsgewijs te verhogen van 31% naar 34%. In box 3 wordt het rendement uit sparen en beleggen belast. Het precieze vermogen waar je belasting over moet betalen wordt bepaald door je schulden af te trekken van je totale waarde aan bezittingen.

Maar gelukkig wordt een deel van je vermogen in box 3 niet belast. Dit noemen we het heffingsvrije vermogen. In 2022 is het heffingsvrije vermogen vastgesteld op €50.650 voor alleenstaanden en het dubbele als je een fiscaal partner hebt. Kom je met je spaargeld én beleggingen niet boven het heffingsvrije vermogen uit, dan betaal je ook niet de (verhoogde) vermogensbelasting.

Het heffingsvrije vermogen wordt in 2023 €57.000 voor alleenstaanden en €114.000 voor fiscaal partners. Zo neemt dus het bedrag toe waarover geen belasting betaald moet worden.

Voor bedrijven gaat de vennootschapsbelasting wel weer omhoog. De vennootschapsbelasting is de belasting die een bedrijf betaalt over de winst. Momenteel bedraagt de lage vennootschapsbelasting 15% bij een winst tot €200.000. Deze gaat omhoog naar 19% en zou zo’n €1.5 miljard moeten opleveren. Bij een winst vanaf €200.000 moet 25,8% belasting worden betaald.

Beleggers in vastgoed gaan meer kwijt zijn vanaf volgend jaar. De overdrachtsbelasting op de verkoop van gebouwen gaat namelijk omhoog: van 8% naar 10,4%. Dit percentage geldt voor woningbeleggers en bij de aanschaf van een bedrijfspand. Dat levert €130 miljoen op. Ook verhuurders van vastgoed moeten meer belasting gaan betalen. De aanpak van vastgoedconstructies en verschillende fiscale regelingen levert over een aantal jaren €500 miljoen op.

En ook de mijnbouwheffing wordt fors verhoogd. De mijnbouwheffing is een belasting op de winning van olie en gas en daardoor specifiek gericht op energiebedrijven. Volgend jaar moet deze belastingverhoging €2,8 miljard extra opleveren. Zo worden energiebedrijven, die nu forse winsten maken, zwaarder belast door het kabinet.

Zelfstandigenaftrek en ‘jubelton’ worden afgebouwd

Slecht nieuws is er voor zzp’ers, want de zelfstandigenaftrek, een belastingvoordeel voor zzp’ers, wordt versneld afgebouwd. De zelfstandigenaftrek is het bedrag dat IB-ondernemers mogen aftrekken van de omzet, waardoor ze minder belasting hoeven te betalen. In 2021 was dit nog maximaal €6.670. In 2022 is de zelfstandigenaftrek €6.310. Dit bedrag zou langzaam afgebouwd worden naar een bedrag van €900 in 2027. De versnelde afbouw van deze aftrek levert de staat zo’n €170 miljoen op.

Daarnaast wordt de Fiscale oudedagsreserve (FOR) afgeschaft. Over die afschaffing schreven we al eerder een artikel: Wat is als zzp’er slim om te doen nu de FOR wordt afgeschaft?

En ben je van plan om een bedrag te schenken voor de eigen woning van je kind? Dan kan het lonen om dat dit jaar nog te doen. Tot eind dit jaar kun je namelijk nog €106.671 (de zogenaamde jubelton) belastingvrij schenken. Vanaf 1 januari 2023 wordt dit bedrag flink verlaagd tot €28.947 en in 2024 is de jubelton helemaal verdwenen.

Gaan deze maatregelen genoeg helpen om je koopkracht te repareren?

Het is een flink ingrijpend pakket wat minister Kaag vandaag heeft gepresenteerd. Zeker als het vergeleken wordt met de Miljoenennota van vorig jaar. De sterkere schouders moeten de zwaarste lasten dragen.

De maatregelen van de overheid zijn onderdeel van een breder pakket aan maatregelen dat ten doel heeft om de koopkracht van lage inkomens te ondersteunen, werken meer lonend te maken en de belastingdruk op arbeid en vermogen meer in balans te brengen.

En dat is nodig ook. Want dit jaar is het gemiddelde huishouden er zo’n 6,8% in koopkracht op achteruitgegaan. Dankzij alle maatregelen zou het gemiddelde gezin er volgend jaar 3,9% op vooruitgaan. Dat is nog niet genoeg om de schade van dit jaar te beperken, maar het is een pleister op de wond. Ook zelf kan je natuurlijk actie ondernemen. Wie weet kun je wat extra besparen of misschien zelfs wat extra inkomsten genereren. En natuurlijk of je zelf wat energie kan besparen om de hoge energierekening zelf te dempen. Daar is inmiddels online ook al genoeg over te vinden.

Het is daarnaast nog maar de vraag wat er in de rest van dit jaar, en in 2023, gaat gebeuren in de wereld. De inflatie en de belangrijkste aanjager daarvan – de energieprijzen – blijven nog wel even hoog, en de oorlog in Oekraïne is ook nog niet voorbij. Mochten er daarom nog wijzigingen in de plannen worden doorgevoerd, dan updaten we dit artikel.

Wil je trouwens weten welke andere financiële plannen het kabinet heeft voor volgend jaar? Kijk dan even op de website van de Rijksoverheid. Daar is de gehele Miljoenennota met alle plannen en voorspellingen te downloaden en terug te lezen.