Na jarenlange discussie is de kogel eindelijk door de kerk: er komt een nieuw pensioenstelsel. Vanaf 1 juli 2023 gaat de manier waarop je pensioen opbouwt flink op de schop. En het is voor iedereen belangrijk om daarbij stil te staan: of je nu in loondienst werkt of als zzp’er aan de slag gaat, er verandert een hoop.
In het kort:
- Na jaren van discussie is de kogel door de kerk: vanaf 1 juli 2023 wordt het nieuwe pensioenstelsel ingevoerd;
- Deze invoering heeft voor iedereen gevolgen: de manier waarop je pensioen opbouwt verandert;
- Pensioenopbouw wordt individueler en afhankelijk van de economie situatie: gaat het goed met de beurzen dan mag je meer verwachten.
- Maar dit brengt ook onzekerheid met zich mee: want als het economisch tegenzit kan je minder pensioen dan verwacht krijgen.
Het pensioen: ondanks alle inspanningen vanuit de politiek en maatschappelijke organisaties blijft het voor velen een ver-van-je-bed show. Misschien geldt dat ook wel voor jouw. Want de kans is groot dat je pas over dertig of veertig jaar met pensioen gaat. Waarom zou je er dan nu al mee bezig zijn?
Na jarenlange discussie is de kogel door de kerk: er komt een nieuw pensioenstelsel. De manier van pensioen opbouwen zoals we het kenden gaat op de schop en er komt een heel nieuw stelsel voor in de plaats. Die veranderingen zijn voor iedereen belangrijk. Ook als je pas over dertig of veertig jaar met pensioen gaat. We zetten de belangrijkste veranderingen uiteen en delen hoe je het beste kunt omgaan met, en inspelen op, de veranderingen.
Eindelijk een akkoord
De regering, werkgevers en werknemers hebben lang onderhandeld over het nieuwe pensioenstelsel en bereikten in juni 2019 al overeenstemming over de hoofdlijnen. Aanvankelijk was het plan om op 1 januari 2023 het nieuwe pensioenstelsel in te laten gaan, maar door vertraging is de ingangsdatum verplaatst naar 1 juli 2023. De pensioenuitvoerders krijgen daarna nog 3,5 jaar de tijd (tot 1 januari 2027) om de zeer ingrijpende veranderingen door te voeren.
De huidige pensioenregeling bestaat uit je AOW en een aanvullend pensioen, dat je bij je werkgever opbouwt. De verdeling tussen de AOW en het aanvullende pensioen blijft in de toekomst in stand, maar het huidige stelsel gaat wel totaal op de schop.
Waarom gaat het huidige pensioenstelsel op de schop?
Het huidige pensioenstelsel is niet meer van deze tijd. De arbeidsmarkt is de afgelopen jaren drastisch veranderd: werknemers werken niet meer 40 jaar voor dezelfde baas, mensen nemen vaker een sabbatical en er zijn nog nooit zoveel zzp’ers geweest als dat nu het geval is.
Daarnaast konden de pensioenfondsen de pensioenen de laatste jaren niet of nauwelijks verhogen, ondanks dat de kosten voor levensonderhoud flink zijn gestegen. Dat had onder meer te maken met de buffers die de fondsen moesten aanhouden om tegenvallers op te vangen. Pensioenfondsen beleggen met name in aandelen en die risicovolle beleggingen kunnen op termijn waarde verliezen. In het nieuwe stelsel hoeven pensioenfondsen niet langer buffers aan te houden, waardoor de pensioenen sneller omhoog kunnen gaan.
De buffers van de fondsen worden momenteel nog bepaald door de zogeheten rekenrente. Met de rekenrente berekenen de fondsen hoeveel geld ze in kas moeten hebben om alle pensioenen in de toekomst uit te keren. Hoe lager die rente is, hoe meer geld pensioenfondsen in kas moeten hebben. De rekenrente is gekoppeld aan de rentetarieven op de financiële markten. De rentetarieven waren lange tijd zeer laag, waardoor ook de rekenrente op een heel laag peil stond. De pensioenfondsen profiteerden toen met hun miljardenbeleggingen aan de ene kant van de goede gang van zaken op de beurs, maar hadden aan de andere kant wel veel last van de huidige lage rente.
In het nieuwe pensioenstelsel wordt deze veelbesproken rekenrente afgeschaft: het maakt plaats voor iets wat ‘projectierendement’ wordt genoemd. Dit is een inschatting van het pensioen dat op de pensioendatum wordt verwacht. Een voordeel hiervan is dat pensioenen bij goede rendementen en als het economisch meezit eerder worden verhoogd. Het heeft ook een keerzijde: bij tegenvallende resultaten wordt er eerder gekort.
Momenteel weet je precies hoeveel je aan pensioenuitkering krijgt, als je de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. In het nieuwe stelsel is dat anders. Er wordt niet gesproken over een pensioenuitkering, maar over een pensioenverwachting. Het bovengenoemde projectierendement. Je pensioenfonds zal alleen nog voorzichtig voorspellen (de pensioenverwachting) wat je later krijgt. Een jaarlijks vaste pensioenopbouw is niet langer het uitgangspunt. Er wordt niets meer beloofd. Er komt dus meer onzekerheid over de hoogte van je pensioen.
Verschil tussen het oude en het nieuwe pensioenstelsel
| Huidig pensioenstelsel: | Nieuw pensioenstelsel: |
|
|
Wat gebeurt er met de AOW-leeftijd?
De vakbonden en werkgevers wilden een rem zetten op de verhoging van de AOW-leeftijd. Bij de onderhandelingen over het pensioenakkoord kregen ze het voor elkaar dat de AOW-leeftijd minder snel gaat stijgen dan eerder was voorzien.
Nu is de AOW-leeftijd 66 jaar en 7 maanden. Deze leeftijd komt in 2024 uit op 67 jaar. Er is nu afgesproken dat de koppeling tussen de AOW-leeftijd en de stijging van de levensverwachting in 2025 verandert. Een stijging van de levensverwachting zal minder invloed hebben op de stijging van de AOW-leeftijd. Eén jaar langer leven zal inhouden dat AOW acht maanden later ingaat. En niet één jaar zoals het geval was.
Ontwikkeling AOW-leeftijd in huidig én nieuw pensioenstelsel
Wat verandert er bij de beleggingen van de fondsen?
Pensioenfondsen zijn grote spelers op de beurs. Ze hebben miljarden gestoken in bijvoorbeeld aandelen. Ze krijgen nu de mogelijkheid om ‘slimmer’ te beleggen. Met de premie van jonge deelnemers mag volgens het nieuwe stelsel risicovoller worden belegd. Zij zitten namelijk nog ver van hun pensioen af en dan is er tijd genoeg om eventuele verliezen in te lopen. De inleg van oudere werknemers, die dicht bij hun pensioen zijn, wordt daarentegen in veiliger beleggingen gestopt. Het pensioengeld van jongeren gaat dus eerder naar techfondsen en dat van ouderen naar Unilever.
Daarnaast wordt er een zogeheten ‘solidariteitsreserve’ opgebouwd, die in slechte tijden kan worden aangesproken. Dit is een collectief potje, naast alle individuele potjes, dat onder meer door premies wordt gevuld. Mocht het de fondsen een tijdje niet voor de wind gaan, dan kan deze reserve worden benut.
Een interessant onderdeel van het nieuwe stelsel is dat je op je pensioendatum maximaal 10% van de pensioenwaarde mag opnemen. Met dit eenmalige bedrag kun je verschillende dingen doen: schulden aflossen (zoals een hypotheek), reizen, zorgvoorzieningen regelen, of je eigen woning verbouwen. Je mag zelf bepalen hoe je dit bedrag besteedt. Je moet wel goed in de gaten houden dat je niet te veel opneemt, waardoor je een te lage pensioenuitkering hebt.
Kun je nu eerder met pensioen?
Tussen 1975 en 2005 gingen veel oudere werknemers ‘met de VUT’. De Vervroegde uittreding (VUT) was een regeling die vervroegd stoppen met werken mogelijk maakte. Daarna werd dit fiscaal gezien veel minder aantrekkelijk. Een vroegpensioenregeling voor een bedrijf of sector is in het nieuwe stelsel (weer) mogelijk. Sinds 1 januari 2021 geldt een tijdelijke regeling om eerder met pensioen te gaan. Deze regeling biedt je de mogelijkheid om tot 3 jaar eerder te stoppen met werken voor mensen die uiterlijk 31 december 2028 de AOW-gerechtigde leeftijd bereiken.
Een ingrijpende verandering voor zzp’ers is dat er een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) komt. Zzp’ers moeten volgens het pensioenakkoord de mogelijkheid krijgen om zich aan te sluiten bij pensioenfondsen in hun branche. Volgens het akkoord wordt de concurrentie met werknemers in vaste dienst eerlijker, als zzp’ers zich verplicht moeten verzekeren. Het inhuren van zelfstandigen wordt namelijk duurder als zij de kosten van hun AOV aan hun opdrachtgevers doorberekenen. De kosten en risico’s van onverzekerden komen bovendien niet meer voor rekening van de samenleving. De verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering gaat op z’n vroegst in 2024 in.
Veel zzp’ers hebben momenteel geen pensioenregeling en last van een pensioengat. In het pensioenakkoord staat ook dat onderzocht moet worden hoe zzp’ers makkelijk voor hun pensioen kunnen sparen.
Zelf actie ondernemen voor je pensioen bij Semmie
Het nieuwe pensioenstelsel lijkt een gunstig effect te hebben op de hoogte van je uiteindelijke pensioen, maar er is een hoop onzekerheid. De pensioenen worden namelijk gelinkt aan de stand van de economie. Gaat het goed met de economie, dan stijgen de rendementen en worden de pensioen eerder verhoogd, maar bij tegenvallende resultaten wordt er eerder gekort.
Wil je jezelf indekken tegen die onzekerheid, dan is het slim om zelf actief actie te ondernemen voor je pensioen. Je kunt er natuurlijk voor kiezen om een beleggingsrekening te openen. Zo stel je jezelf in staat om een (extra) potje voor je pensioen op te bouwen.
Ook kun je ervoor kiezen om een lijfrenterekening te openen bij Semmie. Sinds vorig jaar kun je namelijk slim extra pensioen opbouwen én meteen profiteren van belastingvoordelen. Dit kun je ook doen als je bijvoorbeeld bij je huidige werkgever te weinig pensioen opbouwt.
Je opent een lijfrenterekening gemakkelijk in de app of via mijn.semmie.nl. Log in, kies ervoor om een nieuwe rekening te openen en selecteer bij het type rekening ‘Lijfrente’. Door een lijfrenterekening te openen bouw je fiscaal vriendelijk extra pensioen op: je profiteert namelijk van belastingvoordelen.
