Volatiliteit geeft aan hoeveel een koers van een aandeel of andere belegging beweegt. Een lage volatiliteit betekent dat de prijs van een aandeel (bijvoorbeeld) redelijk stabiel is, terwijl een hoge volatiliteit aangeeft dat de koers van een aandeel erg veel beweegt.
Op de beurs en in de financiële wereld staat volatiliteit voor beweeglijkheid: de mate waarin de koers van beleggingen stijgen of dalen. De koers van een belegging is de prijs waarvoor deze verhandeld wordt. Een koers is constant in beweging, omdat deze tot stand komt door vraag en aanbod.
We leggen dit uit aan de hand van een voorbeeld. Wanneer een bedrijf bijvoorbeeld slechte cijfers presenteert, is de kans groot dat sommige beleggers ervoor kiezen om hun beleggingen te verkopen. Zij hebben geen vertrouwen meer in de prestaties van een bedrijf en daarmee in de waarde van hun beleggingen. Hierdoor ontstaat er meer aanbod op de beurs – de beleggers willen immers van hun aandelen af.
Tegelijkertijd zijn er waarschijnlijk minder mensen die het aandeel willen kopen als het bedrijf slechte cijfers heeft gepresenteerd. Er is sprake van meer aanbod dan vraag, waardoor de koers daalt en het aandeel voor minder verhandeld wordt.
De koers is voortdurend in beweging. Hoeveel vraag en aanbod er is, wordt namelijk niet alleen bepaald door de prestaties van een bedrijf, maar bijvoorbeeld ook door een schandaal, het vertrouwen in de economie, de rentestand of het politieke klimaat waarin het bedrijf gevestigd is.
Deze voortdurende beweeglijkheid wordt volatiliteit genoemd. De ene koers van een belegging schommelt echter meer dan de andere. Daarom spreken we ook wel van lage en hoge volatiliteit bij beleggingen.
Lage volatiliteit betekent dat de koers van een belegging weinig schommelt. Bij hoge volatiliteit schommelt de koers juist veel. Dat is nu duidelijk. Maar welke beleggingen staan bekend om hun hoge volatiliteit en welke niet?
Obligaties zijn beleggingsproducten met een lage volatiliteit. Hun waarde kan wel schommelen, maar minder vaak en hard als andere beleggingsproducten. Aandelen hebben een hogere volatiliteit. Toch is het ene aandeel volatieler dan het andere aandeel. Zo zal de aandeel van een start-up vaak volatieler zijn dan een gevestigd bedrijf. Die heeft door z’n verleden bij beleggers vertrouwen gecreëerd.
Een ETF of beleggingsfonds is weer minder volatiel dan één aandeel. Dat komt omdat een minder volatiel aandeel de schommelingen van een volatieler aandeel opvangt. Alsnog kan het ene fonds volatieler zijn dan de ander, wanneer het bijvoorbeeld in bedrijven belegt in opkomende markten. Een voorbeeld van een belegging met een hoge volatiliteit is ten slotte cryptovaluta.
Ook de term zeer volatiel zie je waarschijnlijk wel eens voorbijkomen in de financiële wereld, wanneer er gesproken wordt over cryptocurrency bijvoorbeeld. Als een markt of belegging als zeer volatiel wordt beschreven, dan wordt deze gekenmerkt door extreem snelle prijsveranderingen en een hoog handelsvolume. Kies je ervoor om in een zeer volatiele markt te beleggen, dan zal je waarschijnlijk te maken krijgen met onverwachte en grote bewegingen van de koers.
Er bestaan twee verschillende soorten volatiliteit, waarmee beleggers een indicatie kunnen krijgen van de mate waarin een koers zal gaan schommelen: historische volatiliteit en impliciete volatiliteit (beter bekend als de implied volatility).
Bij de historische volatiliteit kijken beleggers naar de beweeglijkheid van een belegging in het verleden. Op basis van koersen uit het verleden wordt het gemiddelde uitgerekend. Dit wordt ook wel de standaarddeviatie genoemd en is een indicatie van de volatiliteit die we in de toekomst kunnen verwachten. De historische volatiliteit wordt altijd uitgedrukt in een percentage.
Wil je zelf de historische volatiliteit berekenen? Dan heb je daar ingewikkelde formules voor nodig. Je kan wel snel en gemakkelijk een schatting maken. Dit doe je door de volgende rekensom:
Hoogste koers – laagste koers (van een belegging in een bepaalde periode)
/
((Hoogste koers + laagste koers) / 2) = de historische volatiliteit
Dan bestaat er ook nog de implied volatility. Ook hiermee willen beleggers inschatten wat de volatiliteit van een belegging in de toekomst zal zijn. Bij implied volatility kijken beleggers echter niet naar het verleden, maar naar de toekomst. Ze kijken namelijk naar de optieprijzen.
Wanneer je in opties belegt, koop je niet een aandeel (of een andere belegging) zelf, maar speculeer je op koersontwikkelingen. De optieprijzen stijgen daarom als de markt verwacht dat er beweging zal komen (of dat nu een koersstijging of –daling zal zijn).
Als belegger kan je naar een volatiliteitsindex kijken om de verwachting weer te geven voor de beweeglijkheid op financiële markten over een bepaalde periode in de toekomst. Voorbeelden hiervan zijn de VIX index en de VSTOXX index.
De VIX index is een indicator van de volatiliteit van de Amerikaanse beurs. De Chigago Board Options Exchange laat in deze volatiliteitsindex elke dag de mate van volatiliteit zien van de S&P 500, de 500 grootste Amerikaanse beursgenoteerde bedrijven. De VSTOXX index doet hetzelfde, maar toont de volatiliteit van de EURO STOXX 50, de 50 bedrijven met de hoogste beurswaarde in de eurozone.
Zoals je misschien begrijpt na deze uitleg, is volatiliteit een populaire manier om te beoordelen hoe risicovol een belegging in de toekomst zal worden. Hoe meer volatiliteit er namelijk is, hoe meer de koers schommelt en hoe meer risico je loopt om geld te verliezen.
Volatiliteit is echter niet alleen maar negatief. Net zoals risico in de financiële wereld niet alleen als negatief wordt bestempeld. Risico en rendement (de winst die je behaald op je belegging) werken namelijk met elkaar samen. Rendement kan je zien als een beloning voor het risico dat je loopt. Hoe meer risico je loopt, hoe hoger je rendement kan zijn. Maar ook hoe meer geld je kan verliezen.
Als belegger is volatiliteit daarom een handig hulpmiddel bij het samenstellen van je beleggingsportefeuille. Wanneer je ervoor kiest om in volatiele producten te beleggen, wil je ook in minder volatiele producten beleggen, om zo het risico dat je loopt te verkleinen. Je komt hiermee uiteindelijk waarschijnlijk op het mooiste rendement uit.
Wanneer je begint met beleggen bij Semmie, stellen we daarom een aantal vragen aan je over hoeveel risico je bereid bent te lopen. Op basis daarvan word je ingedeeld in een beleggersprofiel met een bepaald percentage aan obligatiefondsen (lage volatiliteit) en een bepaald percentage aan aandelenfondsen (hogere volatiliteit). Wil je meer weten? Hier vind je meer informatie over beleggen bij Semmie.