Financieel vooruitdenken: de voordelen van schenken bij leven

Door Thomas van der Lee op 9 april 2024, leestijd: 5 minuten

Misschien denk je er al af en toe over na: hoe kan ik, nu ik nog leef, mijn (klein)kinderen financieel het beste ondersteunen? Hoewel ze uiteindelijk waarschijnlijk van je zullen erven, kan dat nog vele jaren duren. Gelukkig zijn er genoeg mogelijkheden om je kinderen bij leven financieel te ondersteunen, waarbij je zelf de regie hebt.

In het kort:
  • Schenken bij leven biedt (belasting)voordelen door vermogen over te dragen aan kinderen of kleinkinderen. Zo kan de erfbelasting worden verminderd en kunnen vrijstellingen worden geoptimaliseerd;
  • Het stelt je ook in staat om als ouder of grootouder betrokken te zijn bij het gebruik van het ontvangen vermogen, waardoor je de financiële positie van de ontvanger kan verbeteren en hun wensen kan helpen realiseren;
  • Voor ondernemers biedt schenken bij leven fiscale voordelen, zoals de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR), waardoor belastingvrije schenking van winstreserves mogelijk is en een aanzienlijke besparing op erf- en schenkbelasting kan worden bereikt.

Door op tijd aan vermogensoverheveling naar de (klein)kinderen te beginnen en dit proces goed in te richten, draag je op een slimme en verantwoorde wijze vermogen over en kun je ook nog eens erfbelasting besparen. We delen daarom enkele voordelen wat betreft het schenken bij leven.

1. Vermindering van (erf)belasting

Eén van de meest voor de hand liggende voordelen van schenken bij leven is het verminderen van de erfbelasting. Door tijdens het leven al vermogen over te dragen aan je kinderen of kleinkinderen, kunnen zij profiteren van vrijstellingen en tarieven die hoogstwaarschijnlijk gunstiger zijn dan die bij erven. Op deze manier kunnen zowel jijzelf als de ontvanger belasting besparen.

Tarieven erfbelasting en schenkbelasting 2025

Relatie Tot €154.349 Vanaf €154.349
Partner 10% 20%
Kind (of pleegkind) 10% 20%
Kleinkind 18% 36%
Overig (waaronder een ouder, broer of zus) 30% 40%

De jaarlijkse vrijstelling van de schenkbelasting voor kinderen bedraagt €6.713 (2025) en voor kleinkinderen €2.690. Daarnaast geldt er, onder voorwaarden, voor kinderen tussen de 18 en 40 jaar de eenmalig verhoogde vrijstelling van €32.195, of mag er €67.064 belastingvrij geschonken worden voor een dure studie.

Door jaarlijks een bedrag te schenken, en op deze manier al bij leven een bedrag over te hevelen naar de (klein)kinderen, verminder je voor jezelf ook de te betalen vermogensrendementsheffing. Laten we dit duidelijk maken met een voorbeeld.

Een voorbeeld van schenken bij leven:

Stel dat je een vermogen van €500.000 beschikbaar hebt om over te hevelen naar volgende generaties, en wilt dat dit bedrag bij leven overgaat naar je 3 kinderen en 6 kleinkinderen, waarbij alles evenredig verdeeld wordt. De eenmalige vrijstelling nemen we voor het gemak niet mee. Daarnaast gaan we ervan uit dat de vrijstellingen de komende jaren hetzelfde blijven.

  • Er mag jaarlijks (3 x €6.713) + (6 x €2.690) = €36.333 belastingvrij geschonken worden.
  • Doe je deze schenking op jaarbasis, dan kun je in 14 jaar het gehele bedrag belastingvrij naar je (klein)kinderen overhevelen zonder dat er belasting betaalt moet worden over de schenking.
  • Elk kind ontvangt op deze manier (€6.713 x 14) = €93.982 en elk kleinkind (€2.658 x 14) = €37.660 belastingvrij.

Kies je ervoor om op het moment van overlijden het vermogen naar de kinderen te laten gaan, dan krijg je te maken met erfbelasting. Voor kinderen en kleinkinderen geldt er een vrijstelling van €25.490 (2025). Voor het bedrag boven die grens, betalen kinderen 10% erfbelasting en kleinkinderen 18% erfbelasting.

Wanneer je dezelfde bedragen naar de (klein)kinderen wilt laten stromen, dan betaalt ieder kind (€93.982 – €25.490) x 10% = €6.849,20 en ieder kleinkind (€37.660 – €25.490) x 18% = €2.190,60 belasting.

Tel je deze bedragen bij elkaar op, dan kom je uit op €33.691,20 aan belasting dat betaald moet worden. Afgerond ontvangt de Belastingdienst dan 6,73% van het vermogen. En of je dat wilt, is iets om goed over na te denken.

Daarnaast verminder je voor jezelf de te betalen vermogensrendementsheffing door te blijven schenken. Over het beschikbare bedrag van €500.000 betaal je anno 2025 €2.292 vermogensrendementsheffing op jaarbasis. Schenk je jaarlijks €37.660 dan zal dat bedrag aanzienlijk slinken.

2. Zelf meegenieten van wat er met het vermogen gedaan wordt

Een tweede, minder fiscaal (maar wel belangrijk!) voordeel is dat je zelf kunt meegenieten van wat je kinderen of kleinkinderen met het ontvangen bedrag doen. Het geeft voldoening om te zien hoe dankbaar het kind of kleinkind is met de schenking. Bovendien verbetert het hun financiële positie en kun je hun wensen en dromen helpen uitkomen: een rijbewijs gevolgd door een eerste auto, het avontuur van een wereldreis of een eerste aanbetaling voor een nieuw huis. Met het ontvangen bedrag krijgen ze een voorsprong waar je als (groot)ouder van kunt meegenieten.

Een bijkomend voordeel van schenken bij leven is dat je je (klein)kind kunt begeleiden bij het beheer van een groter vermogen. Verantwoord omgaan met vermogen vergt namelijk kennis en vaardigheden. En wat is in zo’n geval waardevoller dan dat je je eigen ervaring kunt delen?

3. Je hoeft geen beleggingen en/of vastgoed te verkopen en kunt toch al schenken

Mocht je willen schenken bij leven, maar een (groot) deel van je vermogen zit in aandelen en/of vastgoed, dan kun je ervoor kiezen om per notariële akte (schenken op papier) te schenken. Bij deze vorm van schenken stel je de uitbetaling van de schenking uit, maar je maakt wel afspraken over de schenking. Het kind ontvangt de schenking niet direct, maar ‘leent’ het geld terug aan jou. Over deze lening maak je ook afspraken. Als (groot)ouder behoud je de controle over het geld, maar op papier heb je een schuld waarover je jaarlijks 6% rente aan je (klein)kind betaalt.

Het grote voordeel van schenken op papier is dat je als (groot)ouder kunt schenken en toch de controle behoudt over het geschonken bedrag. Let er wel op dat dit altijd via een notaris geregeld moet worden.

4. Verlagen eigen bijdrage zorginstelling

Kom je gedurende je leven in een zorginstelling terecht? Dan wordt je gemiddelde inkomen en vermogen van de afgelopen twee jaar geanalyseerd om te bepalen hoeveel je moet bijdragen. Hoe hoger je vermogen is, hoe meer je zelf moet bijdragen aan je verblijf. Dit bedrag kan oplopen tot €2.954,40 per maand (2025). Een lager vermogen resulteert in een lagere eigen bijdrage. Door (een groot deel van) je vermogen tijdens je leven over te dragen aan je (klein)kinderen, verlaag je de eigen bijdrage die vereist is voor de zorginstelling.

Het is echter belangrijk op te merken dat de overheid kijkt naar je vermogen van twee jaar geleden op het moment van opname in een zorginstelling. Daarom is het essentieel om ruim van tevoren te schenken als je de eigen bijdrage zo laag mogelijk wilt houden.

5. Ondernemers kunnen profiteren van de gunstige bedrijfsopvolgingsregeling (BOR)

Voor ondernemers kan het slim zijn om hun bedrijf al te schenken aan hun kinderen terwijl ze nog leven. De winst die daarna wordt gemaakt, gaat dan rechtstreeks naar de kinderen, zonder dat er belasting over hoeft te worden geheven.

Dit wordt mogelijk gemaakt door de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR). De BOR kan van toepassing zijn bij het erven of schenken van de onderneming. Onder de BOR kan een vrijstelling gelden voor de Successiewet, waardoor er kort gezegd geen of minder schenk- of erfbelasting verschuldigd is. Het overdragen van de onderneming aan de kinderen terwijl je zelf nog leeft, kan zodoende fiscaal voordelig zijn.

Er zijn namelijk twee belangrijke voordelen:

  • Minder schenkbelasting en minder inkomstenbelasting. Winstreserves en stille reserves kunnen belastingvrij worden geschonken, waardoor de belastingheffing wordt uitgesteld tot de volgende generatie.
  • Een aanzienlijke besparing op erf- en schenkbelasting. Een groot deel van het vermogen is vrijgesteld, terwijl het overschot wordt belast tegen een vast percentage volgens de wet.

Let er wel op dat ook hier wat haken en ogen aan zitten. Zo gelden de vrijstellingen alleen voor ondernemingsvermogen en niet voor beleggingsvermogen, moet het kind minstens 5 jaar eigenaar van de onderneming blijven, moet het kind minimaal 3 jaar voor de onderneming werken (al mag dit al één uur per maand zijn) en bezit je zelf de onderneming minimaal vijf jaar.

Disclaimer:

Bij Semmie geven we geen financieel en fiscaal advies, enkel tips om meer te leren over de voordelen van schenken bij leven. We hebben bovenstaande tekst en berekeningen met grote zorg samengesteld, maar desondanks kunnen er geen rechten aan worden ontleend.

Voor advies rondom jouw specifieke situatie, is het altijd goed om contact op te nemen met een financieel adviseur, belastingadviseur of accountant.