De rentes zijn de afgelopen maanden flink gestegen, en de verwachting is dat dit nog wel even zal doorzetten. Centrale banken blijven hun belangrijkste rentetarieven namelijk verhogen en de gevolgen sijpelen overal door: in de spaarrentes, hypotheekrentes, pensioenen, maar ook op de beurs.
In het kort:
- Spaarrentes stijgen nu centrale banken hun rentes hebben verhoogd, maar nog niet in de mate dat ze zouden kunnen doen. Het zijn vooral de grootbanken die profiteren;
- Voor huizenkopers die een hypotheek af willen sluiten is lenen flink duurder geworden. De hypotheekrente is in één jaar gestegen van gemiddeld 1% naar 4%;
- Voor beleggers lijken de grootste (negatieve) gevolgen achter de rug te liggen, al blijft er nog wel onzekerheid op de beurs.
Centrale banken hebben lange tijd de rentes historisch laag gehouden om economieën aan te jagen. Maar nu de inflatie al geruime tijd enorm hoog is, wordt er flink op de rem getrapt: in rap tempo verhogen ze hun belangrijkste rentetarieven om lenen en investeren lastiger te maken en zo de economie af te laten koelen. Dit moet de prijzen doen laten dalen.
Die rentewijzigingen spreiden zich als een olievlek uit. Want van de rentes die centrale banken rekenen zijn onder meer de spaarrente en hypotheekrente afgeleid. Ook hebben de renteontwikkelingen invloed op hoeveel pensioen er uitgekeerd gaat worden en wat de koersen op de beurs gaan doen. De gevolgen van stijgende rentes ga je merken: of je nu spaart, een hypotheek wil afsluiten, pensioen ontvangt of belegt.
Spaarrentes zouden verder moeten stijgen…
De hoogte van de spaarrente die je ontvangt op je spaargeld hangt af van het rentebeleid van de centrale banken. Grootbanken zoals ABN Amro, ING of Rabobank kunnen geld stallen bij de centrale bank en ontvangen daar een bepaalde rente over. Deze rente wordt de depositorente genoemd. En simpel gezegd zou het zo moeten zijn, dat hoe hoger deze rente is, hoe meer rente jij zou moeten ontvangen op je spaargeld. Want het is jouw (spaar)geld dat deze grootbanken stallen bij de centrale bank.
… maar doen dat maar mondjesmaat
Nu is de depositorente inmiddels 2,50%. Spaar jij bij Rabobank, bij ABN Amro of bij ING dan ontvang je zo’n 0,25% rente op je spaargeld. Dit percentage komt bij lange na niet aan de percentages die de grootbanken ontvangen én dus zouden kunnen doorberekenen aan hun klanten.
Het zijn dan ook vooral de grootbanken die profiteren van de rentestijging van de centrale bank, en niet hun spaarders. De spaarrente zou dus prima verder kunnen stijgen. Maar door de spaarrentes laag te houden (= een kostenpost), en wel te profiteren van de depositorente (= inkomen), profiteren de grootbanken van de huidige financiële situatie.
| Grootbank | Huidige spaarrente |
| Rabobank | 0,25% |
| ING | 0,25% |
| ABN Amro | 0,25% |
| SNS | 0,15% |
| Regiobank | 0,15% |
Bron: NOS.nl. Peildatum: 1 februari 2023.
De banken profiteren daarnaast van het feit dat spaarders bijna niet overstappen. Slechts 2 procent van de Nederlanders stapt namelijk over van de ene bank naar de andere bank. Omdat dit percentage zo laag is, is de stimulans om te concurreren met hogere spaarrentes er ook niet bij de grootbanken.
Kijkend naar de algemene rentetarieven zou jij als spaarder meer moeten merken (in dit geval profiteren) van de stijgende rentes dan dat je nu doet. Wel hebben de grootbanken verhogingen van hun spaarrente aangekondigd. Rabobank verhoogt de spaarrente per 16 februari van 0,25 naar 0,50 procent en ook ABN Amro en ING verhogen per 1 maart de rente naar datzelfde percentage.
Hypotheekrentes stijgen flink: huizenkopers betalen meer per maand
Potentiële huizenkopers hebben al wel gemerkt dat de rentes zijn gaan stijgen: hypotheekrentes zijn namelijk in korte tijd flink gestegen.
Jarenlang was er sprake van een oververhitte huizenmarkt. Huizenkopers konden flink (over)bieden omdat de rentes laag waren en dit dreef de huizenprijzen op. Nu de rentes stijgen wordt lenen moeilijker en dat zie je al terug: huizenprijzen zijn in 2022 gemiddeld met zo’n 6 procent gedaald.
Dat komt omdat de hypotheekrentes flink zijn gestegen. De gemiddelde 10 jaar vaste hypotheekrente (met NHG) was zo’n jaar geleden 1,25%. Nu, één jaar later, bevindt deze zich rond de 4%.
Flinke stijging hypotheekrente in één jaar:
De stijgende rentes zorgen er zo voor dat hypotheekafsluiters flink wat extra geld kwijt zijn. Als je bijvoorbeeld van plan bent om een huis van €400.000 te kopen, dan zorgt een rentestijging van 0,1 procentpunt ervoor dat je maandelijks bruto 33 euro extra moet betalen.
Veel huidige huizenbezitters merken gelukkig (nog) niet veel van deze stijging: zij hebben hun rente vaak voor tien, twintig of soms wel dertig jaar vast laten zetten. Maar als je op korte termijn een hypotheek wil afsluiten, dan zit je met relatief hoge maandlasten opgescheept.
Stijgende rentes en je pensioen
Voor gepensioneerden is het dan wel weer een goed gegeven dat de rentes stijgen. Dat komt omdat pensioenfondsen voor het berekenen van hun pensioenreserves (en hoeveel ze mogen uitkeren), kijken naar de rente.
Een belangrijk begrip hierbij is de dekkingsgraad: is het pensioenfonds in staat om genoeg pensioen uit te keren? Om de dekkingsgraad te berekenen maken pensioenfondsen gebruik van de actuele rentestand. Als de rente hoog is, hoeven ze minder geld in kas te hebben en kunnen ze meer uitkeren. Ze weten namelijk dat het bedrag door de jaren heen vanzelf meer wordt, omdat ze profiteren van de hoge(re) rente. Is de rente laag (wat we de afgelopen jaren gezien hebben), dan dalen de dekkingsgraden. In het ergste geval kan er dan minder pensioen uitgekeerd worden.
De invloed van de stijgende rentes op jouw beleggingen
Beleggers worden over het algemeen niet blij als de rentes stijgen. Dat komt omdat bedrijven minder kunnen investeren en zich daardoor makkelijk verder kunnen ontwikkelen én dat lenen voor consumenten duurder wordt en deze dus minder uit gaan geven.
Beide factoren hebben een negatieve uitwerking op de aandelenkoersen van die bedrijven: door een dalende winstgevendheid zal het minder aantrekkelijk zijn om te beleggen in die bedrijven. De koersen zullen hoogstwaarschijnlijk dalen.
Ook op de koers van obligaties heeft de stijgende rente invloed. Als de rente stijgt, dan daalt de koers van een obligatie en andersom. Dat wordt veroorzaakt door het feit dat bij een stijgende rente er nieuwe obligaties op de markt komen die meer rendement (in de vorm van couponrente) opleveren. Daarmee worden huidige obligaties, die dus eerder op een lagere rente zijn afgesloten, minder interessant: die koersen dalen. Het afgelopen jaar hebben we gezien dat door de stijgende rentes de koersen flink zijn gedaald. Voor aankomend jaar is de verwachting dat de rente die centrale banken rekenen nog verder doorstijgt, maar wel zijn piek bereikt. Deze stijging zou de koersen niet op zo’n grote mate moeten beïnvloeden als dat in het afgelopen jaar gebeurd is.
Dat komt omdat beleggers vaak ontwikkelingen van te voren ‘inprijzen’: ze houden al rekening met de ontwikkeling ver voordat het daadwerkelijk gebeurt. Ze houden namelijk niet van verrassingen.
Hoe kijkt Semmie aan tegen de renteontwikkeling?
De rente is in korte tijd flink gestegen en stijgt hoogstwaarschijnlijk ook nog even verder door. Spaarders profiteren relatief weinig van de stijgende rentes en huizenkopers moeten flink meer betalen als ze een hypotheek willen afsluiten.
Bij Semmie verwachten we dat voor beleggers de grootste ‘pijn’ achter de rug ligt. En lijkt de toekomst er beter uit te zien.
De koersen zijn in het begin van het jaar flink gestegen omdat grote beleggers verwachten dat de rente later dit jaar gaat dalen, daar sorteren ze al op voor. Dit zou de winstverwachting van bedrijven, en dus ook hun aandelenkoersen, goed doen. Daarnaast heeft de hoge rente een positieve uitwerking op nieuw uitgegeven obligaties: hier krijg je een relatief hoge vergoeding voor (couponrente). Alhoewel huidige obligaties minder waard zijn geworden, stijgen nieuwe obligaties wel in waarde. Omdat we bij Semmie vooral in kortlopende obligaties beleggen hopen we daar dan ook op termijn de vruchten van te plukken.
Percentuele ontwikkeling wereldwijde aandelenkoersen
Desondanks is er niets te garanderen. De ontwikkeling van de inflatie, die het rentebeleid van centrale banken bepaalt, is daarbij leidend. We hebben gemerkt dat koersen nog steeds flink bewegen naar aanleiding van de inflatiecijfers en mogelijke renteverhogingen. We houden daarom alle ontwikkelingen goed in de gaten en sturen, wanneer dat nodig is, bij.
