De anchoring bias (in het Nederlands ook wel referentie-effect genoemd) is een cognitieve fout waarbij we teveel waarde hechten aan de eerste informatie die we over iets hebben gekregen.

Psychologen hebben ontdekt dat we de neiging hebben om te afhankelijk te zijn van het allereerste stuk informatie dat we gepresenteerd krijgen. Dit heeft een flinke impact op de beslissing die uiteindelijk genomen moet worden.

De anchoring bias komt uit psychologisch onderzoek van Daniel Kahneman en Amos Tversky. Ze omschrijven het in hun eigen onderzoek als volgt:

"In many situations, people make estimates by starting from an initial value that is adjusted to yield the final answer. The initial value, or starting point, may be suggested by the formulation of the problem, or it may be the result of a partial computation. In either case, adjustments are typically insufficient. That is, different starting points yield different estimates, which are biased toward the initial values. We call this phenomenon anchoring."

Bron: Econowmics.com


De anchoring bias in de praktijk

Wanneer je ergens plannen voor maakt of een standpunt inneemt, dan vergelijk je de nieuwe informatie die je krijgt altijd met de eerste informatie die je kreeg (het anker), in plaats van objectief naar de nieuwe informatie te kijken. Dit kan ervoor zorgen dat je niet de juiste beslissing neemt en de nieuwe informatie niet op de juiste waarde beoordeelt.

Stel je loopt door een winkelstraat en ziet t-shirts. Het eerste t-shirt dat je ziet wordt verkocht voor €1.000. Je loopt door en je ziet weer een t-shirt welke wordt verkocht. Dit keer voor €100. Je bent geneigd om dit t-shirt te beschouwen als goedkoop. Zou je enkel het tweede t-shirt zien, dan zou je deze wel beschouwen als duur omdat €100 voor een enkel t-shirt niet goedkoop is. Het anker (de eerste prijs die je zag) heeft je mening beïnvloed.


Anchoring bias en beleggen

De anchoring bias bij beleggen treed vaak op als het gaat om nieuwe beleggingen. Denk bijvoorbeeld aan cryptovaluta zoals de bitcoin. Vooral vanwege de vele succesverhalen die de ronde gingen werden deze in korte tijd zeer populair. Heb je zelf interesse om erin te beleggen, en is het eerste wat je hierover leest een heel artikel met alle positieve punten waarom je je geld hierin zou moeten steken, dan ben je moeilijk van het idee af te krijgen. Ondanks alle gevaren die het met zich meebrengt. Dit is niet alleen het geval in de cryptowereld, denk ook aan specifieke aandelen die in korte termijn heel populair zijn geworden (bijvoorbeeld Tesla), of specifieke sectoren zoals de tech sector. Lees je daar positieve verhalen over en baseer je daar je mening op, dan is de anchoring bias in werking getreden en zie je minder snel de gevaren in.

Je trapt niet in deze valkuil door beleggingen te beoordelen op basis van hun relatieve waarde en te kijken naar het verleden én het toekomstplaatje. Dat iets nu populair is en goed presteert, betekent niet dat dat ook in de toekomst gaat gebeuren. Kies er daarom altijd voor om te beleggen met een duidelijke visie, zo doen we dat bij Semmie ook.