Veerkrachtig herstel door vertrouwen

Cocktail van negatief nieuws zorgde crisismomentje op beurzen

In korte tijd verdween het positieve sentiment dat de beurzen in 2024 tot dan toe kenmerkte als sneeuw voor de zon. Tegenvallende cijfers over de Amerikaanse economie temperden het vertrouwen en zorgden ervoor dat beleggers aan het begin van de maand massaal hun aandelen verkochten.

Even was de vrees voor een Amerikaanse recessie namelijk terug. Het onverwacht zwakke banenrapport van juli in de Verenigde Staten wees op een sterk afkoelende arbeidsmarkt, wat voor onrust zorgde onder beleggers.

Daarnaast viel de inkoopmanagersindex voor de Amerikaanse industrie tegen. Deze daalde van 51,6 in juni naar 49,6 in juli. De index geeft inzicht in de ontwikkeling van het aantal orders voor de Amerikaanse industrie. Een indexstand boven de 50 wijst op groei, terwijl een stand onder de 50 op krimp duidt. Het afnemende aantal orders kan een eerste teken zijn van een recessie, waardoor beleggers het zekere voor het onzekere namen. Ze namen hun winst op de aandelen die in 2024 een mooie rit hadden gemaakt.

Niet alleen negatief economisch nieuws uit de Verenigde Staten dempte het beleggerssentiment; ook het veranderende rentebeleid van de Japanse centrale bank fungeerde als katalysator voor de heersende onrust.

Japanse renteverhoging met grote gevolgen

Begin augustus 2024 leidde een renteverhoging door de Japanse centrale bank tot grote onrust op de financiële markten. Deze verhoging had een aanzienlijke invloed op de yen carry trade, een populaire maar riskante beleggingsstrategie.

Japan kent al lange tijd een beleid van extreem lage rentestanden, gecombineerd met maatregelen zoals ‘yield curve control’. Hierbij stelt de centrale bank een maximumrente vast voor staatsleningen en grijpt zij in door obligaties op te kopen als de rente deze limiet dreigt te overschrijden. Deze ingrepen zijn bedoeld om de Japanse economie te ondersteunen.

De beurzen waren de laatste weken al iets teruggevallen van hun all-time highs, maar de renteverhoging door de Japanse centrale bank versterkte deze trend aanzienlijk. Dit had veel te maken met de positionering van beleggers. Omdat de rente in Japan extreem laag was en in landen als de Verenigde Staten juist hoog, profiteerden beleggers van het renteverschil door goedkoop geld in Japan te lenen en dit in hoogrenderende activa elders te investeren.

Dit ‘vrijwel gratis’ geld werd bijvoorbeeld gebruikt om aandelen van bedrijven zoals Apple of ASML te kopen, om te investeren in Amerikaanse staatsobligaties met een rendement van 5%, of in geldmarktfondsen met vergelijkbare opbrengsten. De winst voor beleggers ontstond uit het verschil tussen de lage rente die zij betaalden op de lening en de hogere rendementen die zij elders behaalden.

Toen de rente in Japan onverwachts werd verhoogd, werden deze leningen plots duurder, waardoor de posities van beleggers in gevaar kwamen. Veel beleggers besloten daarom hun risico’s af te dekken en hun posities te verkopen, wat leidde tot een massale verkoopgolf op de beruchte maandag.

Op 5 augustus 2024 onderging de Japanse aandelenmarkt hierdoor een ongekende daling. De Nikkei-index zakte met meer dan 12%, wat de grootste daling sinds de crash van 1987 markeerde.

De paniekverkoop werd verder versterkt door speculaties dat de Amerikaanse centrale bank mogelijk eerder de rente zou moeten verlagen, vanwege het negatieve economische nieuws dat ongeveer tegelijkertijd naar buiten kwam. Het zou het renteverschil tussen de Verenigde Staten en Japan verkleinen, wat de winsten van de yen carry trade verder onder druk zou zetten. Dat zou er weer toe leiden dat nog meer beleggers hun posities zouden moeten afbouwen. De combinatie van de renteverhoging door de Japanse centrale bank en de onzekerheid over het toekomstige Amerikaanse rentebeleid toonde de kwetsbaarheid van de yen carry trade-strategie en de bredere impact die veranderingen in monetair beleid kunnen hebben op wereldwijde financiële markten.

Positief nieuws zorgt voor omslag

Zo snel als de koersen daalden, werden de verliezen in de dagen erna ook weer weggewerkt. Het vertrouwen keerde vooral terug dankzij de Japanse centrale bank en positief economisch nieuws uit de Verenigde Staten.

De vicevoorzitter van de Japanse centrale bank benadrukte dat de bank de rente niet verder zal wijzigen zolang een verandering in het rentebeleid voor onrust in de financiële markten zorgt. Dit werd met gejuich ontvangen door beleggers.

Daarnaast stelden de cijfers over het aantal Amerikaanse werkloosheidsaanvragen gerust. De wekelijkse aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen zijn een belangrijke indicator van de economische situatie in de VS. Deze cijfers bieden namelijk een actuele blik op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. Een snelle stijging van het aantal aanvragen kan wijzen op een verslechtering van de arbeidsmarkt en een afname van de economische groei.

Volgens het rapport van het Ministerie van Arbeid daalden de initiële werkloosheidsaanvragen met 17.000, tot 233.000 in de week die eindigde op 3 augustus. Die daling wees erop dat de arbeidsmarkt, ondanks de recente economische onzekerheden, veerkrachtig blijft.

Renteverlagingen op komst

Als het niet de plek was waar centrale bankiers, beleidsmakers, academici en financiële marktdeskundigen van over de hele wereld samenkomen om over economische kwesties te spreken, zou waarschijnlijk niemand van Jackson Hole hebben gehoord.

Maar het kleine Amerikaanse stadje in de staat Wyoming ziet jaarlijks alle ogen van de financiële wereld op zich gericht. Ieder jaar wordt er vooral uitgekeken naar de toespraak van Fed-voorzitter Jerome Powell. Beleggers proberen uit zijn woorden op te maken welk beleid ze voor de rest van het jaar kunnen verwachten.

Dit jaar viel er weinig te ontcijferen, want Powell was duidelijk: de rente gaat omlaag. Hoewel het toekomstige beleid van de Amerikaanse centrale bank afhankelijk blijft van binnenkomende data, was zijn boodschap helder: het doel is om de economie te beschermen en tegelijkertijd de stabiliteit en het welzijn van de werknemers te waarborgen. Goed gecoördineerde renteverlagingen ondersteunen dat beleid.

Beleggers verwachten dat de belangrijkste Amerikaanse beleidsrente in september met 0,25% of 0,50% wordt verlaagd. Voor de rest van het jaar verwacht de markt zelfs dat de rente met een vol procent zal worden verlaagd. Daarnaast wordt verwacht dat de ECB en de Bank of England een soortgelijk beleid zullen volgen en de rente eveneens zullen verlagen.

Veerkrachtig herstel door vertrouwen

De eerste week van augustus heeft nogmaals aangetoond dat het onverstandig is om je op de beurs door je emoties te laten leiden. Een plotselinge, scherpe daling gebeurt vaak onverwacht. Mocht je er dan voor kiezen om je beleggingen te verkopen, ben je vaak al te laat. En is de kans groot dat je rendement misloopt: de beste beursdagen volgen namelijk vaak op de slechtste beursdagen. Beleggers die ervoor kiezen om bij koersdalingen te verkopen, lopen daardoor het risico de daling mee te maken zonder te profiteren van het herstel. Daarom is, en blijft, beleggen voor de lange termijn ook een van de pijlers van ons beleggingsbeleid.