Om het vermogen (of een deel ervan) over te dragen naar de volgende generatie, kun je gebruikmaken van verschillende methoden. Een daarvan is schenken op papier. Hierbij wordt een bedrag geschonken, maar dat bedrag wordt meteen weer teruggeleend.
Een van de voordelen van deze methode is dat je als schenker het bedrag zelf in bezit houdt, terwijl de ontvanger zekerheid heeft dat hij of zij het bedrag uiteindelijk zal ontvangen. Deze fiscaal slimme manier van schenken heeft naast voordelen echter ook valkuilen waar rekening mee gehouden moet worden.
In het kort:
- Schenken op papier is een methode om vermogen over te dragen naar de volgende generatie, waarbij een bedrag wordt geschonken, maar meteen weer wordt teruggeleend;
- Deze vorm van schenken heeft zowel voordelen (zoals besparing op erfbelasting en behoud van liquiditeit voor de schenker) als valkuilen (zoals de verplichte jaarlijkse rentebetaling van 6% en mogelijke belastingconsequenties);
- Of een schenking op papier in een individuele situatie positief uitpakt, hangt af van vele persoonlijke factoren, waardoor het raadzaam is om met een financieel adviseur te overleggen voordat je deze constructie aangaat.
Hoe werkt een schenking op papier?
Schenken kan op verschillende manieren. Je kunt een geldbedrag schenken, maar ook sieraden, een huis of aandelen. Het uitgangspunt is dat de ontvanger iets krijgt zonder dat hij of zij er iets voor hoeft te doen. Vaak wordt de schenking ook meteen (bij leven) gedaan. Het bedrag wordt meteen overgemaakt of de sieraden worden meteen weggegeven.
Het is echter ook mogelijk om een deel van het vermogen te schenken, terwijl dit bedrag pas bij het overlijden van de schenker naar de ontvanger gaat. Deze vorm van schenken heet een schenking op papier.
Bij een schenking op papier blijft het vermogen in eigen bezit, maar weet de ontvanger wel dat hij of zij een schenking gaat ontvangen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de schenker het geld nu nog niet kan missen of omdat het ‘vast’ zit in een woning of ander vastgoed. Als schenker neem je zodoende vrijwillig een schuld op, die later afgelost wordt, vaak wanneer je als schenker komt te overlijden.
Deze vorm van schenken kan voordelig zijn, zowel voor de schenker als voor de ontvanger. Maar er zijn ook valkuilen waar rekening mee gehouden moet worden.
Bij een schenking op papier blijft het vermogen in eigen bezit, maar weet de ontvanger wel dat hij of zij een schenking gaat ontvangen.
De voordelen van schenken op papier
Schenken op papier kent meerdere (fiscale) voordelen, waarbij de eerste een besparing op de erfbelasting is. Door het vermogen bij leven over te dragen via schenken op papier, kan de ontvanger profiteren van jaarlijkse belastingvrije schenkingsvrijstellingen. Dit kan helpen om de totale erfbelasting bij overlijden van de schenker te verminderen, aangezien het geschonken bedrag al uit de erfenis is gehaald.
Daarnaast zorgt schenken op papier voor behoud van liquiditeit voor jou als schenker. Je hoeft het geschonken bedrag namelijk niet daadwerkelijk over te maken, waardoor je het vermogen in eigen bezit houdt. Dit is bijvoorbeeld handig als er sprake is van vastgoed waarbij het vermogen ‘vast zit in de stenen’. Deze manier van schenken biedt jou als schenker financiële flexibiliteit en zekerheid, terwijl de toekomstige ontvanger kan rekenen op het geschonken bedrag.
Een ander voordeel is dat schenken op papier het mogelijk maakt om vermogen effectief over te dragen aan de volgende generatie. Dit kan vooral nuttig zijn voor ouders of grootouders die hun kinderen of kleinkinderen willen ondersteunen en zekerheid willen geven, zonder direct contant geld over te dragen.
Bovendien biedt schenken op papier bescherming tegen potentiële schuldeisers of andere crediteuren. Aangezien het geschonken bedrag formeel niet langer tot het vermogen van de schenker behoort, kunnen crediteuren er geen aanspraak op maken.
Tot slot kan schenken op papier helpen bij het structureren van de nalatenschap en het voorkomen van conflicten tussen erfgenamen in de toekomst. Door de schenkingen vast te leggen, wordt de verdeling van het vermogen duidelijk en transparant. Mocht er toch nog discussie ontstaan, dan kun je alle onduidelijkheid als schenker zelf wegnemen.
De (mogelijke) valkuilen van schenken op papier
Het schenken van vermogen via een schenking op papier kan fiscale voordelen opleveren, maar het is belangrijk goed op de hoogte te zijn van de regels en consequenties.
Allereerst is er sprake van een rentebetalingsverplichting van 6% per jaar. Om te voorkomen dat er sprake is van een gesimuleerde schenking, heeft de fiscus verplicht gesteld dat de schenker jaarlijks 6% rente betaalt aan de ontvanger over het ‘geleende’ bedrag.
Deze rentebetaling vormt het onderscheid met een reguliere lening en maakt de schenking op papier juridisch geldig. Wordt er geen 6% rente per jaar betaald, dan wordt de schenking gezien als een ‘normale schenking’ en is de kans groot dat er schenkbelasting moet worden betaald.
Een voorbeeld:
Wout (67 jaar) wil zijn beide kinderen, Lisa (45) en Mark (42), elk €50.000 schenken via een papieren schenking. Het totale bedrag van €100.000 is bij zijn overlijden vrijgesteld van erfbelasting, wat een aanzienlijk voordeel kan opleveren. Er zijn echter enkele belangrijke punten om rekening mee te houden:
- Renteverplichting: Wout moet elk jaar aan beide kinderen 6% rente betalen over het schenkingsbedrag. Dit betekent:
- Voor Lisa: €3.000 per jaar (6% van €50.000)
- Voor Mark: €3.000 per jaar (6% van €50.000) Totaal betaalt Wout dus jaarlijks €6.000 aan rente.
- Inkomstenbelasting voor de kinderen: Lisa en Mark moeten deze rentebedragen als inkomen opgeven bij hun belastingaangifte. Afhankelijk van hun overige vermogen kan dit gevolgen hebben voor de te betalen belasting.
- Liquiditeit voor Wout: Wout moet er zeker van zijn dat hij de komende jaren €6.000 per jaar kan missen om aan zijn kinderen te betalen. Dit bedrag moet daadwerkelijk worden overgemaakt.
- Notariële akte: De schenking moet via een notaris worden vastgelegd. Dit brengt eenmalige kosten met zich mee.
Voor de ontvanger vormt de jaarlijks ontvangen 6% rente belastbaar inkomen uit vermogen. Let er dus op dat dit moet worden aangegeven bij de aangifte inkomstenbelasting. Afhankelijk van het bedrag dat men ontvangt, kan dit een (hogere) belastingaanslag betekenen (als men boven het heffingsvrij vermogen uitkomt door de schenking). Zowel als schenker als ontvanger is het daarbij belangrijk om met een financieel adviseur in zee te gaan voordat je zo’n constructie opzet.
Naast de inkomstenbelasting is het ook belangrijk om rekening te houden met de schenkbelasting. In Nederland gelden voor schenkingen van ouders aan kinderen relatief gunstige vrijstellingen, maar daar zijn grenzen aan. Over schenkingen boven de vrijstellingsbedragen (in 2025 €6.713 van ouders aan kinderen, €2.690 aan andere personen) moet schenkbelasting worden betaald. De ontvanger is verplicht aangifte te doen voor het volledige geschonken bedrag, ook al blijft het geld tijdelijk bij de schenker. Let er hierbij op dat de schenkbelastingtarieven oplopen naarmate het geschonken bedrag hoger is.
Ook stelt de wet de eis dat een schenking op papier via een notaris moet worden vastgelegd. Blijkt er niet aan deze eis te zijn voldaan, dan kan het zo zijn dat de schenking na overlijden bij de erfenis wordt opgeteld, waardoor er toch nog erfbelasting moet worden betaald.
Is deze vorm van vermogensplanning iets voor jou?
Het doen van een schenking op papier kan fiscaal positief uitpakken, maar er zijn ook uitdagingen waar rekening mee gehouden moet worden. Of het in jouw individuele situatie positief uitpakt, hangt af van vele persoonlijke factoren. Daarom is het altijd slim om met een financieel adviseur om tafel te gaan voordat je gebruik gaat maken van deze schenkconstructie. Daarnaast willen we benadrukken dat we bij Semmie geen fiscaal advies geven. Onze artikelen dienen enkel ter inspiratie.
