Waarom praten we eigenlijk niet over geld?

Wanneer heb jij voor het laatst aan iemand verteld hoeveel je verdient, hoeveel er op je spaarrekening staat en wat je precies aan vaste lasten betaalt? Misschien bekruipt het ongemak je alleen al als je denkt aan het beantwoorden van deze vragen. Het voelt alsof je je grootste geheimen prijsgeeft. Maar waarom is dat eigenlijk zo?

Praten over geld doe je niet. En als je het toch doet, voelt het vaak onwijs ongemakkelijk. Wanneer je daarover na gaat denken, is dat best gek: we krijgen er immers allemaal mee te maken. Bovendien kleven er juist ook voordelen aan als we allemaal wat openlijker over geld zouden praten.

Hoe komt het dan toch dat we het liefst aan niemand vertellen hoe we er financieel gezien voorstaan? We gaan op onderzoek uit.

Met niemand over geld praten – zelfs onze partner niet

Allereerst: je bent niet de enige die niet openlijk over je salaris, beleggingen en uitgaven vertelt. Maar 33% van de ondervraagden tussen de 20 en 75 jaar praat met vrienden en familie over geldzaken bij twijfels en zorgen, blijkt uit een enquête van Rabobank onder ruim 2.700 mensen. En dan hebben we het dus niet over een boekje opendoen aan vage bekenden, maar over de mensen die je door en door kennen en bij wie je normaal gesproken je hart lucht.

Met wie bespreken we onze geldzaken?

Acties.nl kwam er tijdens een online enquête achter dat we zelfs naar onze partner niet helemaal open zijn op dit gebied. Onder ruim 1.000 Nederlandse respondenten bleek dat één op de 3 niet weet wat hun partner verdient.

Waarom er een taboe op geld ligt

Waar komt het taboe om over geld te praten vandaan? Om de oorzaak te achterhalen, moeten we ver terug de tijd in. Aan Max Vandaag vertelde financieel psycholoog Anne Abbenes dat het hebben van schulden zo’n grote zonde was in de tijd van de Grieken en Romeinen, dat een gezin met schulden werd gedwongen tot slavernij. Vaak werd de wanbetaler en/of zijn kinderen als slaaf verkocht, om met het geld de schuldeiser terug te betalen. In andere gevallen werd het gezin met schulden slaaf van de schuldeiser zelf.

In de tijd van Karel V was het zelfs een misdaad om schulden te hebben. Kon je je rekeningen niet meer betalen? Dan kreeg je de ergste straf mogelijk: de doodstraf.

Het is niets in vergelijking met de doodstraf, maar je wordt natuurlijk nog steeds afgestraft als je financieel niet meer de eindjes aan elkaar kan knopen. Als je tegenwoordig de rekeningen niet meer kan betalen, moet je een boete betalen. Dit brengt je eigenlijk alleen maar verder in de problemen.

Er speelt nog meer

Toch speelt er nog meer. Zelfs als je gewoon prima of zelfs heel goed kan rondkomen, is het onbeschoft om over geld te praten. Veel van ons groeien op met de boodschap dat geld nou eenmaal geen onderwerp is waar je over praat.

Dat heeft een aantal redenen, waaronder de vele vooroordelen die we hebben over geld en rijke mensen. Wanneer je veel geld hebt, zal je dat wel over de ruggen van anderen hebben verdiend, bijvoorbeeld. Ook die vooroordelen zijn diepgeworteld: ze stammen af uit de tijd dat de rijken hun geld inderdaad op deze manier verdienden.

Het is bovendien heel normaal om jezelf te vergelijken als je het wel over geld en concrete cijfers hebt. Dat is het gevolg van evolutie: onze voorouders vergeleken zichzelf constant met anderen om te kijken waar ze stonden in de groep en of ze actie moesten ondernemen om hun prestaties of positie te verbeteren. Het was de enige manier om te overleven.

Het vergelijken is ook meteen een andere reden waarom we niet over geld praten: om anderen óf jezelf niet in verlegenheid te brengen. Omdat we in een kapitalistische wereld leven waar meer geld vaak als succesvoller wordt gezien, is het pijnlijk om erachter te komen dat je minder verdient en minder spaargeld hebt dan iemand anders.

Waarom het juist wel slim is om te praten over geld

Het taboe rondom geld is dus complex en zit bovendien diepgeworteld in onze cultuur. Toch is het zonde dat we niet openlijk over geld praten. Omdat in veel gezinnen weinig over geld wordt gepraat en je bovendien op school geen lessen personal finance krijgt, zou iedereen er financieel fitter van worden als we het niet allemaal in ons eentje zouden hoeven uitvogelen.

Dit zijn een aantal voordelen als je er wel voor kiest om over geld te praten.

1. Het helpt je beter met geld om te gaan

Doordat geld een taboe is en we er geen les op school over krijgen, hebben we geen idee hoe groot een financiële buffer hoort te zijn en welk bedrag ‘normaal’ is om uit te geven.

Met vrienden en familie praten over dit onderwerp, zorgt er daarom voor dat je beter met geld kan omgaan. Zo kan het bijvoorbeeld enorm fijn zijn om te weten wat een vriend elke maand kwijt is bij het bepalen van je eigen budget. Of helpt de ervaring van een goede vriendin op de beurs ervoor dat jij ook durft te beleggen.

Als je open over geld praat, kan je bovendien leren van elkaars fouten. En omdat sparen voor later een stuk lastiger is dan geld uitgeven, kunnen jullie elkaar ook helpen met het behalen van jullie financiële doelen.

2. Het helpt je een hoger salaris te onderhandelen

Omdat we niet praten over wat we verdienen, hebben we vaak ook geen idee wat een juist salaris is voor onze kennis en ervaring. Praten over salarissen helpt je uit te vogelen hoeveel je hoort te verdienen en bovendien om met meer zelfvertrouwen het salaris te onderhandelen.

Zeker vrouwen hebben hier veel aan, omdat ze anno 2022 nog steeds minder verdienen dan mannen. Natuurlijk is dit een complex probleem en kan dit niet alleen maar opgelost worden met meer transparantie, maar het zou zeker helpen om de loonkloof te verkleinen als we allemaal wat meer open zouden zijn op dit vlak.

3. Het helpt conflicten voorkomen

Iedereen heeft een eigen manier van met geld omgaan. En hier met je partner openlijk over praten, helpt latere ruzies voorkomen. Ook bij vriendschappen is het beter voor de relatie als je meer inzicht hebt in elkaars financiële situatie. Als je weet dat een vriend krap bij kas zit of een groot financieel doel heeft, snap je opeens waarom hij nooit mee wil naar het terras.

4. Het helpt je beter in je vel te zitten

Dan hebben we het nog niet eens gehad over de impact op je mentale gezondheid. Want we hoeven je vast niet uit te leggen dat al je geldzorgen voor jezelf houden en opkroppen niet geweldig is voor je algehele stressniveau.

Doordat je bovendien niet alleen maar de highlights ziet van het leven van mensen (die mooie nieuwe auto voor de deur of al die etentjes op Instagram), maar hoort dat iedereen weleens worstelt met geld, helpt het je ook om lekkerder in je vel te zitten.

3 tips om meer over geld te praten

Je hoeft na dit artikel echt niet meteen tegen Jan en Alleman te vertellen hoe jij er financieel voorstaat. Toch snap je nu hopelijk waarom het goed is om het er met je partner, vrienden en familie over te hebben – zeker als je je zorgen maakt.

Maar praten over geld is natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. We delen als afsluiting 3 tips.

Begin klein

Daarmee bedoelen we dat je het niet meteen aan de hele wereld hoeft te vertellen, maar ook dat je er niet meteen je hele kasboek bij hoeft te pakken als je het gesprek aangaat. Begin klein door het er met een goede vriend(in) of je partner (mocht je dat nog niet doen) over te hebben. De hoge energie- en supermarktprijzen zijn bijvoorbeeld een goede aanleiding om eens het gesprek over geld aan te gaan.

Praat erover met respect

Er zit natuurlijk een verschil tussen simpelweg nieuwsgierig zijn wat je vrienden en familieleden sparen en verdienen (en daar stiekem of niet zo stiekem een oordeel over hebben) of de informatie serieus gebruiken om te kijken naar je eigen financiële situatie.

Check dus eerst je eigen motivatie voordat je iemand vraagt naar hoe ze er financieel voor staan. Wees vervolgens respectvol tijdens de rest van het gesprek en probeer zonder oordeel te luisteren. Je wil immers dat de ander dit ook bij jou doet.

Tip: begin je zinnen niet met beschuldigingen als ‘Je zou dit of dat moeten...’ Begin in plaats daarvan met: ‘Ik denk’ of ‘Ik heb het gevoel dat’.

Wees eerst open over je eigen situatie

In plaats van iemand op de man af te vragen naar zijn financiële situatie en antwoorden te verwachten, werkt het veel beter als je eerst open bent over je eigen geldzaken. Geef bijvoorbeeld aan dat je je zorgen maakt of dat er een salarisonderhandeling aankomt, en doe een boekje open over je eigen financiën. Dan zal je zien dat het voor de ander ook een stuk makkelijker wordt om over geld te praten.