Trending

Semmie’s vooruitblik op beleggingsjaar 2023

Door Koen Kersten op 13 januari 2023 - leestijd: 8 min
Trending

Veel beleggers zullen blij zijn dat beursjaar 2022 achter hen ligt. Het bleek een uiterst uitdagend beleggingsjaar te zijn, dat gekenmerkt werd door hoge inflatie, oorlog en stijgende rentes. Maar wat gaat 2023 ons brengen?


In het kort:

  • 2022 werd gekenmerkt door hoge inflatie, oorlog en stijgende rentes. Dit zorgde voor veel onzekerheid op de beurzen.
  • Van deze ontwikkelingen zijn we in 2023 nog niet af, maar we raken wel gewend aan de nieuwe situatie.
  • Wij verwachten dat ook beursjaar 2023 beweeglijke koersen gaat opleveren, waarbij beleggen voor de lange termijn naar verwachting het meest blijft lonen.


We zijn inmiddels gewend geraakt aan de hoge inflatie, oorlog en stijgende rentes. Maar deze beursbepalende factoren liggen nog lang niet achter ons. Daardoor is de kans groot dat we, net als in 2022, ook in 2023 flinke koersbewegingen gaan zien.


2022 was het jaar van de omslag

Jarenlang ging het beleggers voor de wind. Centrale banken ondersteunden de economieën door de ‘geldpers aan te zetten’ en obligaties op te kopen. Daarnaast waren de rentes historisch laag. Dit zorgde voor gunstige leenvoorwaarden voor bedrijven. Deze konden hierdoor flink groeien en winst maken, en dat deed logischerwijs de aandelenkoersen goed.

De keerzijde hiervan was dat de rentes op obligaties lange tijd zeer laag waren: deze leverden daarom weinig op. Om rendement te behalen, kozen beleggers voor de risicovollere beleggingsproducten, zoals aandelen.

In 2022 sloeg het beleggingsklimaat om. De hoge inflatie zette centrale banken ertoe aan om op de economische rem te trappen: rentes werden in hoog tempo verhoogd en opkoopprogramma’s werden versneld afgebouwd. Als gevolg hiervan daalden de aandelenkoersen. De winstgevendheid van bedrijven kwam namelijk onder druk te staan. Ook de obligatiekoersen daalden: nieuw uitgegeven obligaties zijn aantrekkelijker voor beleggers, omdat deze een hogere rente geven.

Inmiddels zijn de beurzen tot rust gekomen. De aanvankelijke onzekerheid heeft plaatsgemaakt voor realisme: met de hoge rentes en inflatie en de oorlog in Oekraïne zullen we ook in 2023 moeten leven.

Maar er zijn meer thema’s die het beleggingsjaar gaan bepalen. In Semmie’s vooruitblik op beleggingsjaar 2023 behandelen we 5 hoofdthema’s die naar onze mening een grote rol gaan spelen bij hoe de beurzen zich dit jaar gaan ontwikkelen.


1. Het rentebeleid van centrale banken

Centrale banken staan in steeds grotere mate in de schijnwerpers door het beleid wat zij voeren. Het massaal opkopen van schulden en het verlagen van de rentes hebben ervoor gezorgd dat de financiële markten steeds meer rekening gingen houden met het beleid dat centrale banken voerden.

Van het verruimende beleid van centrale banken is in 2022 afscheid genomen en 2023 zal draaien om verkrapping: de geldkraan gaat dicht. De vraag is hoever de centrale banken met hun huidige beleid willen gaan. Het huidige beleid, waarin rentes flink worden verhoogd en minder obligaties worden opgekocht, zorgt voor een flinke afremming van de economie. Centrale banken vinden deze economische schade echter acceptabel, omdat het belangrijk is dat de inflatie (snel) daalt.


Centrale banken hebben in korte tijd de rente flink verhoogd


Economieën zullen daarom op de korte termijn even door de zure appel heen moeten bijten, om op de lange termijn een hogere economische groei te kunnen realiseren. Maar ook dat zal niet zonder slag of stoot gaan. Geld kan niet meer zo makkelijk geleend worden en de snelheid en agressiviteit van de renteverhogingen vormen daarbij een gevaar voor de economische groei.

Het helpt namelijk niet dat de centrale banken er een hele lange tijd van uit zijn gegaan dat de hoge inflatie ‘tijdelijk’ zou zijn. Vanaf dat moment liepen ze al achter de feiten aan. Door het vertraagde handelen is het een reëel gevaar dat centrale banken dit jaar (te) lang de rente blijven verhogen en daarmee de economieën (te) veel schade toebrengen. Dit kan weer een negatieve uitwerking hebben op de economie en de beurzen. Als centrale banken echter verrassen en de rentes laten dalen, dan maakt dat de weg vrij voor koersstijgingen.


2. De blijvend hoge inflatie

Het rentebeleid van centrale banken hangt samen met de inflatieontwikkeling. Waar de inflatie in 2022 naar recordhoogtes steeg, geven de meest recente inflatiecijfers aan dat de inflatie weer aan het dalen is. Dat is een positieve ontwikkeling, maar de gevolgen van de hoge inflatie zullen nog langere tijd voelbaar zijn. Ook is het niet reëel dat we dit jaar een inflatieniveau van 2%, waar centrale banken met hun beleid naar streven, halen.


Inflatieontwikkeling Nederland in de periode 2017 – 2022


De belangrijkste reden dat de inflatie begin 2023 aan een daling is begonnen, is dat de energieprijzen in korte tijd flink zijn gedaald. De relatief zachte winter heeft de vraag naar gas flink laten afnemen.

Echter zijn er uitdagingen die ervoor zorgen dat de inflatie voor lange tijd structureel hoog blijft. Allereerst is er de demografische ontwikkeling. Wereldwijd hebben landen te maken met vergrijzing. Het aantal gepensioneerden blijft toenemen, en het tekort aan gekwalificeerde werknemers is al groot. Dit legt extra druk op economieën. Krapte op de arbeidsmarkt doet de lonen stijgen, waardoor ook de kosten voor bedrijven meestijgen. Dit zal ervoor zorgen dat de inflatie toeneemt.

Een tweede uitdaging is de herinrichting van supply chains. Bedrijven hebben ten tijde van de coronacrisis ervaren dat hun supply chains kwetsbaar zijn. Lockdowns in China en containertekorten zorgden ervoor dat het zeer lastig werd om producten uit het buitenland te importeren. Een groeiend aantal bedrijven onderzoekt nu dan ook of het mogelijk is om een deel van hun productie te verplaatsen naar regio’s die dichter bij huis liggen. Door deze aanpassing zullen de kosten stijgen en deze zullen hoogstwaarschijnlijk doorberekend worden aan de consument.

Door de zachte winter, en omdat gasvoorraden halverwege 2022 flink aangevuld zijn, zijn de energieprijzen eind 2022 behoorlijk gedaald. Maar doordat Rusland in 2023 geen gas meer levert aan Europa gaat er een flink gat vallen in onze energietoevoer. Het afnemende aanbod zal hoogstwaarschijnlijk leiden tot stijgende prijzen. Vanaf maart 2023, als de voorraden weer aangevuld gaan worden, wordt het dan ook spannend. Europa gaat concurreren met Aziatische landen voor gas, waarbij de hoogste bieder ‘wint’.

Op de lange termijn zal de energietransitie naar duurzame energiebronnen de prijzen drukken, maar dit gaat nog een aantal jaren duren. Met name Europa zet volledig in op deze transitie. Ook dit brengt weer extra kosten met zich mee: de infrastructuur zal voor een groot deel gewijzigd moeten worden.

De vraag is of centrale banken rekening (kunnen) houden met al deze ontwikkelingen. Het huidige verkrappende beleid lijkt er op te wijzen dat ze er alles aan doen om het inflatiedoel van 2% in zicht te krijgen. Maar gaat dit uiteindelijk niet te veel economische groei kosten?


3. Hoe hevig wordt de recessie?

Het lijkt erop dat er een wonder moet gebeuren wil de wereld niet in een recessie terechtkomen. Bij een recessie krimpt de economie minstens twee kwartalen op een rij. Hiervoor wordt gekeken naar het bruto binnenlands product (bbp). Dat is het totaal van alle goederen en diensten die in een land in een bepaalde tijd worden geproduceerd.

Tegenvallende economische groei in China en de hoge inflatie in Westerse landen zorgen ervoor dat economieën onder druk staan en hoogstwaarschijnlijk ook nog wel even onder druk blijven staan. Veel economen hebben dan ook hun economische voorspellingen voor 2023 in de loop van 2022 naar beneden bijgesteld.

Nu is het de vraag hoe hevig de recessie gaat worden. De hoge inflatie, de dure energie en het afnemende consumentenvertrouwen geven economische tegenwind. Dat zagen we in de loop van 2022 gebeuren. Maar consumenten hebben nog wel genoeg ‘vet op de botten’: nog nooit hadden we zoveel spaargeld. Tijdens de coronacrisis is er enorm veel geld opgepot, dus geld kan er nog uitgegeven worden.

Ook doet de arbeidsmarkt het nog goed. Er is nog steeds krapte op de arbeidsmarkt en de vraag naar nieuw personeel blijft aanhouden. Daarnaast hebben overheden zich opgeworpen als steunpilaar. Met energieplafonds proberen ze inwoners te beschermen tegen de negatieve gevolgen van de flink gestegen energieprijzen. Al deze ontwikkelingen hebben ervoor gezorgd dat consumenten tot nu toe goed om kunnen gaan met de hoge inflatie en de gestegen prijzen. En de consument draagt uiteindelijk voor zo’n 70% bij aan het bbp. Een financieel gezonde consument die geld uitgeeft is dus heel belangrijk voor de economie.

Onze verwachting is dat de recessie in de Verenigde Staten zal meevallen, als die er al komt. De Amerikaanse economie draait namelijk een stuk beter dan die van Europa, en Amerikaanse bedrijven zijn goed in staat eventuele economische klappen op te vangen. En anders schuwen ze het nemen van flinke maatregelen niet. Zo hebben Amerikaanse techbedrijven al laten zien dat ze er geen problemen mee hebben om een groot aantal werknemers te laten gaan als kosten gedrukt moeten worden.


Economische groei en de verwachting voor 2023

Regio 2021 2022 2023 (verwacht)
Wereldwijd 6% 3,2% 1,6%
Verenigde Staten 5,7% 1,6% 1%
Eurozone 5,2% 3,1% 0,2%
Verenigd Koninkrijk 7,4% 4,2% -1,3%
China 8,1% 2,8% 4,3%
Rusland 4,7% -3,4% -2,3%


Voor zowel het Eurogebied als voor het Verenigd Koninkrijk zijn de economische prognoses minder positief. Vooral het afnemende consumentenvertrouwen is hier debet aan. Als consumenten de hand op de knip houden, omdat ze het gevoel hebben dat ze het geld later nog nodig gaan hebben, gaat dit de economieën schaden.

De economische ontwikkeling in 2023 hangt dus samen met beleving. Die is nu nog negatief, maar productie-indicatoren tonen al wel lichtpuntjes. Industrie- en inkoopmanagers, die van dichtbij ervaren hoe de markten zich ontwikkelen, zijn al voorzichtig positief voor 2023. Als die positiviteit doorsijpelt naar de consument, kan ook een recessie in Europa meevallen.


4. Het (economisch) herstel van China

China heeft een uiterst uitdagend jaar achter de rug. Zowel maatschappelijk als op de beurs. De MSCI China Index, een index die de belangrijkste aandelen in China volgt, kent al twee jaar op rij een rendementsverlies van meer dan 20%.


Ontwikkeling MSCI China index januari 2021 – december 2022


Deze daling is vooral te danken aan het fameuze Chinese zero-covid beleid, de problemen op de vastgoedmarkt en de antikapitalistische houding van de regering die buitenlandse investeerders afschrikt. Al deze problemen zijn nog niet verdwenen in het begin van 2023. Maar het zero-covid beleid wordt langzaam losgelaten en de vastgoedmarkt krijgt waarschijnlijk steun van overheden.

Deze ontwikkelingen moeten met name in het tweede deel van 2023 zorgen voor economische groei. Waar we in het Westen de grote herstelvraag hebben gezien na het loslaten van de coronarestricties, moet dit in China dan ook nog gebeuren.

Echter is het vertrouwen van de buitenlandse belegger in China nog ver te zoeken. China heeft in het verleden niet geschuwd om sterk op te treden in onder andere de tech- en de commerciële educatieve sector, als de ontwikkelingen in deze sectoren de leiding in Beijing niet aanstaan.

(Buitenlandse) investeerders zijn echter gebaat bij rust. Wanneer er een betere investeringsbasis komt, gesteund door een mooie economische groei, kan China dé economische verrassing worden van 2023. Daarbij zorgt een aantrekkende economie in China ook voor bedrijvigheid in de rest van de wereld, aangezien China zich inmiddels heeft opgewerkt tot de tweede economie ter wereld. Een belangrijke kanttekening hierbij is wel dat de risico’s – met name door het antikapitalistische beleid van de afgelopen jaren – ook groter zijn dan wanneer je zou beleggen in ontwikkelde markten.


5. Geopolitieke spanningen

In 2022 liepen de geopolitieke spanningen wereldwijd hoog op. Met haar inval in Oekraïne heeft Rusland wereldwijd een schok veroorzaakt. Taiwan vreest een soortgelijke inval van China, er zijn conflicten in het Midden-Oosten en daarnaast sudderde de Chinees-Amerikaanse handelsoorlog ook nog door.

Geopolitieke spanningen kunnen leiden tot sancties, protectionistische maatregelen, oorlogen en zelfs terroristische aanslagen. En daarnaast ingrijpende economische gevolgen hebben. Zo doen veel landen als gevolg grote investeringen in hun defensieapparaat. Daar moet budget voor vrijgemaakt worden en dat legt dan weer mogelijk extra druk op de schuldenlasten.

Maar dat is niet het enige gevolg. Geopolitieke spanningen zorgen ook voor onrust op de financiële markten en dat prijzen stijgen. Na de inval van Rusland in Oekraïne schoten de grondstofprijzen en ook de voedselprijzen omhoog. Westerse landen kunnen daar nog op anticiperen, maar voor opkomende markten wordt dit lastiger. En hoge voedselprijzen leiden daar weer sneller tot politieke instabiliteit.

Ook in 2023 lijken de geopolitieke spanningen een belangrijke rol te spelen. Zo is de oorlog in Oekraïne nog niet voorbij en is de handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten ook nog steeds van kracht. Geopolitieke spanningen kunnen onverwachts snel oplopen met grote gevolgen. En de onzekerheid die dat met zich meebrengt doet beurskoersen niet goed.


Beleggingsjaar 2023: beleggen in het jaar van normalisatie en gewenning

Voor veel beleggers werd 2022 een verloren jaar. Niet alleen daalden de beurskoersen flink, ook de eigen portemonnee werd geraakt door de hoge inflatie. Daardoor werd er minder ingelegd of werd er gekozen om helemaal te stoppen met beleggen.

De onzekerheid die in 2022 opkwam, geven we in 2023 een plek, en daardoor zien we 2023 als jaar van normalisatie en gewenning. Want inmiddels zijn we gewend geraakt aan een situatie van onzekerheid, hoge inflatie, stijgende rentes en een eventuele recessie. Veel negatief nieuws is daarbij al ingeprijsd in de beurskoersen. Dat komt omdat beleggers vooruitkijken en daar naar handelen. Nu de risico’s bekend zijn, kan daar ook al op ingespeeld worden.

Daarbij ontstaan er ook dit jaar weer kansen. Door de energiecrisis zijn overheden, bedrijven en consumenten zich steeds bewuster geworden van een duurzame inrichting van het dagelijks leven. In de aankomende jaren worden hier dan ook forse investeringen in gedaan, met name door de overheid. Daarnaast zijn obligaties weer genormaliseerd en krijgen deze potentieel weer een aantrekkelijkere positie in de portefeuille.

Maar de grootste kans biedt naar verwachting de dalende inflatie. Als deze daling doorzet en ook normaliseert tot de gewenste niveaus, dan kunnen centrale banken hun voet van de economische rem afhalen. Een aantrekkende economie zorgt daarbij voor een goed beursklimaat.

Door alle uitdagingen en kansen verwachten we ook in 2023 weer veel bewegingen in de koersen. Een (flinke) koersdaling kan dus afgewisseld worden met een (flinke) koersstijging. Daarom is het ook in 2023 belangrijk om je niet te laten leiden door de ontwikkelingen op de korte termijn. Beleggen doe je nog altijd voor de langere termijn, want dat geeft historisch gezien het beste resultaat.

De MSCI World Index, een index die gebruikt wordt om de ontwikkeling van de wereldwijde aandelenmarkten te meten, toont dat aan.


Ontwikkeling MSCI World index 1992 – 2022


Natuurlijk bieden in het verleden behaalde resultaten nooit garantie voor de toekomst. Maar deze ontwikkeling geeft wel vertrouwen dat markten goed kunnen herstellen. Of dat in 2023 al is, weten we natuurlijk pas over een jaar.

Koen Kersten
Koen Kersten

Analyst Asset Management

Alle blogs van Koen Kersten

Koen dompelt zich graag helemaal onder in de wereld van beleggen. Als analist schrijft hij voor Semmie over de marktontwikkelingen. Maar het liefste is hij bezig met het optimaliseren van onze modelportefeuilles.

S

Beleggen met Semmie

Wij beleggen voor jou. Met helder inzicht in onze beleggingskeuzes, één duidelijke fee en eerlijk rendement.

Hoe werkt het